Europa

Europa

Mapa polityczna Europy

Europa – zachodnia część największego z kontynentów – Eurazji. Obejmuje obszar 10 400 000 km², rozciągający się od Azji na wschodzie po Ocean Atlantycki na zachodzie, oraz od Afryki na południu po Arktykę na północy.

Charakterystyka

Najdłuższą europejską rzeką jest Wołga (3530 km), mająca źródła w Rosji i wpływa do Morza Kaspijskiego. Najwyższym europejskim szczytem po stronie wschodniej jest Elbrus (5642 m n.p.m.), zaś po stronie Europy Zachodniej Mont Blanc w Alpach Francuskich (4807 m n.p.m.).

Klimat

Klimat europejski: od subtropikalnego nad Morzem Śródziemnym (na południu) do subarktycznego nad Morzem Barentsa i Oceanem Arktycznym.

Regiony

Europę można podzielić na pięć głównych regionów. Jest to podział umowny i wynika z położenia geograficznego, a także wspólnej historii, kultury.

• Europa Zachodnia – Belgia, Holandia, Luksemburg, Wielka Brytania, Irlandia i Francja.
• Europa Środkowa – Austria, Czechy, Niemcy, Węgry, Liechtenstein, Polska, Słowacja, Słowenia i Szwajcaria.
• Europa Północna – Finlandia, Islandia, Norwegia, Szwecja i Dania.
• Europa Wschodnia – Białoruś, Bułgaria, Estonia, Litwa, Łotwa, Mołdawia, Rumunia, Rosja, Ukraina, Gruzja, Azerbejdżan i Kazachstan .
• Europa Śródziemnomorska – Albania, Andora, Bośnia i Hercegowina, Chorwacja, Grecja, Hiszpania, Macedonia, Malta, Monako, Portugalia, San Marino, Serbia, Czarnogóra, Turcja, Watykan i Włochy.

Zobacz też

• Unia Europejska – 28 krajów Europy we wspólnocie gospodarczej i politycznej.

Państwa

Państwo	Domena	Waluta	Członek UE	Członek Schengen	Strefa czasowa
Albania	AL,.al	ALL	nie	nie	CET
Andora	AND,.ad	EUR	nie	nie	CET
Austria	A,.at	EUR	tak	tak	CET
Białoruś	BY,.by	BYR	nie	nie	EET
Belgia	B,.be	EUR	tak	tak	CET
Bośnia i Hercegowina	BIH,.ba	BAM	nie	nie	CET
Bułgaria	BG,.bg	BGN	tak	nie	EET
Chorwacja	HR,.hr	HRK	tak	nie	CET
Czechy	CZ,.cz	CZK	tak	tak	CET
Dania	DK,.dk	DKK	tak	tak	CET
Estonia	EST,.ee	EUR	tak	tak	EET
Finlandia	FIN,.fi	EUR	tak	tak	EET
Francja	F,.fr	EUR	tak	tak	CET
Niemcy	D,.de	EUR	tak	tak	CET
Grecja	GR,.gr	EUR	tak	tak	EET
Węgry	H,.hu	HUF	tak	tak	CET
Islandia	IS,.is	ISK	nie	tak	WET
Irlandia	IRL,.ie	EUR	tak	nie	WET
Łotwa	LV,.lv	EUR	tak	tak	EET
Liechtenstein	FL,.li	CHF	nie	nie	CET
Litwa	LT,.lt	LTL	tak	tak	EET
Luksemburg	L,.lu	EUR	tak	tak	CET
Macedonia	MK,.mk	MKD	nie	nie	CET
Malta	M,.mt	EUR	tak	tak	CET
Mołdawia	MD,.md	MDL	nie	nie	EET
Monako	MC,.mc	EUR	nie	nie	CET
Czarnogóra	SCG,.yu (.cs)	EUR	nie	nie	CET
Holandia	NL,.nl	EUR	tak	tak	CET
Norwegia	N,.no	NOK	nie	tak	CET
Polska	PL,.pl	PLN	tak	tak	CET
Portugalia	P,.pt	EUR	tak	tak	WET
Rumunia	RO,.ro	RON	tak	nie	EET
Rosja	RU,.ru (.su)	RUB	nie	nie	MSK
San Marino	RSM,.sm	EUR	nie	nie	CET
Serbia	SCG,.yu (.cs)	CSD	nie	nie	CET
Słowacja	SK,.sk	EUR	tak	tak	CET
Słowenia	SLO,.si	EUR	tak	tak	CET
Hiszpania	E,.es	EUR	tak	tak	CET
Szwecja	S,.se	SEK	tak	tak	CET
Szwajcaria	CH,.ch	CHF	nie	tak/z wyłączeniem odprawy lotniczej	CET
Turcja	TR,.tr	TRY	nie	nie	EET
Ukraina	UA,.ua	UAH	nie	nie	EET
Watykan	V,.va	EUR	nie	nie	CET
Wielka Brytania	GB,.uk	GBP	nie	nie	WET
Włochy	I,.it	EUR	tak	tak	CET

• Armenia
• Azerbejdżan
• Kazachstan
• Gruzja

Terytoria zależne

• Gibraltar
• Guernsey
• Jan Mayen
• Jersey
• Svalbard
• Wyspa Man
• Wyspy Owcze

Uwaga: Uważa się, że część Rosji (Kaukaz) należą do Azji.

Najważniejsze miasta

• Amsterdam – kanały, które porównywane są do weneckich i jedne z nielicznych w Europie czerwone latarnie.
• Barcelona – miasto na wybrzeżu Morza Śródziemnego ze słynnym kościołem Antonia Gaudiego, Sagrada Familia.
• Berlin – stolica Niemiec od 1990 roku, miasto międzynarodowej kultury i II wojny światowej.
• Praga – miasto ze słynnymi mostami i równie znaną Złotą Uliczką na Hradczanach.
• Paryż – powszechnie uważane za najbardziej romantyczne miejsce na Starym Kontynencie, znane głównie z Wieży Eiffla.
• Moskwa – 20-milionowe miasto, uważane za jedno z najbardziej interesujących i największe w Europie; szczyci się olbrzymią siecią metra.
• Rzym – historia miasta ma 2700 lat, na Watykanie jest siedziba papieża.
• Londyn – stolica Wielkiej Brytanii – tam rezyduje królowa angielska Elżbieta II.
• Warszawa – Pałac Królewski, Łazienki i Syrenka, dwumilionowa stolica Polski.

Inne ciekawe miejsca

Europa jest kontynentem, w którym każdy znajdzie coś dla siebie:

• miłośnikom gór spodobają się Alpy i Karpaty;
• osoby, które lubią morze zasmakują z pewnością wybrzeża Adriatyku (Czarnogóra, Albania, Chorwacja, Słowenia, Włochy);
• enoturystom będzie się podobać we Francji, Hiszpanii i na Węgrzech;
• biroturyści uznają za godne polecenia Niemcy i zachodnie Węgry.

Oczywiście są to tylko stereotypy – wszystko zależy od indywidualnych preferencji.

Porozumiewanie się

Język „uniwersalny”: dawniej język łaciński, obecnie język angielski.

Pomocne języki: niemiecki (Europa Zachodnia), francuski (Europa Zachodnia, Rumunia), rosyjski (Bałkany, kraje byłego ZSRR) i hiszpański (Włochy, południe Francji, Półwysep Iberyjski)

Pozostałe języki: albański, białoruski, bośniacki, bułgarski, chorwacki, czarnogórski, czeski, duński, estoński, fiński, flamandzki, grecki, irlandzki, islandzki, kazachski, litewski, luksemburski, łotewski, macedoński, maltański, mołdawski, norweski, polski, portugalski, retoromański, rumuński, serbski, słowacki, słoweński, turecki, ukraiński, węgierski i włoski.

Waluty

• Euro – EUR,
• Lek albański – ALL,
• Rubel białoruski – BYR,
• Marka transferowa (także marka zamienna) – BAM,
• Lew bułgarski – BGN,
• Kuna (chorwacka) – HRK,
• Korona czeska – CZK,
• Korona duńska – DKK,
• Forint (węgierski) – HUF,
• Korona islandzka – ISK,
• Frank szwajcarski – CHF,

• Denar macedoński – MKD,
• Złoty (polski) – PLN,
• Lej rumuński – RON,
• Korona norweska – NOK,
• Rubel rosyjski – RUB,
• Dinar serbski – RSD,
• Korona szwedzka – SEK,
• Frank szwajcarski – CHF,
• Lira turecka – TRY,
• Hrywna (ukraińska) – UAH,
• Funt brytyjski – GBP,
• Lej Mołdawii – MDL,
• Rubel naddniestrzański (brak kodu, waluta niewymienialna poza Naddniestrzem i Rosją),
• Tenge kazachskie – KZT.

Najpopularniejsze atrakcje turystyczne

1. Wielki Bazar w Stambule – w prawdziwym labiryncie straganów, fontann i kafejek co roku gubi się 15 000 000 przyjezdnych (Turcja).
2. Katedra Notre Dame w Paryżu – to gotyckie arcydzieło rocznie odwiedza 13 650 000 turystów (Francja).
3. Bazylika Sacré-Coeur oraz Disneyland w Marne-la-Vallée we Francji (to tutaj kilka pokoleń jednoczy się we wspólnej zabawie) – z liczbą odwiedzin 10 500 000 rocznie (Francja).
4. Luwr – co roku gości 8 500 000 odwiedzających, skupisko dzieł na przestrzeni od starożytności do XIX wieku nie ma sobie równych (Francja).
5. Bazylika św. Piotra – w pierwszej piątce, liczba 7 000 000 odwiedzin rocznie robi wrażenie (Watykan).
6. Koloseum – jedna z najwspanialszych budowli antycznych odwiedzana jest co roku przez 6 900 000 osób (Włochy).
7. Popularna w Europie wieża Eiffla z kolei cieszy się 6 700 000 odwiedzinami rocznie. (Francja)
8. Sanktuarium św. Ojca Pio w San Giovanni Rotondo odwiedza 6 000 000 osób rocznie. Tyle samo odwiedzin co roku zarejestrowało Sanktuarium Matki Bożej z Lourdes we Francji. Gotycka Bazylika stanowi jedno z ważniejszych punktów turystyki pielgrzymkowej na świecie. 6 mln frekwencją może poszczycić się także Katedra w Kolonii, która budowana przez 632 lata w chwili otwarcia była najwyższą budowlą na Ziemi. (Włochy, Francja, Niemcy)
9. Pałac wersalski – od lat wzbudza zainteresowanie i nikogo nie powinien dziwić wynik 5 900 000 odwiedzin rocznie. (Francja)
10. Londyńskie British Museum – w którego zbiorach znajdziemy ponad 7 milionów eksponatów dotyczących historii starożytnej, co roku przyjeżdża tutaj 5 842 138 pasjonatów zdobyczy kultury antycznej. (Wielka Brytania)
11. Bazylika św. Marka w Wenecji – co roku przyciąga 5–6 milionów turystów. (Włochy)
12. Bazylika św. Franciszka z Asyżu – zaliczana do najpiękniejszych zdobyczy chrześcijaństwa odwiedzana jest co roku przez 5 500 000 osób. (Włochy)
13. Forum Romanum – serce starożytnego Rzymu, 5 100 000 odwiedzinami rocznie. (Włochy)
14. Muzeum międzynarodowej sztuki nowoczesnej Tate Modern z Londynu – 5 061 172 odwiedzin rocznie. (Wielka Brytania)
15. Błękitny Meczet w Stambule – mimo iż wznosi się naprzeciwko Hagi Sofii cieszy się większym zainteresowaniem, co potwierdza 5 000 000 odwiedzających. (Turcja)
16. National Gallery w Londynie – to tutaj znajdują się dzieła Leonarda da Vinci, Rembrandta, van Gogha, Moneta, Velasqueza, Renoaira, Cezanna i innych. Ta światowej sławy galeria odwiedzana jest co roku przez 4 954 914 osób. (Wielka Brytania)
17. Kolekcja rzymskiej sztuki klasycznej wraz z dorobkiem wszystkich papieży znajdują się w zbiorach Muzeów Watykańskich w Rzymie, co roku przyciąga 4 676 179 odwiedzających. (Watykan)
18. Muzeum Historii Naturalnej w Londynie – 4 647 613 odwiedzin rocznie. (Wielka Brytania)
19. Kaplica Sykstyńska w Watykanie – to kolejna architektoniczna zdobycz stuleci. Rocznie odwiedza ją 4 000 000 turystów. (Watykan)
20. Jasna Góra – jest jednym z ważniejszych miejsc kultu maryjnego i od setek lat, najważniejszym centrum pielgrzymkowym w Polsce. Na Jasnej Górze znajduje się obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, oraz zbiór wielu innych dzieł sztuki, najczęściej sakralnej, stanowiących w większości dary wotywne wiernych. W 2011 odwiedziło ją 3 200 000 pielgrzymów z 80 krajów świata.
21. Paryskie Centre Pompidou – ośrodek kulturalny wraz z muzeum sztuki oraz biblioteką. Oryginalna konstrukcja budynku przyciąga 3 130 000 odwiedzających rocznie. (Francja)
22. Nigdzie indziej nie zobaczymy tylu płócien wytrawnych impresjonistów jak w Musée d’Orsay w Paryżu. Miejsce co roku odwiedza 2 985 510 turystów. (Francja)
23. Hagia Sofia w Stambule – monument powstał w VI wieku. Początkowo pełnił rolę kościoła dla dwóch religii. Obecnie jest to muzeum, odwiedzane przez 2 952 768 osób rocznie. (Turcja)

---