Istebna

Istebna – wieś w Polsce, w województwie śląskim, w powiecie cieszyńskim siedziba gminy Istebna. Wieś leży w historycznych granicach regionu Śląska Cieszyńskiego.

Informacje

Współrzędne geograficzne: 49°32′22″N 18°52′15″E

Miejscowość turystyczna położona w Beskidzie Śląskim w pobliżu granicy z Czechami i Słowacją na zboczach Złotego Gronia na wysokości 590–620 m n.p.m.

Powierzchnia sołectwa wynosi 4741 ha, a liczba ludności 5078 (mężczyźni: 2497, kobiety: 2581), co daje gęstość zaludnienia równą 107,1 os/km².

Krajobraz miejscowości to głównie tereny górzyste z zalesieniami. Przez miejscowość przepływa rzeka Olza. Wraz z Jaworzynką i Koniakowem tworzy tzw. Beskidzką Trójwieś.

Obecnie jedynie niewielka część ludności utrzymuje się z rolnictwa. Większość żyje z pracy w usługach, obsłudze ruchu turystycznego lub z pracy w sąsiednich miastach: Wiśle, Ustroniu lub Skoczowie. Część mieszkańców nadal pracuje w kopalniach węgla kamiennego w rejonie Jastrzębia-Zdroju.

Wieś jest ośrodkiem sportowym, szczególnie dzięki rozbudowanym trasom biegowym na przełęczy Kubalonka oraz kompleksowi narciarskiemu Zagroń Istebna, często odwiedzanemu przez prezydenta Bronisława Komorowskiego.

Warto zobaczyć

W Istebnej warto zobaczyć kościół pw. Dobrego Pasterza z 1792 r. (Istebna Centrum 67), którego tradycje parafialne sięgają XVI w. Początkowo górale chodzili do kościoła w Jabłonkowie (dziś w Czechach), a dopiero w 1716 r. misjonarz Tempes zaczął odprawiać msze św. na ołtarzu z kamienia położonego na pniach pod gołym niebem albo pod namiotem pod Złotym Groniem. Wreszcie zabrano się do budowy drewnianego kościółka (później rozebranego) - dziś w tym miejscu w parku stoi figura Matki Bożej. Pozostała po starym kościółku drewniana belka z datą 1721 r. została umieszczona w przedsionku obecnego kościoła, a krzyż z drzewa lipowego - w bocznym ołtarzu. Wyposażenie kościoła (wykonane przez Jana Wałacha i rodzinę Konarzewskich) łączy motyw wody: ambona w kształcie łodzi płynącej po wzburzonych falach, chrzcielnica w kształcie muszli, a nad chrzcielnicą scena chrztu Jezusa w Jordanie oraz postać Chrystusa Dobrego Pasterza, z którym górale (pasterze wołoscy) się utożsamiają.

W przysiółku Dzielec w Istebnej znajduje się Ośrodek Edukacji Ekologicznej (Istebna 749, tel. 33 8556014), gdzie można zobaczyć i usłyszeć prezentację multimedialną z panoramą beskidzką oraz najbardziej charakterystycznymi elementami flory i fauny okolicznych lasów. Do eksponatów należą również trofea myśliwskie. Całości dopełnia spacer ścieżkami edukacyjnymi i odpoczynek na akacjowym placu zabaw.
Wyjątkowym miejscem jest zabytkowa, drewniana Kurna Chata Jana Kawuloka, gdzie można zobaczyć, jak dawniej się żyło w góralskiej izbie (Istebna Wojtosze 824, tel. 33 8556231, czynne codziennie po uprzednim kontakcie telefonicznym, http://www.chatakawuloka.pl). Kurna chata (bez komina - dym z pieca unosił się w izbie), jest wyposażona w dawne sprzęty, meble, a co najciekawsze, w liczne instrumenty pasterskie - wykonane przez Jana Kawuloka. Na uwagę zasługują tu m.in.: trombity, gajdy, piściołki, okaryna i inne, których brzmienia można posłuchać za sprawą Janka Macoszka.
Jadąc z Istebnej w kierunku Jaworzynki, 50 m za głównym skrzyżowaniem po prawej stronie drogi mijamy Warsztat Kowalstwa Artystycznego i Użytkowego Jana Juroszka (Istebna 894, tel. 509860730, czynne codziennie po uprzednim kontakcie telefonicznym). Jan Juroszek, inspirowany przyrodą, stara się w metalu oddać wrażenie lekkości i zwiewności motywów i wzorów roślinnych. Warto zobaczyć jego warsztat pracy i dzieła, które wykonał, zwłaszcza, że pan Jan nie ma następców w rodzinie i okolicy.
Kościółek pw. Podwyższenia Krzyża Świętego z 1779 r. w Istebnej na Kubalonce (Istebna Kubalonka 1100) był miejscem, w którym związek małżeński zawarł słynny himalaista Jerzy Kukuczka (zginął 24 października 1989 r. podczas wyprawy na ośmiotysięcznik Lhotse w Nepalu).
W rodzinnym domu Jerzego Kukuczki powstała Izba Pamięci Jerzego Kukuczki (Istebna Wilcze 340, tel. 33 8556974, 508389558; zwiedzanie po uprzednim kontakcie telefonicznym), której opiekunką jest żona Jerzego Kukuczki, Cecylia. Z ogromnym wzruszeniem, mimo upływu czasu, pani Cecylia pokazuje pamiątki po zmarłym mężu, jego sprzęt taternicki, medale, puchary i inne cenne pamiątki. Aby dotrzeć do Izby Pamięci, można iść niebieskim szlakiem z Kubalonki albo podjechać samochodem - łatwo znaleźć dom z zielonym dachem - na pobliskiej stacji benzynowej jest umieszczony znak.
Na uwagę w Istebnej zasługują także drewniane kościółki znajdujące się na Szlaku Architektury Drewnianej. Nie można pominąć wspominanego już kościółka drewnianego pw. Podwyższenia Krzyża Świętego na Kubalonce, w którym znajdują się barokowe ławki z XVII w., główny ołtarz z XVIII w., a także ambona z 1697 r.
Z kolei na Stecówce, przy czerwonym szlaku z Kubalonki na Baranią Górę, miejscowi cieśle zbudowali w latach 1957-1958 urokliwy kościółek pw. Matki Bożej Fatimskiej (Stecówka 955).
Filią parafii na Stecówce jest kościółek w Mlaskawce pw. św. Józefa, przeniesiony z Trzycatka. Można tam trafić, kierując się na szkołę podstawową na Zaolziu i strażnicę OSP. Na szlaku tym znajduje się także kapliczka na Buczniku.
Na Buczniku również mieści się galeria rodziny Konarzewskich (Istebna Bucznik 596, tel. 33 8557509).
Muzeum Jana Wałacha jest usytuowane na Andziołówce, a można w nim podziwiać szeroką i bogatą twórczość artysty (Istebna Andziołówka 293, tel. 33 8557201, www.janwalach.pl). W Galerii Kukuczka na Jasnowicach zapoznamy się z czeską, polską i słowacką twórczością w salonie sztuki „Na granicy" (Istebna Jasnowice 1549, tel. 33 8556027, http://www.galeriakukuczka.pl).