Wikipodróże

Grudziądz

miasto w województwie kujawsko-pomorskim
Świat > Eurazja > Europa > Europa Środkowa > Polska > Województwo kujawsko-pomorskie > Grudziądz

Grudziądz – miasto na prawach powiatu w Polsce, położone w województwie kujawsko-pomorskim.

Grudziądz
Herb
Flaga
Mapa
Informacje
Państwo Polska
Region Województwo kujawsko-pomorskie
Powierzchnia 57,80 km²
Ludność 93 564
Nr kierunkowy +48 56
Kod pocztowy 86-300
Strona internetowa

Charakterystyka edytuj

Położenie geograficzne: 53°29′02″N 18°45′13″E

Grudziądz jest położony na Pomorzu Nadwiślańskim, w północnej części ziemi chełmińskiej, na prawym brzegu Wisły.

Historia edytuj

Początki grodu warownego na obszarach dzisiejszego miasta sięgają X wieku. Najstarsze wzmianki o nim pochodzą z 1065 roku. Gród w 1207 r. znalazł się we władaniu Konrada Mazowieckiego, który w 1218 r. nadał go biskupowi Chrystianowi wraz z całą ziemią chełmińską. Możliwe, że miasto mogło już otrzymać prawa miejskie w okresie między 1218, a 1231 rokiem, w czasie jego przynależności do Chrystiana. Nie jest to jednak do końca pewne, gdyż niestety nie zachowały się żadne dokumenty z tego okresu. Wiadomo natomiast, że gdy miasto trafiło w 1231 r. w posiadanie Krzyżaków, miasto już dawno istniało[1]. Miasto kilkukrotnie ulegało częściowemu zniszczeniu w wyniku najazdów książąt pomorskich (1242, 1244), Prusów i Litwinów (1278–1281). Mistrz krajowy Meinhard z Querfurtu 18 czerwca 1291 r. nadał mu prawa miejskie odmiany chełmińskiej. W 1299 r. Krzyżacy ukończyli tu budowę zamku.

W Grudziądzu ulokowano siedzibę komtura. W XIV w. miasto zostało obwarowane potężnym, podwójnym murem z 10 wieżami i 4 warownymi bramami, z których do dnia dzisiejszego przetrwała tylko Brama Wodna. Korzystając z dogodnego położenia nad spławną Wisłą, Grudziądz stał się ważnym ośrodkiem handlu zbożem. Z 1365 r. pochodzą pierwsze wzmianki, informujące o istnieniu dużych spichlerzy nad Wisłą.

W 1440 r. rajcy miejscy przystąpili do antykrzyżackiego Związku Pruskiego. W 1454 r., w początkach wojny trzynastoletniej, mieszczanie opanowali zamek, który obsadzono polską załogą. W 1466 r. Grudziądz znalazł się w granicach Polski. W XVI w. stał się, obok Malborka, drugim miastem, w którym zbierał się sejm pruski oraz sejmik generalny. W latach 1526–1772 w Grudziądzu odbyło się 170 sejmików generalnych. Miasto wielokrotnie odwiedzali polscy królowie m.in.: Kazimierz Jagiellończyk, Zygmunt August, Stefan Batory, Zygmunt III Waza, Władysław IV, Jan III Sobieski. W czasie wojny polsko-szwedzkiej (1655–1660) zamek grudziądzki był kwaterą główną Karola Gustawa. W 1711 r. mieszkał w nim Piotr I, cesarz Rosji.

Po przejściu w 1772 r. pod zabór pruski, Grudziądz nabrał charakteru miasta garnizonowego, za sprawą wybudowanej w latach 1776–1788 potężnej twierdzy. Schronił się w niej, po przegranej z Napoleonem bitwie pod Jeną w 1806 r., król pruski Fryderyk Wilhelm III.

W latach 1876–1878 wybudowano most kolejowo-drogowy przez Wisłę, będący dzisiaj najdłuższym tego typu mostem w Polsce.

W 1920 r. Grudziądz znalazł się granicach Polski. Pozycja miasta opierała się na przemyśle oraz roli centrum szkolenia Wojska Polskiego. W 1921 r. utworzono pierwszą w Polsce Szkołę Pilotów. W 1927 r. przeniesiono ją do Dęblina. W jej miejscu utworzono Lotniczą Szkołę Strzelania i Bombardowania. W 1937 r. utworzono szkołę pilotażu. Istniało tu także jedno z największych w Europie, Centrum Wyszkolenia Kawalerii[2].

Dojazd edytuj

Samolotem edytuj

Pod Grudziądzem, w Lisich Kątach, znajduje się czynne lotnisko Aeroklubu Nadwiślańskiego, jednak żadna linia lotnicza nie oferuje połączeń.

Najbliższy port lotniczy to Bydgoszcz (60 km) i Gdańsk (120 km).

Pociągiem edytuj

Znajduje się tu stacja kolejowa i dwa przystanki kolejowe. Połączenia kolejowe z Toruniem, Brodnicą, Laskowicami, Wierzchucinem, Malborkiem i Jabłonowem Pomorskim.

Samochodem edytuj

Około 5 km od miasta przebiega autostrada A1 oraz droga krajowa 91, z której odchodzą dwie drogi przebiegające przez miasto: 16 i 55. Przez teren miasta przebiegają również dwie drogi wojewódzkie: 534 i 498.

Autobusem edytuj

W mieście znajduje się dworzec autobusowy PKS oraz przystanek linii międzynarodowych w pobliżu dworca PKP. Po samym mieście można poruszać się komunikacją miejską (rozkład jazdy).

Statkiem edytuj

Niedaleko od starego miasta znajduje się Marina Grudziądz, gdzie można zacumować łódź na czas zwiedzania miasta i okolicy lub na dłużej.

Pod koniec wiosny lub latem co roku zostaje uruchomiony tramwaj wodny po Wiśle (początek i koniec rejsu przy ul. Portowej). Trasa prowadzi do wysokości cytadeli, umożliwiając podziwianie panoramy miasta.

Transport edytuj

 
Mapa sieci tramwajowej (wersja interaktywna)
Legenda: trasy istniejące, trasy zlikwidowane

Warto zobaczyć edytuj

  • Średniowieczny układ urbanistyczny Starego Miasta
  • Brama Wodna oraz mury miejskie z XIV/XV
  • Pozostałości zamku krzyżackiego z drugiej połowy XIII w. wraz z odbudowaną wieżą "Klimek"
  • Kamienice na Starym Mieście w Grudziądzu, zabudowania Starego Miasta
  • Od strony Wisły zespół spichrzów z XIII-XVII w. W kilku spichrzach mieści się muzeum, w których można obejrzeć budowle z wewnątrz.
  • Cytadela, (której obroną wsławił się Courbiere) z przełomu XVIII i XIX w.
  • Gmach Wyższej Szkoły Realnej w Grudziądzu
  • Gmach dawnego Seminarium Nauczycielskiego w Grudziądzu
  • Dawna loża masońska w Grudziądzu
  • Barokowy zespół poklasztorny benedyktynek: budynki klasztorne z XVII–XVIII w., tzw. Pałac Opatek z XVIII w. oraz kościół św. Ducha z XVI w.
  • Bazylika kolegiacka św. Mikołaja z XIII–XV w.
  • barokowy zespół pojezuicki: kościół św. Franciszka Ksawerego z XVIII w. oraz kolegium z XVII–XVIII w. (obecnie Urząd Miejski)
  • zespół poklasztorny reformatów z poł. XVIII w., kościół św. Krzyża i klasztor (obecnie więzienie)
  • Zajezdnia Tramwajowa z XIX wieku
  • Park Miejski im. Piotra Janowskiego przy ul. Hallera
  • Górny Młyn przy ul. Młyńskiej
  • Biblioteka Miejska przy ul. Legionów wraz z jej ogrodami
  • Mały Ratusz przy ul. Mickiewicza
  • Ogród Botaniczny
  • Budynek dworca kolejowego z 1965 r.
  • Solanki grudziądzkie - zespół basenów (główny o głębokości 1,2 m, mały basen z przeciwprądem, jacuzzi i brodzik dla dzieci) wypełnionych naturalną ciepłą solanką z pobliskich odwiertów. Przy basenach dwie sauny. Cena: kilkanaście złotych za dwie godziny od osoby. W tym samym budynku centrum fitness i spa. Obok piramida z tężnią, gdzie w ciszy (pomijając plusk wody) i nasyconej jodem atmosferze można się zrelaksować.

Najbliższe okolice edytuj

  • Po obu brzegach Wisły prowadzi Wiślana Trasa Rowerowa.
  • W okolicach liczne ślady osadnictwa Menonitów. We wsiach Tryl, Mątawy, Wielkie Zajączkowo można zobaczyć charakterystyczne chaty (często położone na sztucznie usypanych pagórkach) i resztki cmentarzy.
  • Kilka zamków pokrzyżackich (w różnym stopniu zrujnowanych) jest w zasięgu wycieczki rowerowo-kolejowej: Kwidzyn (30 km), Nowe (25 km), Radzyń Chełmiński (20 km), Rogóźno (15 km), Świecie (25 km) czy Malbork (72 km)
  • Chełmno – miasteczko z zachowanym średniowiecznym układem urbanistycznym oraz licznymi zabytkami.
  • Radzyń Chełmiński – dobrze zachowane resztki zamku krzyżackiego (możliwość wejścia na wieżę), kościół św. Anny (XIV-XVI wiek).

Praca edytuj

Nauka edytuj

Zakupy edytuj

Różne centra handlowe, m.in. Alfa i Galeria Grudziądzka.

Gastronomia edytuj

Kilkanaście barów, restauracji oraz pubów, głównie w Centrum i w pobliżu.

Imprezy edytuj

  • W maju co roku odbywa się Festiwal Muzyki i Sztuki Krajów Bałtyckich Probaltica.
  • Zawody na torze żużlowym gromadzą kibiców "czarnego sportu" z kraju i zagranicy.
  • W dni świąt narodowych Cytadela oraz Fort Wielka Księża Góra otwarta jest dla zwiedzających.
  • Lokalne instytucje kultury oraz sportowe organizują wiele imprez. Warto sprawdzić na stronie miasta, jakie imprezy są planowane na weekend.

Noclegi edytuj

Hotele edytuj

Campingi edytuj

Nad jeziorem Rudnickim (ok 10 km od centrum miasta) znajduje się Camping 134, oferujący noclegi w domkach lub możliwość rozbicia namiotów a także miejsca dla kamperów.

Parking dla kamperów jest również na terenie mariny (tuż koło centrum).

Kontakt edytuj

Bezpieczeństwo edytuj

Informacje turystyczne edytuj

Miejski Punkt Informacji Turystycznej w Grudziądzu mieści się przy ul. Rynek 3-5, tel. (056) 46 123 18. Godziny funkcjonowania: w sezonie pn.-pt. 8.00-17.00, sb. 9.00-14.00, nd. 10.00-14.00, poza sezonem pn.-pt. 8.00-17.00.

Wyjazd edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Krystyna Zielińska-Melkowska – Lokacja Grudziądza w roku 1291: studium historyczno-archiwalne. Rozdział 2, str. 23–29.
  2. ↑ https://www.sztetl.org.pl/pl/miejscowosci/g/391-grudziadz/96-historia-miejscowosci/66850-historia-miejscowosci


Na niniejszej stronie wykorzystano treści ze strony: Grudziądz opublikowanej w portalu Wikitravel; autorzy: w historii edycji; prawa autorskie: na licencji CC-BY-SA 1.0


 
Źródło: „https://pl.wikivoyage.org/w/index.php?title=Grudziądz&oldid=133108”