Tarnów

Tarnów
Herb
Mapa
Informacje
Państwo	Polska
Region	Województwo małopolskie
Powierzchnia	72,38 km²
Ludność	110 110
Nr kierunkowy	(+48) 14
Kod pocztowy	od 33-100 do 33-110
Strona internetowa

Tarnów – miasto w południowej Polsce w województwie małopolskim, leżące nad rzeką Białą, o wielowiekowej historii sięgającej początkami czasów piastowskich. Wraz z uzyskaniem praw miejskich w 1330 roku stał się ważnym ośrodkiem w regionie.

Warto zobaczyć

Starówka

Renesansowe kamieniczki w północnej pierzei Rynku

Tarnowska starówka – zwana „perłą polskiego renesansu”, jest jednym z najpiękniejszych przykładów renesansowego układu architektonicznego polskich miast.

1 Rynek – plac wytyczony w chwili lokacji miasta w 1330 roku otaczają kamienice, wzniesione w większości w XVI – XVIII w. Do najcenniejszych należą, znajdujące się w północnej pierzei, dwa renesansowe budynki z podcieniami, oznaczone numerami 20 i 21. Obecnie mieści się w nich siedziba Muzeum Okręgowego.

Kamera na tarnowski rynek

Ratusz na tarnowskim Rynku, w sierpniu 2019

2 Ratusz – pierwotnie gotycki, wybudowany w połowie XIV w. w centrum rynku. Budowlę wielokrotnie przebudowywano, nadając jej cechy stylu renesansowego. Bryłę budynku wieńczy ceglana, nietynkowana attyka z dwudziestoma ośmioma blendami. Grzebień attyki zdobią kamienne woluty, sterczyny i 14 maszkaronów.

Bazylika katedralna pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny

3 Bazylika Katedralna – najbardziej reprezentatywny zabytek Tarnowa, powstała w XIV w. w duchu gotyku. Dzisiejszy wygląd neogotycki, otrzymała po gruntownej renowacji i częściowej przebudowie w latach 1889–1900. Świątynia słynie z monumentalnych renesansowych nagrobków przedstawicieli rodu Tarnowskich oraz manierystycznego Ostrogskich, które uchodzą za jedne z najwybitniejszych polskich dzieł sztuki takich mistrzów jak: Bartłomiej Berecci, Jan Maria Padovano i Jan Pfister. Pomnik nagrobny Barbary z Tęczyńskich Tarnowskiej jest uważany za najpiękniejszą rzeźbę doby renesansu przedstawiającą kobietę w całej Europie. W 2006 roku w katedrze zostało ustanowione Sanktuarium Matki Bożej Bolesnej.

4 Dom Mikołajowskich – znajdująca się w zaułku za katedrą jedna z najpiękniejszych i najstarszych kamieniczek w Tarnowie, wzniesiona w 1524 roku. Mające tutaj swoją siedzibę Muzeum Diecezjalne, posiada w swoich zbiorach wyjątkowy eksponat – oryginał ołtarza pochodzący z wpisanego na listę UNESCO kościółka w Lipnicy Murowanej.

Bima Starej Synagogi

5 Bima – jedyny zachowany fragment zniszczonej przez Niemców najstarszej, XVII-wiecznej, tarnowskiej synagogi. Bima to podwyższenie, z którego odczytywana jest Tora. Od 1996 roku, w ramach obchodów Dni Pamięci Żydów Galicyjskich, odbywają się tu koncerty i występy artystyczne, organizowane przez Komitet Opieki Nad Zabytkami Kultury Żydowskiej.

6 Dom Florencki przy ul. Żydowskiej – kolejny przykład budownictwa renesansowego. Budynek z II poł. XVI w. z elewacją frontową podwieszoną na poziomie piętra na charakterystycznych kamiennych kroksztynach. Obecnie to siedziba tarnowskiego oddziału PTTK.

Architektura drewniana

Drewniany kościół pw. Trójcy Przenajświętszej na Terlikówce

7 Kościół pw. Matki Bożej Szkaplerznej – sanktuarium znajdujące się na Burku, w pobliżu zabytkowego Starego Cmentarza. Kościół został poświęcony w 1440 roku. Ołtarz główny pochodzi z epoki rokoka z II poł. XVIII w., ma charakter architektoniczny z rzeźbami św. Jana Chrzciciela i nieznanego z nazwiska biskupa. W ołtarzu znajduje się słynący łaskami obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XVI w. malowany na desce, przemalowany w barokowej manierze, zapewne w XVIII w., pokryty częściowo sukienkami haftowanymi oraz koronami i blachami z XVIII i XIX w.

8 Kościół pw. Trójcy Przenajświętszej – zbudowany w latach 1595–1597 . Ołtarz główny pochodzi z I poł. XVII w. i ma charakter wczesnobarokowy z bogatą dekoracją snycerską, z obrazem Św. Trójcy w otoczeniu aniołów w centrum architektonicznej konstrukcji. Renesansowy obraz Św. Trójcy namalowany w typie „Tronu Łaski”, pochodzi z I poł. XVII w.

Oba kościoły znajdują się na Małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej (trasa Tarnów i okolice).

Park Strzelecki

Mauzoleum gen. Józefa Bema

1 Park Strzelecki – dawny Ogród Strzelecki Bractwa Kurkowego, założony w 1866 roku. Na środku stawu w parku, wznosi się 9 Mauzoleum gen. Józefa Bema, bohatera walk o niepodległość narodu polskiego i węgierskiego, podczas powstania listopadowego i Wiosny Ludów w latach 1848–1849. Bem urodził się w Tarnowie w 1794 roku, a zmarł w Aleppo (obecnie w Syrii) w 1850 roku i tam pierwotnie spoczął na muzułmańskim cmentarzu. Jego zwłoki przeniesiono do Tarnowa w roku 1929. Mauzoleum jest sarkofagiem, spoczywającym na 6. kolumnach o korynckich kapitelach. Na ścianach sarkofagu znajdują się napisy w języku polskim, węgierskim i arabskim. W znajdującym się w parku neogotyckim pałacyku Strzeleckim mieści się miejska 10 galeria BWA.

Zabytkowe cmentarze

Macewy na cmentarzu żydowskim

11 Cmentarz żydowski – jeden z najstarszych i najciekawszych cmentarzy w południowej Polsce, został założony w XVI wieku. Znajduje się na nim ponad cztery tysiące nagrobków. Klucze do cmentarnej bramy można wypożyczyć, za kaucja zwrotną, w Tarnowskim Centrum Informacji (Rynek 7) lub w siedzibie tarnowskiego muzeum.

12 Stary Cmentarz – Cmentarz otwarty w końcu XVIII wieku. Na nekropolii zachowały się nagrobki w stylu barokowym, klasycystycznym i neogotyckim. Najstarszy nagrobek należy do Anny Karoliny z Lubomirskich, żony księcia Karola Radziwiłła "Panie Kochanku". Na cmentarzu znajdują się m.in. neoromańska kaplica książąt Sanguszków (ostatnich właścicieli Tarnowa), barokowo klasycystyczna kaplica św. Józefa, kwatera zasłużonych z Kopcem Powstańców. Przed cmentarzem w 1966 roku odsłonięto Pomnik Ofiar Wojny i Faszyzmu.

Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej:

13 Cmentarz wojenny nr 200 – został otwarty w 1915 roku. Na tym dużym cmentarzu pochowano łącznie 1358 żołnierzy z armii austro-węgierskiej, niemieckiej i rosyjskiej, w 129 grobach zbiorowych i 310 pojedynczych.

14 Cmentarz wojenny nr 202 – dawny cmentarz garnizonowy armii austriackiej, na którym podczas I wojny światowej chowano poległych żołnierzy. Spoczywa na nim 1485 żołnierzy: 680 armii austro-węgierskiej, 9 armii niemieckiej oraz 796 armii rosyjskiej. W 2022 roku poddany gruntownej renowacji.

15 Cmentarz wojenny nr 199 – nieduży cmentarz, na którym pochowano wyłącznie żołnierzy armii rosyjskiej, w większości  w mogiłach zbiorowych.

Plac dworcowy

Dworzec kolejowy nocą

16 Dworzec kolejowy – secesyjny, monumentalny gmach wybudowany został na wzór dworca lwowskiego w latach 1906–1910, a gruntownie zmodernizowany w 2010 roku. Wnętrza tarnowskiego dworca po remoncie przypominają wnętrza w eleganckich hotelach z epoki. O pietyzmie, z jaką wykonano ten remont, może świadczyć fakt, że inwestor z Anglii sprowadzał płyty na posadzki, a z Włoch kostkę brukową, która najbardziej przypomina tę z czasów Franciszka Józefa. W gmachu dworca znajduje się Galeria Panorama, gdzie prezentowane są fragmenty Panoramy Siedmiogrodzkiej namalowanej pod kierownictwem Jana Styki.

Góra św. Marcina

Ruiny zamku Tarnowskich na Górze św. Marcina

2 Góra św. Marcina – wzniesienie przez tubylców nazywana Marcinką, z ruinami średniowiecznego 17 zamku Tarnowskich. Rezydencję właścicieli Tarnowa zbudowano w latach 1328–31. W czasach średniowiecza zamek był jednym z większych w Małopolsce. Na szczycie wzniesienia (1,3 km od ruin zamku) znajduje się drewniany gotycki 18 kościół św. Marcina Biskupa w Zawadzie.

Porośnięty lasem stok Marcinki (z letnią pływalnią, trasami biegowymi i placem zabaw) jest dobrym miejscem do odpoczynku i rekreacji.

Inne atrakcje

1 Fontanna – układ słoneczny (pl. ks. Popiełuszki) – atrakcja dla najmłodszych, fontanna z modelem Układu Słonecznego. Napędzane strumieniem wody granitowe planety, niczym prawdziwe ciała niebieskie wirują wokół własnej osi. Wyremontowana w 2018 roku. Znajduje się w pobliżu neogotyckiego 19 kościoła św. Rodziny.

2 Brama Seklerska im. Józefa Bema i Sandora Petöfiego (skwer Petőfiego) – dar węgierskiej Fundacji Irott Szó i miasta Sepsiszentgyőrgy dla miasta Tarnowa. Odsłonięta 26 maja 2001 roku, dzień jej przekazania wiąże się ze 170 rocznicą bitwy pod Ostrołęką – jednej z bitew powstania listopadowego, w której walczył Józef Bem. Jest drugą taką bramą w Polsce (pierwsza w Starym Sączu).

3 Muzeum Etnograficzne (ul. Krakowska 10) – oddział Muzeum Okręgowego mający siedzibę w XVIII-wiecznym dworku, wyremontowanym w 2019 roku.

4 Tarnowski tramwaj (pl. Sobieskiego) – kiedyś Tarnów był jedynym prowincjonalnym miastem w Galicji, który zafundował sobie linię tramwajową. Tramwaje w Tarnowie kursowały w latach 1911–1942. Odrestaurowany wagon nr 7, w którym urządzono kawiarnię, to jedna z pamiątek przypominająca tę fanaberię włodarzy miasta sprzed ponad stu lat.

Wydarzenia, imprezy

Najbliższe wydarzenia kulturalne w Tarnowie: Kalendarium

Muzyka

Ogólnopolski Festiwal Tydzień Talentów Centrum Paderewskiego organizuje już od ćwierćwiecza. Jego celem jest promocja młodych artystów, laureatów konkursów krajowych i zagranicznych. Dla wielu młodych muzyków występ w Tarnowie jest pierwszym krokiem w karierze artystycznej. Festiwal był początkiem karier wielu artystów, jak Waldemar Malicki, Tomasz Strahl czy Rafał Kwiatkowski. Komisja Opiniująca wydając rekomendacje dla najciekawszych osobowości festiwalu zobowiązuje się do całorocznej promocji wybranych muzyków.

Międzynarodowy Festiwal Muzyki Odnalezionej w Tarnowie jest jedynym festiwalem w świecie, prezentującym zapomniane utwory kompozytorów polskich i obcych. Odbywa się on pod patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz Komisji Kultury przy Wspólnocie Europejskiej w Brukseli. Założeniem Festiwalu jest prezentacja utworów kameralnych i symfonicznych, które zapomniane przeleżały w rękopisach dziesiątki, a czasem setki lat.

Festiwal Paschalny Musica Poetica – festiwal organizowany od 2011 roku, w okresie przedwielkanocnym. Bazylika Katedralnej w Tarnowie jest miejscem, w którym prezentowane są dzieła wielkopostne polskich i zagranicznych artystów.

Jazzowy Rynek – letni festiwal jazzu tradycyjnego organizowany od 2008 roku. Cykl koncertów jazzowych odbywa się na scenie plenerowej ustawionej na tarnowskim Rynku. Koncerty kończy parada nowoorleańska wokół rynku.

Teatr i film

Festiwal Komedii Teatralnej Talia – przegląd sztuk komediowych komediowych kraju i zagranicy, który rozprzestrzenił się i z desek tarnowskiego teatru wdarł się do pubów, kawiarenek, pozostawiając na ulicach liczne grono osób roześmianych. Konkursowi towarzyszą warsztaty, przeglądy filmów, spotkania z aktorami. Festiwal odbywa się w Teatrze im. Ludwika Solskiego.

Tarnowska Nagroda Filmowa to przegląd najlepszych polskich filmów zaprezentowanych na ekranach w roku poprzedzającym edycję. Ideą powołania przeglądu była chęć zwrócenia uwagi na dokonania polskiej kinematografii i przybliżenie jej szerokiemu odbiorcy. Nagroda pierwszą swoją edycję miała w 1987 r.

Festiwal Filmowy „Vitae Valor” („Wartość Życia”) prezentuje i upowszechnianie te dzieła filmowe, których treścią i przesłaniem jest podkreślanie znaczenia ludzkiej egzystencji jako wartości opartej na fundamentach moralnych, etycznych, duchowych i metafizycznych. „Vitae Valor” jest nie tylko okazją do przypominania i promowania tego rodzaju dzieł, ale także upowszechniania treści w owych dziełach zawartych.

Szczególne wydarzenia

Dni Tarnowa – Zdearzenia to obchodzone co rok święto Tarnowa. Jest to największa impreza kulturalna w mieście. Kilkudniowy przegląd różnych form artystycznych – od przedstawień teatrów ulicznych, przez koncerty gwiazd aż po prezentacje folkloru zaprzyjaźnionych z Tarnowem regionów.

Dni Pamięci Żydów Galicyjskich „Galicjaner Sztetl” – organizowane są dla uczczenia pamięci 10 tysięcy mieszkańców miasta narodowości żydowskiej, wymordowanych przez hitlerowców w czerwcu 1942 roku w lesie Buczyna. Program Dni Pamięci, odbywających się w czerwcu, obejmuje koncerty pod bimą, okolicznościowe spektakle, koncerty muzyki klezmerskiej. Można również zwiedzić z przewodnikiem cmentarz żydowski.

XIV Międzynarodowy Tabor Pamięci Romów na ulicach Tarnowa

Tabor Pamięci Romów – kilkudniowe spotkanie z kulturą i tradycjami społeczności romskiej, konferencje, imprezy okolicznościowe, ogniska.

Zamkomania – dwudniowa impreza dla miłośników historii, organizowana corocznie (w drugi weekend czerwca) na zamkowym wzgórzu, u stóp ruin tarnowskiego zamku. Uczestniczą w niej bractwa rycerskie, łucznicy i przedstawiciele ginących zawodów. Wśród atrakcji m.in. turniej łuczniczy i rycerski o Grzywnę Władyki z Marcińskiej Góry, bitwa o zamek oraz zwiedzanie ruin zamku Tarnowskich z przewodnikiem.

Konkurs Wielkanocny – regionalny konkurs na pisankę ludową i plastykę obrzędową związaną z okresem Wielkanocy. Finał konkursu, organizowanego corocznie od 1989 roku, odbywa się w Muzeum Etnograficznym.

Pisankowy desant – w okresie wielkanocnym kilkanaście drzew na Starówce strojonych jest pisankami własnoręcznie ozdobionymi przez przedszkolaków i seniorów.

Wydarzenia w regionie

Muzyczne Spotkania u Paderewskiego w Kąśnej Dolnej to cykl koncertów letnich w kompleksie dworsko-parkowym. Odbywa się co roku, a od kilku lat zyskał zasięg ogólnopolski. Impreza upowszechnia muzykę poważną w najlepszym wykonaniu. Koncerty odbywają się w jedynej zachowanej w świecie posiadłości kompozytora.

Festiwal Muzyki Kameralnej Bravo Maestro w Kąśnej Dolnej skupia w gronie wykonawców najwybitniejszych polskich artystów. Odbywający się co dwa lata Festiwal należy do najbardziej prestiżowych imprez muzycznych w kraju. W programie Festiwalu, znajdują się najwybitniejsze dzieła muzyki kameralnej.

Malowana Chata w Zalipiu to konkurs dla malarek ludowych z Powiśla Dąbrowskiego, którego celem jest podtrzymanie tradycji zdobienia domów oryginalnymi wzorami kwiatowymi. Każdego roku kilkudziesięciu uczestników staje do walki o nagrody. Najliczniejszą reprezentację stanowią oczywiście malarki z „malowanej wsi”.

Turniej rycerski o złoty warkocz Tarłówny na zamku w Dębnie jest jedną z największych imprez plenerowych w Małopolsce. Każdego roku gromadzi kilkunastotysięczną widownię z całej Polski. Główną areną pokazów jest fosa zamkowa, gdzie dzięki doskonałej widoczności i rozległemu terenowi mogą zaprezentować się różne formacje zbrojnych i jazdy.

Konkurs Palm i Rękodzieła Artystycznego w Lipnicy Murowanej pielęgnuje dawny zwyczaj sporządzania na Niedzielę Palmową kolorowych palm. Wówczas ich wysokość zależna była od wielkości i zamożności gospodarstwa. Dziś najwyższe z palm sięgają 30 m. Konkurs połączony jest z licznymi imprezami towarzyszącymi, prezentującymi folklor okolic Lipnicy, w tym występy zespołów, pokazy i degustacje potraw regionalnych, wystawy prac twórców ludowych.

Dojazd

Samolotem

Kraków Airport

Najbliższy pasażerski port lotniczy. Odległość z Tarnowa: 90 km. www.krakowairport.pl

Dojazd z Kraków Airport do Tarnowa:

• Z Lotniska do Dworca Głównego w Krakowie:

- pociągiem Koleje Małopolskie (odjazdy co 30 minut, czas jazdy - ok. 20 minut)

- autobusem MPK nr 208 oraz 902 (nocny) aktualny rozkład (odjazdy co około 20 minut, czas jazdy - ok. 35 minut)

• a następnie pociągiem rozkład jazdy PKP - odjazdy co około 20-40 minut (czas podróży: pociąg osobowy - ok. 80 minut, pośpieszny i expres - ok. 60 minut)

Rzeszów Airport

Drugi pasażerski port lotniczy obsługujący loty międzynarodowe. Odległość z Tarnowa: 90 km www.rzeszowairport.pl

Dojazd z Lotniska Jasionka do Tarnowa:

Z Lotniska do Dworca Kolejowego w Rzeszowie specjalną linią 51 i 53 - czas jazdy około 25 minut, następnie pociągiem rozkład jazdy PKP - odjazdy co około 60 minut (pociąg osobowy (REGIO) - ok. 80 minut, pośpieszny (TLK, InterRegio) i express - ok. 60 minut)

Koleją

Wyszukaj połączenie

Najszybsze połączenia Tarnowa z Krakowem, Warszawą i Trójmiastem

W mieście są dwie stacje, na których zatrzymują się pociągi pasażerskie:

• 1 Tarnów – dworzec główny
• 2 Tarnów Mościce – przystanek w pobliżu stadionu miejscowej Unii

Do Tarnowa bez przesiadki można dojechać wszystkimi pociągami dalekobieżnymi jadącymi m.in. z Wrocławia, Szczecina, Kołobrzegu, Gdyni i Warszawy przez Kraków do Przemyśla, Rzeszowa lub Krynicy-Zdroju oraz pociągami regionalnymi z Krakowa, Rzeszowa i Nowego Sącza. Wszelkie informacje o rozkładach jazdy pociągów, połączeniach i dworcach znajdziemy na stronie internetowej PKP. Czas trwania podróży do Tarnowa z:

• Warszawy – 3 godz. 8 min. (EIP "Pendolino"), 4 godz. (TLK, IC)
• Krakowa – 48-55 min (EIP, IC, TLK), oraz 55-75 min. (REGIO, OS, SKA3)
• Gdańska - 6 godz. 4 min. (EIP "Pendolino")
• Nowego Sącza – 1 godz. 40 min - 2 godz. (TLK, REGIO, SKA3)
• Krynicy – 3 godz. 10 min. (TLK, SKA3)

Autobusem

Brak funkcjonującego dworca autobusowego. Autobusy zatrzymują się na wybranych przystankach komunikacji miejskiej.

Samochodem

Tarnów jest ważnym węzłem drogowym położonym przy autostradzie A4. W okolicy miasta znajdują się dwa węzły autostradowe: Tarnów Mościce od strony zachodniej i Tarnów Centrum od strony wschodniej.

Trasy przez Tarnów

Jędrzychowice ← Wrocław ← Katowice ← Kraków ← Bochnia ← Brzesko ←	W A4 E	→ Dębica → Rzeszów → Jarosław → Korczowa
Kielce ← Busko-Zdrój ← Szczucin ← Dąbrowa Tarnowska ←	N 73 E	→ Pilzno → Jasło
Kraków ← Bochnia ← Brzesko ← Wojnicz ←	W 94 E	→ Pilzno → Dębica → Ropczyce → Sędziszów Małopolski → Rzeszów
Busko-Zdrój ← Żabno ←	N 973 ∎
	∎ 977 S	→ Tuchów → Ciężkowice → Gorlice → Konieczna

Komunikacja miejska

Rowery

Tarnowski Rower Miejski to w sumie 190 rowerów i 18 samoobsługowych stacji. Przed wypożyczeniem roweru wymagana jest rejestracja w systemie i zasilenie konta kwotą co najmniej 10 zł. Pierwsze 20 minut każdego wypożyczenia jest bezpłatne.

Stacje roweru miejskiego: 3 Dworzec PKP, 4 Plac Kazimierza Wielkiego, 5 Plac Jana Szczepanika, 6 Park Strzelecki, 7 Góra Św. Marcina, 8 Osiedle Zielone, 9 Krzyska – Szkoła, 10 Mościce – Kwiatkowskiego, 11 Centrum Sztuki Mościce, 12 Osiedle Koszyckie, 13 Osiedle Legionów, 14 Osiedle Westerplatte, 15 Mościckiego - Osiedle, 16 Lwowska - Kowalska, 17 Klikowska - Pułaskiego, 18 Słoneczna, 19 Piaskowa – Park, 20 Konarskiego – Sąd.

Autobusy

Lokalnym transportem zbiorowym na terenie miasta Tarnowa oraz na terenie gminy Tarnów, Pleśna i Lisia Góra zajmuje się Zarząd Dróg i Komunikacji w Tarnowie

• Mapy linii miejskich i podmiejskich
• Rozkłady jazdy
• Aktualne ceny biletów

Noclegi

Szczegółowy, stale aktualizowany opis obiektów noclegowych Tarnowa i regionu tarnowskiego dostępny jest na stronie Tarnowskiego Centrum Informacji: www.it.tarnow.pl/noclegi

Gastronomia

Pełna baza obiektów gastronomicznych Tarnowa i regionu tarnowskiego dostępna jest na stronie Tarnowskiego Centrum Informacji: www.it.tarnow.pl/gastronomia.

Zakupy

Aktualna lista centrów handlowych oraz marketów w Tarnowie: Centra handlowe, hiper- i supermarkety

Informacje turystyczne

Szczegółowych informacji udziela:
5 Tarnowskie Centrum Informacji
Rynek 7, 33-100 Tarnów, tel. +48 14 688 90 90, kom. +48 698 633 421, fax +48 14 688 90 92, email: centrum@tarnow.travel
Godziny pracy: maj - wrzesień: pn-pt 8-20, sb-nd 9-17, październik - kwiecień: pn-pt 8-18, sb-nd 9-17

Gdzie dalej

W okolicy

Zbylitowska Góra. Cmentarz w lesie Buczyna

Zbylitowska Góra – podmiejska wieś w zachodniej części gminy Tarnów, sąsiadująca z tarnowskimi Mościcami. We wsi warto zobaczyć zobaczyć 20 cmentarz w lesie Buczyna, miejsce pamięci narodowej. Egzekucje w lesie Buczyna miały miejsce w latach 1939-1943. W masowych mogiłach spoczywają tu obok Żydów, ofiar Holokaustu także Polacy, więźniowie polityczni. Do rejestru zabytków wpisano również 21 dwór Żabów oraz 22 kościół Podwyższenia Krzyża Świętego. Ciekawie prezentuje się też kamienna 6 figura św. Floriana datowana na 1767 rok.

Wierzchosławice. Stary dom, miejsce urodzenia Wincentego Witosa

Wierzchosławice – wieś , w której urodził się, mieszkał i został pochowany trzykrotny premier II Rzeczypospolitej. W 23 zagrodzie Wincentego Witosa mieści się teraz muzeum. Zachował się też 24 stary dom kryty strzechą, miejsce jego urodzenia. Wierzchosławice to nie tylko pamiątki po Witosie i inne zabytki, ale też dobre miejsce do aktywnego wypoczynku w lesie i nad wodą.

Skrzyszów – podtarnowska miejscowość leżąca nad potokiem Wątok. We wsi warto zobaczyć późnogotycki drewniany 25 kościół św. Stanisława, zbudowany w 1517 roku. W 1941 roku, w lesie Kruk niemieccy naziści zamordowali ok. 400 osób. Ofiary upamiętnia 7 pomnik zbudowany na zboczu wąwozu, zrealizowany według projektu Bogdany i Anatola Drwalów.

Najbliższe miasta

Tuchów

Tuchów. Ratusz

Niespełna 7-tysięczne miasto położone 16 km na południe od Tarnowa, położone na obszarze Pogórza Ciężkowickiego. Miejscowość za sprawą cudownego obrazu Matki Bożej Tuchowskiej, znajdującego się w barokowej 26 bazylice Nawiedzenia NMP przy klasztorze redemptorystów, stała się największym ośrodkiem pielgrzymkowym w regionie.

Wojnicz

Radłów. Kościół św. Jana Chrzciciela

Jeden z najstarszych grodów w Małopolsce, niewielkie miasto położone 13 km na zachód od Tarnowa. W południowej części miasta znajdują się pozostałości wałów wojnickiego grodziska, kilka zabytków sakralnych (27 kolegiata św. Wawrzyńca wraz z drewnianą dzwonnicą, odnowiony drewniany 28 kościół św. Leonarda, 29 kaplica Matki Bożej Loretańskiej), a także otoczony parkiem, popadający w ruinę, neogotycki 30 pałac Dąmbskich dawniej słynący z zegarów słonecznych oraz cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej.

Radłów

Miasto położone na północ od Wierzchosławic, 18 km od Tarnowa. W Radłowie i okolicy rozegrała się największa bitwa podczas kampanii wrześniowej na terytorium Małopolski (7-8 września 1939), również w czasie I wojny światowej o przeprawę na Dunajcu toczyły się tu ciężkie boje. O krwawych walkach przypominają pomniki i mogiły poległych żołnierzy na radłowskim cmentarzu. Najstarszym zachowanym zabytkiem w mieście jest 31 kościół św. Jana Chrzciciela. W sąsiednich Biskupicach Radłowskich zachował się 32 słup graniczny z 1450 roku, ufundowany przez kardynała Zbigniewa Oleśnickiego, najstarszy tego typu obiekt w Polsce.

Żabno

Miejscowość leżąca nad Dunajcem, 18 km na północny-zachód od Tarnowa. W mieście można zobaczyć m.in. rynek z okazałym ratuszem z końca XIX wieku, 33 kościół Ducha Świętego oraz 34 cmentarz żydowski, a w sąsiednim Odporyszowie (3 km dalej) 35 regionalne sanktuarium maryjne wraz z tutejszym muzeum, w którym prezentowane są drewniane rzeźby Ikara z Powiśla (zwiedzanie możliwe po wcześniejszym uzgodnieniu).

Dąbrowa Tarnowska

Dąbrowa Tarnowska. Fragment polichromii w dawnej synagodze

Miasto położone 20 km na północ od Tarnowa, leżące nad rzeką Breń, siedziba powiatu dąbrowskiego. Wizytówką miasta jest 36 Ośrodek Spotkań Kultur mający siedzibę w dawnej dąbrowskiej synagodze chasydzkiej, największej tego typu budowli w Małopolsce.

Pilzno

Pięciotysięczne miasto znajdujące się 25 km na wschód od Tarnowa. Kiedyś królewskie miasto, które po upadku Polski straciło na znaczeniu, ponieważ zaborca postawił na sąsiedni Tarnów. Miasteczko znane z 8 Muzeum Lalek, można w nim zobaczyć lalki nawet z Japonii.

Nieco dalej

Dębno

Dębno. Międzynarodowy Turniej Rycerski o Złoty Warkocz Tarłówny w 2004 roku

Miejscowość oddalona 23 km od Tarnowa, położona przy drodze krajowej 94. Największą atrakcją wsi jest późnogotycki 37 dębiński zamek wybudowany w latach 1470-1480, w którym mieści się oddział tarnowskiego Muzeum Okręgowego. Co roku w Dębnie organizowany jest turniej rycerski „O Złoty Warkocz Tarłówny", przyciągający na zamek kilkanaście tysięcy widzów.

Zalipie

Zalipie. Izba kuchenna w domu Felicji Curyłowej

Wieś na Powiślu Dąbrowskim, 30 km od Tarnowa. Wioska słynąca z ozdabiania kolorowymi wzorami roślinnymi budynków, zarówno w środku, jak i na zewnątrz. Zwyczaj ozdabiania wiejskich izb i zabudowań kwiecistymi malunkami kultywowany jest w niektórych zagrodach do dziś. Najsłynniejszą miejscową malarką była Felicja Curyłowa, w jej 38 zabytkowej zagrodzie mieści się obecnie oddział tarnowskiego Muzeum Okręgowego − skansen architektury i sztuki ludowej.

Ciężkowice

Niewielkie miasto leżące w dolinie Białej, oddalone 32 km od Tarnowa. Największa atrakcją Ciężkowic jest 3 rezerwat przyrody Skamieniałe Miasto wraz z pomnikiem przyrody – 4 Wąwozem Czarownic. W centrum miasta na uwagę zasługuje 9 ciężkowicki rynek z ratuszem, kapliczką św. Floriana z 1895 roku i pomnikiem jej fundatora Ignacego Jana Paderewskiego oraz zabudowa podcieniowa z przełomu XVIII/XIX wieku, znajdująca się na małopolskim szlaku architektury drewnianej. W neogotyckim 39 kościele św. Andrzeja Apostoła znajduje się obraz „Ecce Homo” z wizerunkiem Jezusa Miłosiernego, podarowany miastu przez papieża Innocentego XI w 1662 roku. W mieście warto zobaczyć również 10 Muzeum Przyrodnicze, a w okolicy 40 dworek Ignacego Jana Paderewskiego w Kąśnej Dolnej.

Lipnica Murowana

Lipnica Dolna. Kościół św. Leonarda

Wieś leżąca nad Uszwicą w środkowej części Pogórza Wiśnickiego, 50 km od Tarnowa. W Lipnicy znajduje się, wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO, 41 kościół św. Leonarda, perła architektury drewnianej. W Niedzielę Palmową na 11 lipnickim rynku organizowany jest, przyciągający do wsi rzeszę turystów, konkurs palm wielkanocnych. Najwyższe palmy prezentowane w konkursie osiągają ponad 35 m wysokości. W latach 1636–1648 zbudowano 42 kościół św. Szymona z Lipnicy jako wotum wdzięczności za zwycięstwo w bitwie pod Chocimiem. Kościół stoi na miejscu, gdzie znajdował się dom rodzinny św. Szymona. Najstarszą lipnicką świątynią jest gotycki 43 kościół św. Andrzeja Apostoła, wzniesiony z fundacji Kazimierza Wielkiego.

---