Malta

Republika Malty
Flaga
Lokalizacja
Informacje
Stolica	Valletta
Ustrój	republika
Waluta	euro (€)
Strefa czasowa	UTC +1 – zima UTC +2 – lato
Powierzchnia	316 km²
Liczba ludności	553 214
Język urzędowy	maltański, angielski
Religia dominująca	katolicyzm (98%)
Kod telefoniczny	+356
Napięcie elektryczne	230V
Kod samochodowy	M
Ruch samochodowy	lewostronny
Domena internetowa	.mt

Malta – państwo wyspiarskie położone w Europie Południowej na Morzu Śródziemnym, na południe od Sycylii.

Charakterystyka

Geografia

Archipelag maltański składa się z trzech zamieszkałych wysp: Malta, Gozo, Comino i kilkunastu mniejszych, niezamieszkałych.

Ta’ Dmejrek (253 m n.p.m.) jest najwyższym punktem na Malcie.

Oprócz okresowych potoków i jednego niewielkiego jeziora, brak tam wód śródlądowych.

Klimat

Malta leży w strefie klimatu śródziemnomorskiego. Nie występują tu ostre wiatry, mgły, śnieg czy mróz. Średnia temperatura waha się od 14,1°C w zimie (listopad-kwiecień) do 32°C latem (maj-październik). Nasłonecznienie odpowiednio 6:46 godzin zimą i 10:11 godzin latem. Opady, przeważnie deszcz, pojawiają głównie w okresie jesieni i zimy. Roczna suma opadów to 578 mm.

Wizy

Obywateli państw członków Unii Europejskiej, w tym Polski wizy nie obowiązują. Malta jest członkiem strefy Schengen. Granicę pomiędzy Polską a Maltą - oczywiście gdy przylatujemy samolotem - to wewnętrzna granica tej strefy. Obowiązuje zatem uproszczona procedura odprawy granicznej. Należy mieć aktualny paszport lub dowód osobisty.

Turyści

Dużą liczbę turystów stanowią Brytyjczycy, Włosi i Hiszpanie. Można też spotkać Niemców, Rosjan, ale także i Polaków.

Dojazd

Samolotem

Ryanair - połączenia z Maltą z: Krakowa (całoroczne), Wrocławia (w sezonie), Poznania (w sezonie, od 2016 r.) i Gdańsk (w sezonie, od 2016 r.). Wizzair - połączenia całoroczne z Maltą z Warszawy i Gdańska.

Co roku w sezonie letnim uruchamiane jest połączenie Malta - Warszawa obsługiwane przez Air Malta (czarter).

Linie lotnicze Lufthansa zapewniają połączenia z Polski na Maltę, z przesiadką we Frankfurcie, Monachium lub innych miastach-hubach tej linii w Niemczech albo w niektórych portach lotniczych Włoch.

Samochodem

Jako że Malta jest wyspą, dojazd samochodem jest możliwy jedynie promem.

Statkiem

Promem na Maltę można się dostać z sycylijskiego miasta Pozzallo.

Podział administracyjny

Państwo dzieli się na 68 jednostek administracyjnych. Jako oddzielne regiony można uznać poszczególne wyspy należące do Malty:

• Malta
• Gozo (malt. Għawdex)
• Comino (malt. Kemmuna)

Malta jest państwem jednolitym, bez struktury federalnej. Zgodnie z Konstytucją, jedynym elementem samorządu poniżej poziomu samej republiki jest system rad lokalnych nazywanych local council.

W 1993 roku ustanowiono obecnie funkcjonujący oficjalny podział administracyjny Malty. Państwo dzieli się na 68 jednostek administracyjnych – tzw. local councils. Powstały w 1994 roku Local Councils Association (LCA, pol. Stowarzyszenie Rad Lokalnych) jest stowarzyszeniem reprezentującym wszystkie komitety lokalne z myślą o ochronie i promowaniu wspólnych interesów. Utworzono także pięć regionów pomocniczych dla celów statystycznych (bez funkcji administracyjnych), na wzór podziału administracyjnego Singapuru: Region Północny, Region Centralny, Region Południowo-Wschodni, Region Południowy i Region Gozo.

Miasta

Valletta – miasto wzniesione przez joannitów po Wielkim Oblężeniu (1565), obecnie stolica kraju. Valletta to również jedno z najpiękniejszych miejsc warownych w Europie. Miasto zaprojektował watykański architekt Francesco Laparelli. Było ważnym projektem urbanistycznym epoki renesansu. Projekt przewidywał ulice przecinające się pod kątem prostym i różnego rodzaju place. Doskonała była również lokalizacja pałacu Wielkiego Mistrza oraz kościoła zakonnego. Miasto nazwano Valletta na cześć wielkiego mistrza Jeana Parisota de la Valette.

Trzy Miasta (Isla, Birgu, Bormla) – miasta te istnieją od dawna. Już po opuszczeniu wyspy Rodos przez cesarza Karola V joannici postanowili osiedlić się na terenie, zwanym Il Borgo. Miasta te znane są także pod nazwami:

• Isla (Senglea),
• Birgu (Vittoriosa),
• Bormla (Cospicua).

Mdina – ciekawe miasto, owiane tajemnicą. Wyróżnia je przede wszystkim strategiczne położenie(dość ważne w czasach jego świetności) - wysokie wzgórze. Jest to chyba najstarsze miasto w dziejach Malty, istniało bowiem już w epoce brązu. Dawniej Mdina była stolicą kraju, stąd też wiele w niej obiektów użyteczności publicznej. Mdinę nazywa się Miastem Ciszy, ponieważ jej wąskie, kręte uliczki były dawniej niedostępne dla ruchu kołowego. Do historii przejdzie też Rabat – inne miasto znajdujące się w obrębie Mdiny.

Ciekawe miejsca

• Lazurowe okno (Azure window) – Gozo
• Błękitna grota (Blue Grotto) – Malta
• Błękitna laguna (Blue Lagoon) – Comino
• Koleiny Clapham Junction – Malta
• Katakumby św. Pawła – Malta
• Katakumby św. Agaty – Malta
• Ogrody Buskett (Buskett Garden) – Malta

Obiekty z listy światowego dziedzictwa UNESCO

• Hypogeum Ħal Saflieni
• Świątynie megalityczne na Malcie i Gozo – Ġgantija, Ħaġar Qim, Mnajdra, Ta’ Ħaġrat, Skorba, Tarxien
• Valletta

Transport

Samochodem

• Ruch jest lewostronny.
• Polakom jazda lewą stroną może przysparzać kłopoty. Jeżeli jednak ktoś zamierza jeździć samochodem, to należy dobrze się przygotować, trenując na bardzo wąskich uliczkach.
• Mieszkańcy wyspy jeżdżą ryzykownie, może się zatem zdarzyć wypadek na skrzyżowaniach o ruchu okrężnym.
• Na wyspie nie ma autostrad i dróg szybkiego ruchu.
• Ograniczenie prędkości na teranie zabudowanym to 50 km/h, a poza tym terenem to 80 km/h. Dlatego rada: Nie szalejmy!
• Nie należy przekraczać tych prędkości, ponieważ drogi są kontrolowane przez liczne patrole policyjne i kamery.
• W wielu miejscach jeździ się „na słuch”, tzn. trzeba trąbić przed skrzyżowaniem ponieważ za domów czy murów otaczających pola nic nie widać.
• Niektóre drogi wyglądają jak nasze polne (ubity piach).
• Podczas pobytu na Malcie codziennie widzi się wypadki z udziałem samochodów z wypożyczalni.
• Benzyna jest bardzo droga, około 30 do 40% droższa niż w Polsce.
• Na wyspie jest wiele firm wypożyczających samochody lub skutery. Wypożyczenie pojazdu jest dość kosztowne, np. wypożyczenie na jeden dzień samochodu najniższej klasy (Kia Picanto), kosztuje około 65 euro (około 250 PLN). AVIS ma tańsze oferty (14 dni Fiat Grande Punto 266 euro).

UWAGA: Nie polecane jest wypożyczać od osób prywatnych. Tylko w dużych firmach, jak SIXT, Europcar, Hertz. Powód: Ryzyko finansowe podczas wypadku (duża dopłata) oraz fakt, że pojazdy są w złym stanie technicznym.

Autobusem

Jeszcze kilka lat temu jedną z atrakcji turystycznych były stare autobusy z lat 50, obecnie cała Malta obsługiwana jest przez autobusy niskopodłogowe. Klimatyzacją (często ustawioną na tak niską temperaturę, że aż jest chłodno).

Wszystkie autobusy zaczynają jazdę sprzed bramy wjazdowej do Valletty, skąd rozpraszają się we wszystkie kierunki na wyspie i wracają. Warto zaopatrzyć się w darmową mapkę rozkładu jazdy. Warto kupić sobie bilet tygodniowy, ponieważ tylko go pokazujemy wsiadając do autobusu. Czasem, zwłaszcza wieczorami w okresie zimowego rozkładu jazdy, może się zdarzyć ze ostatni autobus nie przyjedzie – dlatego polecamy dokładnie zaplanować podróż i uwzględnić nonszalancję kierowców. Nie warto jeździć bez biletu – są częste kontrole. Mandat to koszt 10 euro płatny gotówką na miejscu. Jeśli chcesz jechać, na przykład, z jakiejś miejscowości na południu na drugi koniec wyspy, to będziesz musiał wpierw odbyć podróż do Valletty i stamtąd kolejnym autobusem do celu. Wyjątek stanowią autobusy pośpiesznie, jadące na lotnisko, oznaczone literą "X".

Język

Na Malcie obowiązują dwa języki urzędowe: maltański i angielski, chociaż językiem narodowym i tym używanym na co dzień przez większość mieszkańców jest język maltański.

Maltański jest językiem semickim, blisko spokrewnionym z arabskim. Pisany jest alfabetem łacińskim. W ciągu wieków maltański zapożyczył wiele słów z języków najeźdźców i kolonizatorów, głównie z łaciny, włoskiego i angielskiego.

Znaczna część Maltańczyków mówi (a przynajmniej rozumie) włoski, między innymi dzięki temu, że na wyspach odbierana jest włoska telewizja.

Wymowa języka maltańskiego jest podobna do polskiej, z kilkoma wyjątkami:

Samogłoski:

i – pomiędzy polskim „i” a „y”, tak jak w angielskim słowie „bit”

ie – i

Spółgłoski

ċ – cz

ġ – dż

għ – najczęściej nieme, wydłuża następną samogłoskę. Na końcu wyrazu jak ħ

ħ – ch

q – zwarcie krtaniowe. W polskim ten dźwięk nie występuje. Trochę zbliżone do „y”

v – w

w – ł

z – c

ż – z

Maltańczycy są bardzo komunikatywni, rozmawiają podobnie jak Włosi gestykulując rękoma. Biegle mówią po angielsku. Europejczycy różnią się od rodowitych mieszkańców stąd od razu zwracają się do nas po angielsku. Radzimy jednak zabrać ze sobą jakieś małe pomoce w postaci słowniczka zwłaszcza kiedy nie mówimy biegle po angielsku.

Zakupy

Około 10% drożej niż w Polsce. Scotts i inne supermarkety np. GS, Tower, Lidl występują w sporych ilościach, ale nie są wystawione na widok publiczny więc trzeba wejść w boczne uliczki. W Sliemie znajdują się Scots i GS podobnie w innych miastach. Na Malcie znajduje się polski sklep.

Pieniądze najlepiej zakupić w Polsce, ponieważ wymiana w kantorze może nas rozczarować (niski kurs oraz dodatkowa prowizja za samą czynność wymiany niezależna od kwoty), albo wypłacać pieniądze z bankomatu – przed tą operacją radzimy zapoznać się z kosztami prowizji banków w których posiadasz karty.

Noclegi

Malta posiada bardo dobrze rozwiniętą sieć hoteli. Po odłączeniu od UK w latach siedemdziesiątych rząd postawił na rozwój turystyki i wykonał swoje zadanie bardzo dobrze. W zależności od sezonu noclegi w dobrym położeniu można znaleźć już od 10 EUR.

Nauka

Malta to bardzo popularne miejsce nauki języka angielskiego. Szkoły oferujące różne poziomy zaawansowania nauki języków obcych prześcigają się w reklamach. Na Malcie znajduje się Uniwersytet z wieloma wydziałami, i miastem akademickim. We Florianie znajduje się ogród botaniczny Uniwersytetu i filia biblioteki. Wstęp do ogrodu jest darmowy.

Praca

Od czasu wejścia Malty do UE w 2004 Polacy nie potrzebują pozwolenia na pracę.

Bezpieczeństwo

Malta należy do jednych z najbardziej bezpiecznych miejsc na świecie. Po wyspie można podróżować bez obaw nawet późną porą, chociaż jak wszędzie, powinno się zachować zdrowy rozsądek. Należy uważać na miejsca, które wieczorami uczęszczane są przez nielegalnych imigrantów z Afryki.

Zdrowie

Głównym zagrożeniem dla zdrowia jest palące słońce i wysokie temperatury. Stosuj duże ilości kremu z filtrem przeciwsłonecznym i pij duże ilości wody.

U wybrzeży wysp należy uważać na ostre skały i silne prądy morskie. Choć nie są one zagrożeniem dla życia, ukąszenia meduz mogą być bardzo bolesne. Należy również uważać aby nie nastąpić na jeżowca, ponieważ fragmenty ich kolców mogą utknąć w stopie i z czasem doprowadzić do zakażenia.

Przed wyjazdem na Maltę warto odwiedzić NFZ celem uzyskania europejskiej karty pacjenta – lub innego dokumentu, który pozwoli nam uniknąć opłat za podstawową opiekę medyczną w razie wypadku. Proszę to wziąć pod uwagę zwłaszcza przy niedostatecznej znajomości języka angielskiego.

Kontakt

Telefon

Kierunkowy na Maltę: +356

Internet

Na Malcie jest wiele kawiarenek internetowych. Jenak najwięcej jest hot spotów dostępnych prawie w każdym hotelu (trzeba pytać), kawiarni, McDonaldzie lub parku miejskim: Hotspoty w kolejności od siły sygnału:

1. Valletta – na Placu Republiki nieopodal fontanny

2. Sliema – park – plac zabaw dla dzieci

3. Sliema – park miejski za drugą wieżą

4. San Julian – park miejski (ogrodzony drewnianym stylowym płotem)

5. Vittoriosa (Gozo) – główny plac

Poczta

Liczne urzędy pocztowe. Wysłanie listów lub paczek nie stanowi zatem problemu.Ale prosimy uważać, ponieważ wszystkie urzędy maja przerwę południową. Przeważnie otwarte są od 9:00 do 12:00 i od 14:00 do 17:30.
Gdy ktoś zamierza wysłać kartką pocztową do Polski lub innego kraju, radzimy włożyć ją do koperty. Powód – listy szybciej opuszczają wyspę niż widokówki. Dostarczenie listu trwa na terenie Europy około 3 do 5 dni, a widokówki nawet i 10 dni.

Przedstawicielstwa dyplomatyczne

Polskie placówki dyplomatyczne na Malcie

Na Malcie akredytowany jest polski ambasador wizytujący, którego siedziba znajduje się w Warszawie, w budynku Ministerstwa Spraw Zagranicznych. W sprawach konsularnych terytorium Malty podlega Wydziałowi Konsularnemu Ambasady RP w Rzymie.

Maltańskie placówki dyplomatyczne w Polsce

Ambasada Republiki Malty w Warszawie

ul. Wiśniowa 40/4

02-520 Warszawa

Telefon: +48 22 646 46 39

Fax: +48 22 646 46 85

Strona www: https://foreignaffairs.gov.mt/en/Embassies/Me_Warsaw/Pages/ME_Warsaw.aspx

E-mail: maltaembassy.warsaw@gov.mt

---