Biecz

Biecz
Herb
Informacje
Państwo	Polska
Region	Województwo małopolskie
Kod pocztowy	38-340

Biecz (niem. Beitsch) – miasto w powiecie gorlickim w południowo-wschodniej Polsce, położone nad rzeką Ropą.

Historia

Nazwa Biecz pochodzi od imienia Benedykt, Bejek, Bijek. Niektórzy twierdzą, że nazwa pochodzi od Biesów, zamieszkujących niegdyś Beskidy. Jednak mieszkańcy miasta uważają, że wywodzi się od Becza-legendarnego założyciela grodu. Brzmienie nazwy zmieniało się na przełomie wieków: Beyech, Begech, Begecz, Begesz, Beyecz, Beecz, Beycz, Byecz, Beiech. Jednak w czasach wczesnośredniowiecznych ukształtowała się obecna nazwa Biecz. Tereny, na których powstał gród, zamieszkiwane były przez człowieka w dorzeczach okolicznych rzek już 4500-1700 lat p.n.e., o czym świadczą znaleziska: toporki, siekierki kamienne. Podczas prac archeologicznych na górze zamkowej w 1961 r. odkryto ceramikę i ślady spalonego wału z ok. 1200 r. p. n. e. Następne wykopaliska, monety rzymskie od II do V w., świadczą o szlaku handlowym przebiegającym w tym regionie. Według historyków chrześcijaństwo przywędrowało na ziemie bieckie w IX w. Zaś w X w. przełęczą dukielską podążał orszak św. Wojciecha. Pierwsze wzmianki pisane o Bieczu pochodzą z XI w.

Herb miasta wywodzi się z pieczęci miejskich. Najstarsze (XV w.) mają charakter gotycki i znane są z XVI-wiecznych odcisków. Przedstawiają św. Piotra z kluczem w ręku w półfigurze. Późniejsza, również gotycka przedstawia wizerunek ss. Piotra i Pawła w półfigurach. Między nimi znajduje się litera: B. W wieku XVI na pieczęci widnieje samo B bez postaci świętych. Tę samą literę jako godło miasta spotykamy w konsolach żeber sklepienia prezbiterium kolegiaty. W XVII w. na pieczęci pojawia się przedstawienie ss. Piotra i Pawła w pozycji stojącej, w pełnej figurze, zaś między nimi znajduje się litera B. Takie przedstawienie herbu miasta możemy spotkać na zabytkowym pulpicie z bieckiej kolegiaty, z roku 1633. Takie pieczęcie były używane jeszcze po pierwszym rozbiorze Polski, z nich to bezpośrednio został zaczerpnięty herb Biecza.

Gród został wybudowany na jednym ze wzgórz Pogórza Karpackiego, 281 m n.p.m. Liczy około 5000 m². Otaczały go mury obronne wraz z 17 basztami. Wjazdu do miasta strzegły potężne bramy, 2 barbakany, jeden od strony zachodniej, drugi- południowej, oraz mosty zwodzone. Od południa płynęła rzeka, która chroniła przed zdobyciem miasta. Oddalając się w kierunku zachodnim, ok. 500 m od grodu, stał potężny zamek. Dziedziniec zbliżony był kształtem do idealnego prostokąta. Najprawdopodobniej Leszek Czarny uczynił zamek twierdzą murowaną. W czasie swej świetności bywali tam: Konrad Mazowiecki, Władysław Łokietek, Kazimierz Wielki, Ludwik Węgierski, Elżbieta Łokietkówna, Jadwiga Andegaweńska, Władysław Jagiełło, Władysław Warneńczyk, Jan Kazimierz oraz być może inni polscy królowie. Niestety, w 1475 r. Kazimierz Jagiellończyk polecił rozebrać zamek. Jednak pamięć i fundamenty pozostały do dziś.

Na wschodnim skraju wzgórza wznosił się dwór królewski (zamek) i łaźnia. W 1395 r. Jadwiga przeznaczyła plac, gdzie stał dwór na szpital dla ubogich. Historycy przypuszczają, że dwór spłonął w 1388 r. Wraz ze szpitalem wybudowano kościół Św. Ducha. W tym samym czasie miasto rozkwitało. Budowano zajazdy, browary, kościoły, szkołę, sukiennice z postrzygalnią, wagę. Mieszczanie zakładali sklepy, banki, magazyny. W 1557 r. powstała w Bieczu pierwsza na Podkarpaciu apteka. Założył ją Marcin Barian-Rokicki. Miasto liczyło ok. 3 tysięcy mieszkańców. Królowie Polski chętnie odwiedzali gród. Konrad Mazowiecki w 1228 r. potwierdził dokumentem wydanym na zamku w Bieczu sprowadzenie Krzyżaków do Polski. Władysław Łokietek zastanawiał się tu nad przeniesieniem stolicy kraju z Krakowa do Biecza. Tradycja mówi, że tak się stało, ale przez krótki czas (od 1 do 7 dni). Kazimierz Wielki przebywał w grodzie jedenastokrotnie. Nadał miastu różne przywileje np. 26 grudnia 1362 r. pozwolił zbudować wagę, postrzygalnię oraz kramy solne. W 1367 na jego prośbę papież Urban V pozwolił na założenie w mieście klasztoru dominikanów. W 1368 r. zezwolił organizować jarmarki ustanowione na św. Piotra i Pawła. Lokalizował liczne okoliczne wsie. Ludwik Węgierski w 1372 r. Biecz, Czchów, Nowy Sącz, Bochnia i Słupcza otrzymały zwolnienia celne. Władysław Jagiełło odwiedzał miasto 22-krotnie. Np. 4 grudnia 1401 r. po śmierci Jadwigi, zaręczył się w bieckim zamku z Anną Cylejską, wnuczką Kazimierza Wielkiego. 20 maja 1421 r. zezwolił mieszczanom zbudować na rzece Ropie szlifiernię o 2 kołach i 2 kamieniach. 20 lutego 1450 r. Kazimierz Jagiellończyk pozwolił zbudować bieczanom wodociągów w Bieczu. Jednak najważniejszym i najukochańszym królem dla Bieczan była św. Jadwiga. Końcem sierpnia 1384 r. liczny orszak królewski przekroczył granice Polski przez Przełęcz Dukielską, podążając do Krakowa.

Dojazd

Pociągiem

• Z zachodu (z Krakowa):

Kraków Główny – Tarnów – Stróże – Biecz.

• Z północy (z Warszawy):

Warszawa Centralna – Kraków Główny – Tarnów – Stróże – Biecz

• Ze wschodu (ze Lwowa):

Lwów – przejście graniczne Medyka – Rzeszów – Jasło – Biecz

Lwów – Sambor – przejście graniczne Chyrów/Ustrzyki Dolne – Jasło – Biecz

• Z południa (z Koszyc):

Koszyce – Preszów – przejście graniczne Muszyna – Nowy Sącz – Stróze – Biecz

Samochodem

• Z zachodu (z Krakowa):

Kraków – Bochnia – Brzesko – Gnojnik – Zakliczyn – Gromnik – Biecz

Kraków – Bochnia – Brzesko – Nowy Sącz – Grybów – Gorlice – Biecz

• Z północy (z Warszawy):

Warszawa – Grójec – Radom – Skarżysko-Kamienna – Kielce – Kazimierza Wielka – Brzesko – Gnojnik – Zakliczyn – Gromnik – Biecz

Warszawa – Grójec – Radom – Skarżysko-Kamienna – Kielce – Kraków – Bochnia – Brzesko – Gnojnik – Zakliczyn – Gromnik – Biecz

• Ze wschodu (ze Lwowa):

Lwów – przejście graniczne Medyka – Przemyśl – Sanok – Krosno – Jasło – Biecz

Lwów – Sambor – przejście graniczne Chyrów/Ustrzyki Dolne – Sanok – Krosno – Jasło – Biecz

• Z południa (z Koszyc):

Koszyce – Preszów – przejście graniczne Becherov/Konieczna – Gorlice – Biecz

Komunikacja

Przez Biecz przechodzi linia nr 1 (Gorlice – Biecz) autobusów MZK Gorlice.

Przez Biecz przejeżdżają także linie autobusów PKS, min. PKS Gorlice, Jasło, Krosno i Kraków.

Taksówki

W Bieczu znajduje się jeden postój taksówek koło Rynku, na ul. Kromera.

Zobacz też

Zabytki

Ratusz

Kościół pw. Bożego Ciała

Fragment murów miejskich

• Na zachód od rynku w XV-XVI w. wybudowano kościół pod wezwaniem Bożego Ciała.

Uważa się go za największy zabytek Biecza. Najstarsza jego część- prezbiterium pochodzi z 1480 r. Wyposażenie kościoła pochodzi z 3 epok: gotyku, renesansu oraz baroku. Na sklepieniu w 1905 r. namalowana została postać królowej Jadwigi z rozwiniętym dokumentem w dłoniach. Polichromię wykonał Włodzimierz Tetmajer i Apolinary Kotowicz – Bieczanin. Nad prezbiterium po lewej stronie znajduje się tzw. balkonik św. Jadwigi. To tam w czasie pobytów w Bieczu modliła się królowa.

• Obok kościoła wznosi się dzwonnica z XV w. Służyła ona celom obronnym. Znajdował się w niej jeden z najstarszych dzwonów w Polsce – Urban. Odlany został ok. 1382 r. Niestety, po II wojnie światowej pękł i został przeniesiony do Muzeum, tzw. Kromerówki.
• Rynek jest prostokątny, w centralnej jego części znajduje się ratusz z wieżą ratuszową. Wybudowano go ok. XV w. Wschodnią część ratusza rozebrano w latach 1815-1840. Płytami w bruku oznaczono ślady odkrytych w latach 50 i 60 XX w. fundamentów starego ratusza.

Obecna wieża pochodzi z lat 1569-1580, ponieważ pierwotna runęła 8 maja 1569 r., o godzinie 10. na skutek pożaru. Powstała ona według projektu Jeremiasza Kwajera. Obecna wysokość wieży to zaledwie 56 m, gdyż wcześniej mierzyła ponad 100 m. Fundusze na jej odbudowę ofiarował Marcin Kromer. Zwieńczona jest miedzianą kopułą odrestaurowaną w latach 1951-1953 w oparciu o pierwotną, która spaliła się 12 maja 1903 r. podczas wielkiego pożaru. Wieża jest ozdobiona techniką sgraffito.

• Kościół pw. św. Anny, barokowy, wraz z klasztorem oo. Franciszkanów. Na dziedzińcu klasztornym znajduje się 14 kaplic Męki Pańskiej. Kiedyś znajdował się tam zamek. Wybudowany został w latach 1475-1485. Ojcowie franciszkanie zostali sprowadzeni do Biecza w roku 1624. W 1645 r. za zgodą sejmu otrzymali zamek starościński. Przebudowę na klasztor i kościół pw. św. Anny ukończono w 1663 r. Zaś trzeci był zwany dworkiem królewskim. Po pożarze, który strawił zamek wybudowano tam szpital. Obok niego znajduje się gród starościński. Został zbudowany przez Jakuba Siekluckiego w 1502 r. Do 1531 r. odbywały się tam sądy wójtowsko-ławnicze. Około XVII w. Jan Wielopolski przebudował gród na sąd grocki i ziemski, który został tam przeniesiony w roku 1640.
• Szpital św. Ducha został ufundowany przez królową Jadwigę w 1395 r. Jest to najstarszy zachowany budynek szpitalny w Polsce. Został on zbudowany na planie prostokąta o wymiarach 21 × 10,5 m. Ze szpitalem łączył się ściśle kościół św. Ducha. Kościół jednak zaczął popadać w ruinę i został rozebrany pod koniec XVIII w.
• Mury obronne powstały w XIV w. Początkowo miały długość ok. 1200 metrów. Do dzisiaj zachowały się tylko fragmenty – w okolicach kościoła parafialnego oraz resztki murów z częścią przyziemną kwadratowej baszty koło szpitala św. Ducha.

Muzea i galerie

Muzeum Ziemii Bieckiej powstało w 1953 r. w ramach działalności PTTK. Muzeum dzieli się na 3 oddziały:

• Oddział w Kromerówce – zbiory tego muzeum obejmują zabytki kultury materialnej, ludowej, sztuki i numizmatyki.
• Oddział w Domu z Basztą – na parterze Domu z basztą znajdują się cztery sale aptekarskie np. tzw. kuchnia aptekarska, w sali na piętrze znajdują się eksponaty związane z mieszczańską kulturą materialną. Dalej znajduje się sala przedstawiająca dawne rzemiosło artystyczne Biecza, sale muzyczne, a w samej baszcie eksponowane są dzieje rzemiosła.
• Oddział w Baszcie Kowalskiej – w najniższej części tego muzeum mieści się dział ceramiki średniowiecznej, a w wyższych kondygnacjach obrazy pochodzące z daru Krajewskich.
• Oddział Turma - więzienie średniowieczne pod wieżą ratuszową i ekspozycja związana z rzemiosłem katowskim.

Zakupy

W mieście znajdują się między innymi supermarket Biedronka oraz Stokrotka, sklep spożywczo-przemysłowy Sezamek oraz wiele mniejszych lokali zakupowych.

Jedzenie

Restauracje

• Restauracja „Grodzka” na ul. Grodzkiej
• Restauracja „Ogród” na Rynku

Bary

To jest tylko zalążek artykułu. Jeśli możesz, rozbuduj go.

• Pizzeria przy ul. Rynek 9

Noclegi

• hotel Centennial ***
• hotel Grodzka *
• schronisko młodzieżowe na ul. Parkowej.

Przewodniki

• Biecz. Przewodnik. – Tadeusz Ślawski, Biecz 2001
• Punkt Informacji Turystycznej – Ratusz, podziemia

---