Krosno
Krosno | |
Herb | |
Mapa | |
Informacje | |
Państwo | Polska |
Region | Województwo podkarpackie |
Powierzchnia | 44,7 km² |
Ludność | 47 515 |
Nr kierunkowy | (+48) 13 |
Kod pocztowy | 38-400 |
Strona internetowa |
Krosno – miasto na prawach powiatu w południowo-wschodniej Polsce, w województwie podkarpackim, siedziba władz powiatu krośnieńskiego, do którego nie należy. Niegdyś zwane „małym Krakowem”, do dzisiaj urzeka pięknem średniowiecznych kościołów i zabytkowych kamieniczek, świadczących o znaczącej pozycji miasta i bogactwie jego mieszkańców. Narodziny światowego przemysłu naftowego oraz bogate tradycje wytwarzania szkła ozdobnego i użytkowego rozsławiły miasto i sprawiły, że jest obecnie znane w Polsce i na całym świecie[1].
Informacje
edytujHistoria
edytujMiasto Krosno lokowane przed połową wieku XIV w widłach rzek Wisłoka i Lubatówki posiada niezwykle bogatą przeszłość. Przed wiekami było bowiem nie tylko ważnym ośrodkiem życia gospodarczego, ale i wyjątkowo znaczącym centrum artystycznym, w którym skupiał się mecenat artystyczny zamożnych mieszczan i okolicznej szlachty.
W mieście, którego fortyfikacje zaczęto budować jeszcze za życia Kazimierza Wielkiego, a kontynuowano w stuleciach następnych, powstawały wybitne pomniki architektury, których wnętrza zapełniano wykonanymi na miejscu - bądź sprowadzonymi z zewnątrz - dziełami rzeźby, malarstwa i rzemiosła artystycznego.
O wyjątkowym znaczeniu miasta, określanego często mianem parva Cracovia "mały Kraków", świadczyć może fakt, iż rycina z jego panoramą - wraz z kilkunastoma innymi widokami najważniejszych miast Królestwa Polskiego - umieszczona została w słynnym dziele G. Brauna i F. Hoghenberga Civitates orbis terrarum, wydawanym w Kolonii w latach 1575-1618.[2].
Geografia
edytujKrosno jest miastem na prawach powiatu w województwie podkarpackim, siedziba władz powiatu krośnieńskiego , obejmującego zasięgiem tereny dziesięciu okolicznych gmin o dużo mniejszym poziomie zaludnienia. Od 30 czerwca 1975 do 31 grudnia 1998 r. stolica województwa krośnieńskiego.
Znajduje się w Euroregionie Karpackim, w skład którego wchodzą przygraniczne tereny Polski, Słowacji, Ukrainy, Węgier i Rumunii.
Klimat
edytujKlimat Krosna jest klimatem przejściowym pomiędzy klimatem oceanicznym a kontynentalnym i posiada cechy klimatu podgórskiego.
Charakteryzują go znaczne amplitudy temperatury powietrza w przebiegu rocznym, zwiększony udział opadów letnich do zimowych oraz różnice w wielkości i rodzaju zachmurzenia oraz nasłonecznienia.
Średnia roczna suma opadów jest stosunkowo wysoka i wynosi ok. 770 mm. Późną wiosną i wczesnym latem występuje dość dużo burz, również z gradem. W skali roku dominują wiatry z kierunków południowych nawiewając cieplejsze powietrze z Niziny Węgierskiej (szczególnie w okresie jesienno-zimowym). W okresie wiosny i lata przeważają wiatry północnozachodnie.
Roczna średnia temperatura wynosi 7ºC.
Średnia dobowa temperatura to około -2,8ºC w styczniu i 18,0ºC w lipcu.
Natomiast średnia maksymalna temperatura to: -0,6ºC w styczniu i 22,7ºC w lipcu.
Średnie nasłonecznienie w ciągu dnia wynosi około 5 godzin.
Kiedy jechać
edytujInformacje turystyczne
edytuj- Punkt Informacji Kulturalno-Turystycznej Blich 1, 38-400 Krosno, tel./fax: 0134327707, e-mail: pikt@muzeumrzemiosla.pl
- PTTK Oddział w Krośnie ul. Krakowska 9, 38-400 Krosno, tel./fax: 134321258, tel: 134321175 e-mail: pttkkrosno@gmail.com
Dojazd
edytujSamolotem
edytujW odległości 60 km od Krosna znajduje się najbliższe międzynarodowe lotnisko Rzeszów – Jasionka. Z lotniska najlepiej dojechac do Rzeszowa: korzystając bądź to z Lini Specjalnej – L, prywatnych przewoźników, taksówek lub PKS. Następnie z dworca PKS autobusem do Krosna, lub z parkingu przed Centrum Handlowym Europa, korzystając z usług firmy przewozowej Marcel, lub też kierując się bezpośrednio do Krosna.
Koleją
edytujKrosno posiada kilka przystanków kolejowych:
- Krosno – Dworzec Główny Lokalizacja przy ulicy Kolejowej. W pobliżu: dworzec PKS, postój taksówek, przystanki autobusów miejskich
- Krosno Miasto Lokalizacja przy ulicy Bohaterów Westerplatte. W pobliżu: Hotel Nafta, postój taksówek, przystanek PKS
- Krosno Turaszówka
- Krosno Polanka
Przewozy pasażerów odbywają się w kierunkach: Jasło – Zagórz, oraz w okresie wakacyjnym od 7 lipca do 25 sierpnia 2013[3]: Rzeszów Główny – Łupków.
Podróżując do Krosna koleją, czy to ze wschodu, czy z zachodu, mamy okazję podróżować fragmentem historycznej trasy kolejowej – Galicyjskiej Kolei Transwersalnej oddanej do użytku w roku 1884.
Autobusem
edytujPKS zapewnia połączenia Krosna z głównymi miastami Polski:
- Częstochową
- Gliwicami
- Katowicami
- Krakowem
- Łodzią
- Rzeszowem - stolicą woj. podkarpackiego
- Warszawą
- Wrocławiem
Samochodem
edytuj
Krosno od wieków znajdowało się na skrzyżowaniu głównych szlaków handlowych, biegnących zarówno z zachodu na wschód, jak i z południa na północ Polski, jak i Europy. Historyczne trakty handlowe mają obecnie swoje odzwierciedlenie w sieci infrastruktury drogowej Krosna i regionu. Biegnąca przez miasto droga krajowa 28 stanowi dogodną trasę dla podróżujących zarówno z południowej czy też zachodniej części Polski, jak i z południowo-wschodniej oraz Ukrainy. 2 km na wschód od Krosna w miejscowości Miejsce Piastowe drogę tą przecina droga krajowa 9, będąca częścią trasy europejskiej E371. Dzięki niej, Krosno jest dogodnie połączone z centralną Polską, jak również poprzez granicę państwa w Barwinku, ze Słowacją, oraz południowo-wschodnią częścią Europy. Te dwie główne osie komunikacji drogowej uzupełniają drogi wojewódzkie. Droga wojewódzka 990 prowadząca do Krosna z kierunku północno-zachodniego, oraz droga 991 mogąca być alternatywnym odcinkiem drogi 9, prowadzącym przez Pogórze, malowniczym i obfitującym w walory przyrodnicze i turystyczne terenie na północ od Krosna. |
|
Komunikacja
edytujPieszo
edytujZdecydowana większość atrakcji, oraz zabytków Krosna znajduje się w obrębie starówki i rynku, lub też w ich najbliższej okolicy. Z uwagi na to, najwygodniej dotrzeć do nich pieszo, mając jednocześnie możliwość poznawania malowniczej architektury Krosna oraz specyfiki tego miasta. Przechadzając się wśród zabytkowych kamieniczek, warto wstąpić na kawę, herbatę, czekoladę lub coś zimnego, do lokali mieszczących się w zabytkowych kamienicach i piwnicach rynku, lub też rozkoszować się widokiem starówki sącząc węgierskie wino pod parasolami licznych ogródków.
Kolejka turystyczna
edytujUzupełnieniem komunikacji w obrębie Krośnieńskiej Starówki, jak również atrakcją turystyczną, jest Kolejka Turystyczna, powszechnie zwana Ciuchcią.
MKS
edytujMiejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne obsługuje sześć linii miejskich (A,B,C,D,E,G), oraz dziewięć podmiejskich (1,2,3,5,7,11,16,18,20)[4] Sieć komunikacji pokrywa zasadniczo cały obszar miasta i łączy je z podmiejskimi miejscowościami. Z uwagi jednak na niewielką częstotliwość wykonywanych kursów, rozsądne jest wcześniejsze zapoznanie się z rozkładem jazdy, dostępnym również na cms.mobiinfo.pl
- Ceny biletów w strefie miejskiej: bilet jednorazowy 2.40zł, bilet całodzienny 6.00zł
- Ceny biletów podmiejskich. od 2,80zł w strefie I do 3,80zł w strefie IV
PKS
edytujPrzedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej w Krośnie zapewnia dojazd do zarówno bliższych, jak i dalszych okolic Krosna oraz regionu. Możliwe jest również, choć w ograniczonej formie, korzystanie z PKS w granicach administracyjnych miasta, jako uzupełnienie komunikacji miejskiej. Informacja o kursach, tel. 13 43-208-10
Taksówki
edytuj- Krośnieńskie Radio Taxi, tel 196 26, cena początkowa 6 zł + 2 zł za każdy kilometr w taryfie I (3.00 zł taryfa II, 4.00 zł taryfa III i 6.00 zł taryfa IV)
- Taxi-Krosno.pl tel 602-101-286, cena początkowa 6 zł + 2 zł za każdy kilometr w taryfie I (3.00 zł taryfa II, 4.00 zł taryfa III i 6.00 zł taryfa IV, godzina postoju 25 zł)
Warto zobaczyć
edytujZabytki
edytujKrośnieński Rynek
Wyliczanie głównych zabytków miasta krosna należy rozpocząć od niezwykle malowniczego Krośnieńskiego Rynku. Jest on głównym placem miasta i bez przesady można stwierdzić, iż jest jego sercem. Dookoła niego i w jego najbliższym sąsiedztwie skupia się większość zabytków miasta. Sam rynek tworzy rozległy czworoboczny plac otoczony zabytkowymi kamienicami. Do najciekawszych z nich można zaliczyć:
- Kamienica Wójtowska z niezwykle bogatym renesansowym portalem.
- Kamienica narożna nr 5 – będąca w początkach XVI wieku siedzibą Rady Miejskiej.
- Kamienica Porcjuszów – jednego z najznakomitszych rodów miasta.
Wyjątkowy wygląd i nastrój krośnieńskiego rynku kształtują podcienia, będące najbardziej charakterystycznymi elementami kupieckich i miejskich kamienic. Powstały tak jak większość kamienic w XVI i XVII. Otaczając rynek dookoła, stanowiły miejsce handlu i spotkań, prężnie rozwijającego się miasta. Po pożarze w końcu XIX wieku zachowały się jedynie ich trzy ich malownicze odcinki, które obecnie goszczą restauracje i kawiarnie. Większość z nich zaadaptowała również średniowieczne piwnice, służące do przechowywania kupieckich towarów w tym głównie węgierskiego wina, z handlem, którym to Krosno było szczególnie znane. Tradycje handlu winem są z resztą skutecznie pielęgnowane w Krośnie, czego przykładem jest doroczny Festiwal Win Węgierskich odbywający się właśnie na Krośnieńskim Rynku.
Kościół farny pod wezwaniem Św. Trójcy
Jest to jeden z najstarszych kościołów w Krośnie, którego wnętrze uchodzi za jedno z najbardziej okazałych i najlepiej zachowanych w południowo-wschodniej Polsce. Początki kościoła parafialnego w Krośnie związane są ściśle z lokacją miasta na prawie magdeburskim, datowaną na lata 60-te XIV stulecia. W miarę rozwoju miasta i bogacenia się jego mieszkańców, następowała rozbudowa kościoła. I tak w wieku XV powstały boczne kaplice p.w. św Anny i św. Wojciecha oraz zrealizowano nadbudowę prezbiterium i zasklepienie go nowym - zachowanym do dzisiaj - późnogotyckim sklepieniem sieciowym. W następnym wieku rozbudowano zakrystię oraz dobudowano kaplice p.w. Matki Boskiej Szkaplerznej i śś. Piotra i Pawła. Poważny pożar w roku 1638 pociągną za sobą konieczność odbudowy kościoła, które to przedsięwzięcie najhojniej wspierał rajca krośnieński Wojciech Robert Porcjusz. Z jego też polecenia włoski architekt Vincenzo Petroni przebudował kaplicę p.w. śś. Piotra i Pawła na mauzoleum rodziny Porcjuszów. Zakończone w roku 1646 prace, zmieniły bryłę i wnętrze z późnogotyckiego na manierystyczne, w której to formie kościół farny przetrwał do początku XX wieku, kiedy to dokonano jego starannej restauracji i regotyzacji, odsłaniając wiele zatartych wcześniej cech i elementów charakterystycznych dla tego stylu. Na szczególną uwagę zasługuje wnętrze kościoła, na którego dekoracje składają się dzieła sztuki zdobniczej od gotyku po manieryzm, a wiele dzieł sztuki zostało ufundowanych przez Wojciecha Roberta Porcjusza.
Dzwonnica Farna
Zbudowana w latach 1637-1651 i ufundowana przez Roberta Porcjusza, znajduje się w pobliżu Kościoła farnego, stykając się jedna strona z parafią. Dzwonnica ma trójkondygnacyjną konstrukcję i zwieńczona jest wydatnym gzymsem wspartym na profilowanych kroksztynach. Nakryta monumentalnym baniastym hełmem z kolumienkową latarnią zakończoną wiatrowskazem w kształcie monstrancji. Jej charakterystyczna kopuła z czasem stała się niemal znakiem rozpoznawczym krośnieńskiej starówki, a może nawet Krosna w ogóle. Z jej szczytu podziwiać można Krośnieński rynek, panoramę miasta jak również zielone wzgórza Beskidu Niskiego i Pogórza. Szczególną atrakcją są trzy dzwony: Urban, Jan i Marian. Największy z nich Urban mierzący w dolnym obwodzie 490 cm, jest trzecim co do wielkości, zabytkowym dzwonem w Polsce. Większe są tylko: Dzwon Zygmunt znajdujący się na Wawelu i Tuba Dei z Torunia. |
|
Kościół i klasztor OO. Franciszkanów
Obecny gmach klasztoru wzniesiony został na przełomie XV i XVI wieku i oparty o południowo-wschodni narożnik wewnętrznego muru obronnego. W 1591 roku został nadbudowany o piętro przez Jerzego Mniszcha - wojewodę sandomierskiego. W refektarzu klasztornym zachował się drewniany belkowy strop z tego czasu, z napisem łacińskim wyrytym na tragarzu środkowym.
O ile kościół farny jest niewątpliwie najwspanialszym i najbogatszym kościołem miasta, to kościół franciszkański jest budowlą bezsprzecznie najstarszą sięgającą swoimi początkami XIII wieku. Stanowiła ją niewielka kamienna kaplica, której relikty odnaleźć można w prezbiterium obecnego kościoła. Świątynie rozbudowano na przełomie wieków XIV i XV nadając jej gotycki kształt. W roku 1615 w narożniku wzniesiono, kaplicę Matki Boskiej Różańcowej. W latach zaś 1647-48 powstała kaplica Oświęcimów, ufundowana przez Stanisława Oświęcima, dworzanina króla Władysława IV. Na przełomie XVII i XVIII wieku wzniesiono kruchtę, dzwonnicę oraz kaplicę dla otoczonego kultem obrazu tzw. Matki Boskiej Murkowej. Budowla w tym stanie przetrwała do roku 1872, kiedy to pożar zniszczył niemal całe wyposażenie kościoła i doprowadził do zawalenia się gotyckiego sklepienia prezbiterium i zniszczenia dachu. Krosno utraciło w ten sposób jeden z najwspanialszych zespołów sakralnej sztuki dawnej o wyjątkowej wartości historycznej i artystycznej. Dzisiejszy wygląd świątyni to wynik restauracji i regotyzacji przeprowadzonej w latach 1899-1904.
Wnętrze kościoła odzwierciedla jego związki ze szlachtą i rycerstwem (odmiennie niż kościoła farnego gdzie głównymi fundatorami było bogate mieszczaństwo), które to upodobały sobie kościół franciszkanów jako miejsce wiecznego spoczynku i otaczały go mecenatem. W wyniku tego świątynia poszczycić się może czterema wspaniałymi kamiennymi nagrobkami:
- Nagrobek Jana Kamienieckiego wojewody podolskiego (zm. 1560), autorstwa włoskiego rzeźbiarza Jana Marii Padovano. Przedstawia leżącego rycerza, miecz u boku, hełm u stóp i buzdygan w ręku, dopełniają rycerskich treści monumentu.
- Nagrobek Jadwigi z Włodków Firlejowej, wykonany z różowych marmurów w 1611 roku przez włoskiego rzeźbiarza Łukasza Reitino. Postać zmarłej leżąca na sarkofagu ujęta jest parą gładkich kolumn wspierających przerwany przyczółek z kartuszem herbowym. To doskonałe dzieło rzeźbiarskie, jest jedną z dwóch zachowanych w Polsce prac tego włoskiego artysty, współpracownika Giovanniego Trevano - nadwornego architekta króla Zygmunta III Wazy.
- Nagrobek Barbary z Kamienieckich Mniszchowej (zm. 1569). Jego twórcą, jak głosiła zatarta w wieku XIX sygnatura, był rzeźbiarz lwowski Jakub Trwały, natomiast fundatorem zapewne syn Barbary, wojewoda sandomierski Jerzy Mniszech. Ten pomnik nagrobny najbardziej ucierpiał podczas pożaru kościoła w roku 1872. W trakcie prac konserwatorskich nagrobka w 1994 roku odsłonięto fragmenty średniowiecznych malowideł ściennych, które przebywały za nagrobkiem ponad czterysta lat. Warstwa młodsza przedstawia kompozycję św. Anną Samotrzeć z figurą rycerza. Natomiast warstwa starsza, Męczeństwo św. Sebastiana. Jest to odkrycie szczególnie cenne, gdyż scena ta jest najstarszym znanym przedstawieniem tego świętego w sztuce polskiej.
- Nagrobek Jana Jędrzejowskiego (zm. ok. 1597) i jego żony Elżbiety. Ufundowany prawdopodobnie jeszcze za życia Jędrzejowskiego jest zapewne dziełem któregoś z krakowskich rzeźbiarzy pracujących w ostatniej ćwierci XVI wieku.
Jednak najwspanialszym przykładem miejsca wiecznego spoczynku znajdującym się w tym kościele i należącym do najdoskonalszych osiągnięć plastycznych epoki jest Kaplica Oświęcimów.
Kaplica grobowa Oświęcimów, ufundowana przez najwybitniejszego przedstawiciela rodu Stanisława Oświęcima, została wzniesiona wg projektu mediolańczyka Vincenzo Petroniego. Reprezentuje typ grobowej kaplicy centralnej, wzniesionej na planie kwadratu, z kopułą na pendentywach zwieńczoną kamienną latarnią. Do wnętrza budowli prowadzi marmurowy portal zamknięty półkoliście, ujęty - rozszerzającymi się ku górze - hermowymi pilastrami. Dekoracja sztukatorska jest dzieła najwybitniejszego sztukatora działający w XVII-wiecznej Polsce, Włocha Giovanni Battista Falconi. Składa się z bogatych ornamentów kartuszowo-zawijanych, wzbogaconych niemal pełno-plastycznymi postaciami skrzydlatych putt, elementów militarne, jak również kartuszy herbowych. Głównym elementem wyposażenia jest ołtarz z 1890 roku (wierna kopia pierwotnego z połowy XVII wieku) Dopełnieniem wyposażenia i dekoracji kaplicy są liczne obrazy związane tematycznie z rodziną Oświęcimów.
Pałac Biskupi
Rezydencja biskupów przemyskich, której początki sięgają końca XIV wieku. Krosno jako miejsce rezydencji zostałoo wybrane zapewne z uwagi na lepsze ufortyfikowanie miasta. Lokalizacja okazała się słuszna, gdyż, roku 1524 schronił się w nim przed najazdem tatarskim biskup przemyski, a rok później do dworu biskupiego przewieziono najcenniejsze ruchomości i dokumenty kurii przemyskiej. Jako rezydencja biskupia, pałac pełnił swą funkcje do roku 1626, a następnie przeszedł w ręce kasztelanowej połanieckiej Zofii z Ligęzów Skotnickiej, która poddała go rozbudowie. Przeprowadzona przebudowa nadała mu cechy miejskiego pałacu, jednocześnie włączając go w system miejskich fortyfikacji, gdzie wspierać miał obronę bramy krakowskiej. Z okresu tego zachowało się wiele ciekawych i oryginalnych elementów architektonicznych pałacu, w tym portal bramy oraz skrzydło zachodnie. Od wieku XVII pałac zmienił kilkakrotnie właścicieli, by stać się w roku 1841 własnością mieszczanina Józefa Dembowskiego, a następnie po niemal trzydziestu latach własnością miasta Krosna. Obecnym gospodarzem pałacu jest Muzeum Podkarpackie.
Dawne kolegium jezuickie
Pierwotne kolegium, drewniane, wzniesione w latach 1630-34, spłonęło w roku 1638. Kolejne, murowane, zbudowano dopiero w latach 1660-67 z fundacji sędziego ziemskiego sandomierskiego, Stanisława Zaręby. Podobnie jak wiele budynków starego miasta, kolegium zostało wpisane w system murów krośnieńskich. W miejscu dzisiejszego dziedzińca szkolnego, wzniesiono kościół jezuicki p.w. Niepokalanego Poczęcia N.P. Marii. Po kasacji zakonu jezuitów, kościół został zburzony przez Austriaków w 1807 roku, a kolegium stało się na kilkadziesiąt lat szkołą a następnie wojskowym szpitalem. Po pożarze w 1849, najbardziej zniszczone skrzydło południowe zostało odbudowane w końcu XIX wieku, z wykorzystaniem dobrze zachowanych XVII-wiecznych sklepionych piwnic. Obecnie budynki są siedzibą Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Krośnie.
Kościół pod wezwaniem św. Wojciecha
Wzniesiony w połowie XV wieku na Przedmieściu Górnym (dzisiejsza dzielnica Krosna - zawodzie), jak głosi legenda w miejscu, gdzie miał odpoczywać św. Wojciech, podczas swej podróży z Pragi do Gniezna. Początkowo wybudowany w popularnym na Podkarpaciu stylu średniowiecznego kościoła drewnianego, stracił charakter i cechy stylu, na skutek gruntownej przebudowy na początku XX wieku. Zachował się za to manierystyczny ołtarz główny z początku XVII stulecia. Dwa barokowe ołtarze boczne, przeniesiono do tegoż kościoła z krośnieńskiej fary w roku 1785. Wnętrze uzupełnia kilka interesujących obrazów oraz rzeźb. Obrazy pochodzą głównie z XVIII wieku, a rzeźby: św. Zofii z córkami z pół. XVI wieku, Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej - z końca wieku XVI.
Kościół i klasztor Kapucynów
Wzniesiony poza murami miasta, przy dawnym trakcie węgierskim w latach 1771-1811. Fundatorami świątyni wznoszonej według planów kapucyna, brata inż. Innocentego Bartha, byli: Jan Klemens Branicki, bracia Jaworscy, Adam Ignacy Lewicki i Innocenty Barth.
Zbudowany z piaskowca, jest jednym z najpóźniejszych przykładów architektury barokowej. Fasada kościoła ukończona w roku 1781 jest dwukondygnacyjna. Umieszczono na niej malowidło z I poł. XIX wieku, przedstawiające Chrystusa na Krzyżu. Wnętrze kościoła pokryte jest iluzjonistyczną polichromią wykonaną, w roku 1809 przez krośnieńskich malarzy Antoniego Smuglewicza i Andrzeja Kucharskiego, dzięki czemu wnętrze kościoła robi wrażenie lekkości i otwarcia się na niebo ponad głowami wiernych. Nastawa ołtarza głównego wykonana została w roku 1879 przez Stanisława Janika - snycerza krośnieńskiego i Romualda Łapczyńskiego z Krakowa. W jej strefie środkowej umieszczono barokowy krucyfiks z końca XVIII w. W trójprzęsłowej nawie, mieszczą ołtarze boczne. W ich nastawach umieszczono obrazy przedstawiające świętych namalowane przez Jana Tabińskiego. Wśród elementów wyposażenia kościoła zasługujących na uwagę wymienić należy kropielnicę z czarnego marmuru (pocz. XIX w.), rokokowy krzyż procesyjny, tablice epitafijne oraz naczynia liturgiczne z XVIII i XIX w.
Od strony północnej do kościoła przylega budynek klasztorny wznoszony równocześnie ze świątynią. Klasztor złożony jest z trzech skrzydeł usytuowanych wokół prostokątnego wirydarza. W skrzydle pd.-wsch., mieści się zakrystia i chór zakonny z biblioteką na piętrze, przebudowany z pierwotnej kaplicy wznoszonej w latach 1755-1770. Chór, podobnie jak nawa kościoła dekorowany jest barokowo-klasycystyczną polichromią typu iluzjonistycznego, wykonaną przez A. Smuglewicza i A. Kucharskiego. W budynku klasztornym znajduje się kilkanaście obrazów pochodzących z XVIII i XIX w. Zabudowania klasztorne otacza, ogród zamknięty murem, założony współcześnie z klasztorem.
Gmach dawnego Towarzystwa Zaliczkowego
Mieści się niedaleko kościoła kapucynów, założono w 1874 r. przez Tytusa Trzecieskiego, Karola Klobassę i Ignacego Łukasiewicza. Dwukondygnacyjna, reprezentacyjna budowla posiada formy charakterystyczne dla stylu neorenesansowego. Wejście główne prowadzi przez dwukolumnowy portyk. Pod okapem dachu umieszczony jest fryz sgraffitowy wykonany przez krośnieńskiego malarza Franciszka Daniszewskiego, przedstawiający unikalne sceny związane z tkactwem, kopalnictwem naftowym oraz portrety założycieli Towarzystwa Zaliczkowego.
Gmach Rady Powiatowej
Wzniesiony został w 1904 to okazała trójskrzydłowa budowla na rzucie e kształcie litery "U". Elewacja frontowa z podwyższonym, wydatnym ryzalitem przykryta jest osobnym dachem. W drugiej kondygnacji, nad podwójnym rzędem okien, umieszczono płaskorzeźbione herby: po środku orzeł w koronie, z prawej herb Krosna, z lewej herb czteropolowy z emblematami: trzy korony, szachownica, orzeł i orzeł. Dekoracja elewacji i wnętrza wykonana została techniką sztukatorską. W drzwiach frontowych, w nadświetlach bramy przejazdowej i w wewnętrznych drzwiach wahadłowych podziwiać można kute kraty o geometryczno-roślinnej ornamentyce. Do roku 1975 budynek funkcjonował jako siedziba Rady Powiatowej, następnie Urząd Wojewódzki. Obecnie jest siedzibą Urzędu Miasta.
Przed elewacją frontową gmachu usytuowano pierwszy na świecie pomnik Ignacego Łukasiewicza, autorstwa artysty rzeźbiarza Jana Raszki, uroczyście odsłonięty w październiku 1932 roku.
Gmach Sądu
Znajdujący się przy ulicy Sienkiewicza 12, powstał w latach 1910-13. W czasie wojny wykorzystany był jako sztab generała Brusiłowa a następnie jako szpital wojskowy. Po zakończeniu działań wojennych przywrócono mu funkcję pierwotną. W czasie II wojny ponownie w budynku tym zorganizowano szpital wojskowy. Po zakończeniu wojny gmach stał się znowu siedzibą sądu. Jest to budynek dwupiętrowy, na rzucie otwartego pięcioboku, z wewnętrznym dziedzińcem. Fasada zwieńczona potrójnym szczytem ujętym wolutami. W polu środkowym, pomiędzy dwoma ozdobnymi wspornikami, zamontowany jest zegar wykonany w roku 1912 w Pierwszej Krajowej Fabryce Zegarów Wieżowych Michała Mięsowicza w Krośnie.
Gimnazjum
Budynek Gimnazjum, obecnie I Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika usytuowany jest przy ulicy Staszica. Jest to murowany z cegły monumentalny budynek ozdobiony elementami kamieniarskimi, który powstał w latach 1904-1905. Wzniesiony jest na planie otwartego wieloboku z wewnętrznym dziedzińcem. Fasada główna, będąca jednocześnie elewacją narożną, posiada ryzalit środkowy zwieńczony trójkątnym szczytem, ujętym dwoma sterczynami, z kartuszem herbowym w szczycie. Przed fasadą budowli w roku 1973 ustawiono pomnik Mikołaja Kopernika autorstwa krośnieńskiego artysty Stanisława Kochanka.
Stary cmentarz
Położony przy ulicy Krakowskiej, założony został około 1786 roku poza ówczesnymi granicami miasta około i pełnił swoje funkcje do lat dwudziestych XX wieku. Na porośniętym drzewami malowniczym obszarze podziwiać możemy zabytkowe nagrobki, głównie z przełomu wieków XIX i XX. Najstarszym nagrobkiem jest pochodzący z 1839 roku obelisk Antoniego i Karoliny Schaytterów. Za najcenniejszy uważa się grobowiec burmistrza Sylwestra Jaciewicza Wykuty w czerwonym piaskowcu trembowlańskim w 1895 roku przez Józefa Sroczyńskiego z Dębowca. Inne atrakcyjne pod względem historycznym i artystycznym nagrobki to na przykład pięciometrowej wysokości nagrobek Antoniego i Wiktora Golachowskich pochodzący drugiej połowy XIX wieku. Czworoboczny obeliskowy Antoniego Głowackiego. Obelisk ufundowany przez mieszkańców Krosna w czterdziestą rocznicę Powstania Styczniowego, ku pamięci poległych powstańców. Pomnik ten w kształcie kamiennego kopca zwieńczonego orłem i cierniową koroną wykonany został przez Andrzeja Lenika według projektu Napoleona Nawarskiego w roku 1903 stając się miejscem wielu patriotycznych uroczystości miasta.
Jest to szczególne miejsce dla Krosna z uwagi na wieczny spoczynek wielu osób szczególnie zasłużonych miasta i okolicy. Spoczywają tutaj burmistrzowie, radni miasta i powiatu, urzędnicy, duchowni, nauczyciele i lekarze, artyści, rzemieślnicy i kupcy.
Cmentarz Żydowski
Cmentarz Żydowski jest jedynym trwałym śladem obecności Żydów w Krośnie. Zlokalizowany był na obrzeżach miasta – obecnie w dzielnicy Zawodzie (przy ul. Goszczyńskiego – brama na cmentarz znajduje się od strony ul. Ks. Sarny). Nie jest znana dokładna data jego założenia, zakłada się, że powstał w latach 60. XIX wieku. Otoczony był murem, wejście prowadziło przez bramę, obok której znajdowało się miejsce do obmycia rąk dla osób uczestniczących w obrzędach pogrzebowych. Na cmentarzu zachowało się około 250 macew i nagrobków w różnym stanie, ustawionych w długich szeregach i skierowane na wschód. Najcenniejszymi obiektami na cmentarzu są: zbiorowa mogiła 120 osób zamordowanych w roku 1942, w tym rabina Samuela Ozon Führera oraz pomnik Bernarda Münza z 1930 r. przypominający swym kształtem złamaną jabłoń. Na cmentarzu jest pochowany m.in. Abraham Dym – radny miasta Krosna z okresu międzywojennego. Od 2002 roku cmentarzem społecznie opiekuje się Stowarzyszenie „Olszówka”, które uporządkowało cmentarz. W 2012 r. z inicjatywy Stowarzyszenia „Olszówka” na cmentarzu odbyły się uroczystości „Czas pamięci pokruszonej” – dni wspomnień o społeczności żydowskiej w 70. rocznicę Zagłady z udziałem rabina Michaela Schidricha i władz miasta.
Muzea i galerie
edytuj
|
|
|
|
|
|
- Muzeum Podkarpackie. Najstarsze muzeum w Krośnie mieszczące się w zabytkowym budynku dawnego Pałacu Biskupiego. W muzeum zwiedzać następujące działy: archeologiczny, historyczny, artystyczny, historii szkła i przemysłu szklarskiego. Szczególnie godna polecenia jest ekspozycja lamp naftowych, których to kolekcja jest największą w Europie.
Festiwale, imprezy
edytujStyczeń:
- Wieczory Karnawałowe – spotkania z muzyką, tańcem, operą, operetką oraz innymi gatunkami sztuki scenicznej.
Marzec:
- Pejzaże Muzyki – cykl wiosennych koncertów, reprezentujących różne style muzyczne.
Kwiecień:
- Krośnieńskie Spotkania Teatralne - jedna z ważniejszych imprez teatralnych na Podkarpaciu, edycja wiosenna.
Maj:
- Balony Nad Krosnem – największy majowy rodzinny piknik lotniczy w południowej Polsce towarzyszący Międzynarodowym Górskim Zawodom Balonowym, odbywający się w pierwszy majowy weekend.
Czerwiec:
- Dni Krosna – doroczne, czerwcowe święto miasta.
Lipiec / Sierpień:
- Young Arts Festival - klasycznie zaskakujący festiwal, na którym pojawiają się artyści z całego świata. Muzyka na skrzyżowaniu miejsc i gatunków.
- Letnie Niedziele Na Rynku – coniedzielna impreza odbywająca się w okresie letnim na krośnieńskim rynku.
Sierpień:
- Karpackie Klimaty – festiwal kultur pogranicza oraz festiwal win węgierskich.
Wrzesień:
- Galicja Blues Festival – z roku na rok zyskujące na znaczeniu wydarzenie muzyczne na scenie bluesa w Polsce i nie tylko.
- Krośnieńska Jesień Muzyczna – cykl koncertów muzyki klasycznej.
Listopad:
- Krośnieńskie Spotkania Teatralne – edycja jesienna popularnych imprez teatralnych.
Aktywny wypoczynek
edytujPrzebywając w Krośnie, turysta skorzystać może z różnorakiej oferty sportowej i rekreacyjnej, jaka zapewniają:
Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Krośnie
edytujZespół Krytych Pływalni w Krośnie
edytujKrosno posiada dwie kryte pływalnie:
- Basen ul. Sportowa 8. Jest to typowy basen pływacki o wymiarach 25m x 12,5m i głębokości od 1,2m do 3,6m. Do dyspozycji jest również sauna.
Bilety podstawowe:
Dni i godziny | Cena za godz (normalny/ulgowy) | Każde następne 6 minut |
---|---|---|
Pn - Pt. 14:00 - 17:00 | 7,00zł / 5,50zł | 0,70zł / 0,55zł |
Pn - Pt. 17:00 - 22:00 | 8,50zł / 6,50zł | 0,85zł / 0,65zł |
S.,N.,Św 13:00 - 21:00 | 8,50zł / 6,50zł | 0,85zł / 0,65zł |
Bilety torowe. Od poniedziałku do piątku - 40/30zł (normalny/ulgowy), cena za jeden tor.
Gimnastyka w wodzie. Poniedziałek i Czwartek - 11zł
Sauna:
Dni i godziny | Cena za minutę |
---|---|
Poniedziałek - Piątek 17:00 - 21:30 | 0,30zł |
Sobota 14:00 - 19:30 | 0,30zł |
Indywidualnie | 25,00zł za 30 minut |
- Basen ul. Wojska Polskiego 45a. W obiekcie tym znajdują się dwie niecki basenowe. Większa o wymiarach 25m x 12,5m i głębokości od 1,3m do 1,8m. Mniejsza zaś służąca do nauki pływania ma wymiary 12,5m x 5,5m i głębokość od 0,65m do 1,10m. Wyposażona jest dodatkowo w takie atrakcje wodne jak: przeciwfale, gejzery oraz dysze masażu karku. Można korzystać również z 4-osobowej wanny z hydromasażem, zjeżdżalni oraz dwóch saun. Do każdej z nich może wejść jednocześnie 6 osób. Na terenie basenu znajduje się także kawiarnia oraz miejsce dla widownii na antresoli z miejscami stojącymi.
Bilety podstawowe:
Dni i godziny | Cena za godz (normalny/ulgowy) | Każde następne 6 minut |
---|---|---|
Pn - Pt. 6:00 - 16:0 | 8,00zł / 56,50zł | 0,80zł / 0,65zł |
Pn - Pt. 16:00 - 22:00 | 9,50zł / 7,50zł | 0,95zł / 0,75zł |
S.,N.,Św 8:00 - 10:00 | 8,00zł / 6,50zł | 0,80zł / 0,65zł |
S.,N.,Św 10:00 - 22:00 | 9,50zł / 7,50zł | 0,95zł / 0,75zł |
Bilety torowe. Od poniedziałku do piątku - 40/30zł (normalny/ulgowy), cena za jeden tor.
Gimnastyka w wodzie. Poniedziałek, Środa i Piątek - 11zł
Sauna:
Dni i godziny | Cena za minutę |
---|---|
Poniedziałek - Piątek 18:00 - 22:00 | 0,40zł |
Sob, Nie., Święta 9:00 - 11:00 i 16:00 - 22:00 | 0,40zł |
Indywidualnie | 30,00zł za 30 minut |
Najbliższe okolice
edytuj- Bóbrka – wieś położona 15 km na południe od Krosna – Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im. Ignacego Łukasiewicza
- Odrzykoń – wieś położona 8 km na północ od Krosna – Zamek Kamieniec
- Żarnowiec – wieś położona 10 km na południe od Krosna – Muzeum Marii Konopnickiej w Żarnowcu
- Czarnorzeki – wieś położona 10 km na północ od Krosna – Rezerwat przyrody Prządki
- Iwonicz-Zdrój – miasto w gminie uzdrowiskowej znanej z wód mineralnych oraz właściwości klimatyczne, położone 15 km na wschód od Krosna
- Rymanów-Zdrój – wieś uzdrowiskowa wśród gór i lasów Beskidu Niskiego dysponująca naturalnymi czynnikami leczniczymi, położone 19 km na wschód od Krosna
- Solina – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie leskim, w gminie Solina.
Zakupy
edytujW centrum Krosna znajdują się liczne sklepy z produktami spożywczymi, piekarnie, sklepy z obuwiem, odzieżą, z wyrobami jubilerskimi, papierniczymi, jak również księgarnie, sklepy z pamiątkami. Większe natomiast centra handlowe, galerie i supermarkety znajdują się nieopodal centrum lub na obrzeżach miasta
Centra handlowe
edytuj- Bazar Krosno ul. Legionów
- Full Market ul. Kolejowa 27 (obok Dworca PKS, PKP)
- Galeria Krosnoa róg ulic N\iepodległości i Legionów (w sąsiedztwie bazaru)
- Galeria Portius róg ulic Bursaki i Niepodległości (blisko obiektów sportowych na Bursakach)
- Galeria Zawodzie ul. Okrzei
- Kaufland ul. Niepodległości
- Spółdzielczy Dom Handlowy 'Piast' ul Sienkiewicza (centrum Krosna)
Gastronomia
edytuj- Alcatraz pizzeria, pub ul. Czajkowskiego 4, tel. 13 432 25 39
- Ambrozja restauracja włoska, Rynek 5, tel. 13 43 269 44
- Bengol restauracja indyjska, ul. Długa 15d, tel. 13 436 04 78
- Bohema restauracja, ul. Okrzei 1 tel. 13 43 612 27
- Buda restauracja, ul. Jagiellońska 4, tel. 13 43 200 53
- Restauracja OX , ul. Portiusa 4,
- Michael Cafe kawiarnia, chocolateria, ul. Rynek 14, tel. 697 089 413
- Parkowa 7 restauracja, Pub, ul. Parkowa 7, tel. 515 355 494
- Portius restauracja, ul. Bursaki 29 A, tel. 13 47 480 80
- Posmakuj Krosno restauracja włosko-regionalna, ul.Rynek 24, tel. +48 513 145 973
- Siedem Róż herbaciarnia ul. Rynek 17, tel. 13 43 204 69
- Stara Huta Restauracja, ul. Bema 51, tel. 13 42 044 55
- Zajazd Wodnik, ul. Bieszczadzka 65 tel. 13 43 66 187
Nocleg
edytuj- Apartamenty Millenium ul. Żółkiewskiego 142 tel. 013 43 614 54
- Centrum Sportu i Rekreacji – Game Sport *** Bursaki 45, tel. 13 420 26 15
- Hotel Krosno Nafta *** ul. Lwowska 21, tel. 13 43 662 12
- Hotel Portius *** Bursaki 29a, tel. 13 47 480 80
- Hotel-Restauracja Bengol ul. Długa 15d, tel. 13 436 04 78
- Miły Hotel ** ul. Balkonowa 19, tel. 13 432 10 57
- Śnieżka ** ul. Lewakowskiego 22, 13 43 234 49,
- Twist Hotel-Restauracja ** ul. Kazimierza Pużaka 37, tel. 13 432 07 08
Praca
edytujKrosno to bez przesady szklane serce Polski. Krośnieńskie Huty Szkła Krosno S.A. w tym roku obchodzą szacowny 90 jubileusz powstania i nadal stanowią miejsce pracy kilku tysięcy krośnian. Wizytówką 'Krosno SA' jest piękne szkło formowane ręcznie, który to proces możemy podziwiać w Centrum Dziedzictwa Szkła.
Nauka
edytujKontakt
edytujKrosno pokrywa sieć darmowych hotspotów zapewniających dostęp do internetu. Zlokalizowane są w większości w centrum miasta, pokrywając swoim zasięgiem najbardziej interesujący turystycznie obszar.
Niemniej i w pozostałych częściach Krosna można korzystać z darmowego połączenia z zasobami sieci. Między innymi na dworcu PKS i PKP, Regionalnego Centrum Kultur Pogranicza, oraz większości szkół, co nie jest bez znaczenia dla zwiedzających Krosno, chcących zapoznać się z ofertą kulturalną czy rozrywkową. Dopełnieniem tej darmowej, publicznej sieci są hotspoty zlokalizowane w restauracjach oraz hotelach.
Bezpieczeństwo
edytujJakkolwiek Krosno to względnie bezpieczne i spokojne miasto, zalecane jest jednak zachowanie podstawowych środków ostrożności oraz zasad zdrowego rozsądku. Szczególnie w okolicach uważanych przez mieszkańców za mniej bezpieczne. Bezpieczeństwa w mieście strzeże zarówno Policja, jak i Straż Miejska.
- Policja tel. alarmowy 997, 112
- Komenda Miejska Policji w Krośnie, ul. Lwowska 28, tel. (013) 43 29 900, Dyżurny tel. 13 43 29 310
- Rewir Dzielnicy Białobrzegi i os. Kolejowa, Tysiąclecia ul. Kolejowa 23, tel. 013 43 29 472
- Straż Miejska tel. alarmowy 986 ul. Staszica 2, tel. 13 432 04 14
- Straż Pożarna tel. alarmowy 998, 112 ul. Niepodległości 6, tel. 13 436 63 08
- Pogotowie Ratunkowe tel. alarmowy 999, 112 ul. Grodzka 45, tel. 13 432 02 22
Zdrowie
edytujGdzie dalej
edytujDla większości turystów Krosno może być wygodną "bazą wypadową" zarówno w najbliższe okolice, jak i wygodnym przystankiem w dalszej drodze. Główne kierunki turystyki wychodzącej z Krosna to przede wszystkim:
Przypisy
edytuj
|
Ten artykuł ma już minimum informacji, które czynią go użytecznym. Jednak jeszcze wiele brakuje, aby stał się przewodnikiem. Możesz pomóc uzupełniając luki i rozbudowując już rozpoczęte sekcje. |