Skoczów

Skoczów
Pomnik Gustawa Morcinka
Herb
Informacje
Państwo	Polska
Region	województwo śląskie
Powierzchnia	9,85 km²
Ludność	14 868
Nr kierunkowy	(+48) 33
Kod pocztowy	43-246
Strona internetowa

Skoczów – miasto w Polsce, w województwie śląskim, w powiecie cieszyńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Skoczów.

Flaga Skoczowa

Skoczów na mapie gminy

Panorama Skoczowa ze wzgórza Kaplicówka

Figura Jonasza na rynku w Skoczowie

Figura Jonasza na rynku

Ratusz w Skoczowie

Zabytkowy kościół św. Piotra i Pawła w Skoczowie

Kobiety w strojach ludowych, 1938

Zabytkowy kościół Znalezienia Krzyża Świętego

Dworzec kolejowy w Skoczowie

Wisła pod Skoczowem

Oznakowanie szlaków turystycznych

Skoczów leży w historycznych granicach regionu Śląska Cieszyńskiego, geograficznie zaś leży na południowym krańcu regionu Dolina Górnej Wisły, będącej częścią Kotliny Oświęcimskiej. Od wschodu, południa i zachodu otacza je Pogórze Śląskie, którego skrawek – wschodnie zbocze Górki Wilamowickiej (388 m n.p.m.) – należy do Skoczowa

Według danych z 31 grudnia 2012 r. powierzchnia miasta wynosiła 9,85 km². liczba ludności 14 868 osób a gęstość zaludnienia 1509 osób/km²

Informacje

Współrzędne geograficzne:49°48′12″N 18°47′23″E

Gmina Skoczów leży na przedgórzu Beskidu Śląskiego, w dolinie rzeki Wisły i jej dopływów. W skład gminy wchodzi miasto Skoczów i 10 wsi – Bładnice, Harbutowice, Kiczyce, Kowale, Międzyświeć, Ochaby, Pierściec, Pogórze, Wilamowice i Wiślica.

Historia

Od VII w. tereny skoczowskie zamieszkiwało jedno z plemion śląskich - Gołęszyno, gród leżał na naturalnym wzniesieniu nad Bładnicą, na terenie obecnego Międzyświeda. W czasie najazdu Wielkomorawian został zniszczony w IX w., ocaleni mieszkańcy założyli nową osadę nad Wisłą. Nowe miasto zwane Skoczowem rozwinęło się z osady rzemieślniczo-targowej, położonej przy szlaku wiodącym z południa przez Bramę Morawską w stronę Krakowa. Zarówno Jan Długosz w Historia Polonica w XV w., jak i sławny kartograf w Brnie, Wacław Gródecki (pochodzący z Grodźca Śląskiego) wymieniają Skoczów jako miasto stare, leżące nad Wisłą niedaleko od jej źródeł. Położenie przy szlaku było handlowo korzystne, jednak w czasach wojen przemieszczające się lub stacjonujące wojska niszczyły, plądrowały miasto i nakładały na nie kontrybucje. Równie groźne były liczne powodzie i pożary (1531, 1713, 1756, 1910), po których trzeba było odbudowywać miasto od fundamentów. To tłumaczy, dlaczego w mieście którego początki sięgają X w., jest niewiele zabytków. Zachowały się jednak piękne, kamienne piwnice o kolebkowych sklepieniach z XIV-XV w., będące pozostałością po średniowiecznej zabudowie miejskiej. W jednej z takich piwnic w kamienicy przylegającej do ratusza, w grudniu 1576 r. przyszedł na świat Jan Sarkander, przyszły męczennik i święty, patron Skoczowa. Jego portret umieścili skoczowianie na wieży ratusza w 1801 r., na płycie rynku zaś już w drugiej połowie XVIII w. stanął postument z figurą Sarkandra (dziś przy placu kościelnym).

Przemysł

Od połowy XIX w. rozpoczął się rozwój przemysłu fabrycznego w Skoczowie. Początek dała fabryczka sukna braci Bartelt, i przemianowana później na „Pierwszą Śląską Fabrykę Koców Derek i Guń”. Rozwijało się także garbarstwo. W 1859 r. morawski kupiec Dawid Spitzer założył duży warsztat garbarski, który z czasem rozrósł się w fabrykę produkującą skóry na obuwie i obicia mebli.

Rozwój miasta

Miasto rozwijało się i od 1853 roku śródmieście oświetlane było do północy 5 lampami olejowymi.

W 1888 r. zbudowano linię kolejową z Cieszyna do Bielska, która przecięła Skoczów i przyspieszyła rozwój miasta. Zbudowano miejską rzeźnię i gazownię, wprowadzono elektryczność. Powstała również obecna ulica Mickiewicza (Bahnhofstrasse), łącząca centrum ze stacją kolejową. Wzniesiono przy niej reprezentacyjne gmachy nowej szkoły, sądu grodzkiego z więzieniem, a bogaci mieszczanie budowali wzdłuż ulicy swe wille.

Na przełomie XIX i XX w. miasto szybko się unowocześniało. Po podziale dawnego Księstwa Cieszyńskiego w 1920 r. Skoczów znalazł się w granicach Polski. Okres międzywojenny to dalszy rozwój miasta, także w zakresie polskiej oświaty i kultury, powstała polska szkoła ludowa i wydziałowa, gdzie przez wiele lat uczył Gustaw Morcinek.

Zabytki

Do najcenniejszych zabytków miasta należy zaliczyć:

• rokokowy ratusz z 1797 r.,
• kamienną figurę Jonasza (Trytona) z drugiej połowy XVIII w., wykonaną przez Wacława Donaya i stanowiącą ozdobę studni miejskiej na środku rynku, * kościół farny pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła (ul. Kościelna 10) z bogatym barokowym wystrojem z 1762 r.
• przy placu kościelnym na uwagę zasługują cztery barokowe figury świętych, również dłuta Wacława Donaya, pochodzące z drugiej połowy XVIII w.
• dawna kaplica szpitalna, dziś kościółek pw. Znalezienia Krzyża Św., zwany Szpitolkiem (ul. Szpitalna) jest warta zainteresowania gdyż znajduje się tam kamienna chrzcielnica z czasów Jana Sarkandra.
• zwrócić uwagę też należy na kilkanaście secesyjnych kamieniczek z początku XX w.

• na zboczu Kaplicówki wznosi się widoczna z daleka kaplica św. Jana Sarkandra, zbudowana w 1934 r. według projektu Alfreda Wiedermanna na miejscu starszej kaplicy. Przed nią stoi Krzyż Papieski, przeniesiony tu w 1985 r. z Katowic Muchowca, na miejscu ołtarza papieskiego zaś (na którym mszę św. odprawiał Jan Paweł II w 1995 r.) umieszczono pamiątkowy obelisk.

• na południe od kaplicy znajduje się neogotycki kościół ewangelicki pw. Świętej Trójcy z 1865 r., w którym papież podczas swojej wizyty w Skoczowie spotkał się z wiernymi wyznania ewangelicko-augsburskiego, podkreślając tym znaczenie dialogu ekumenicznego.

• z pewnością należy zwiedzić również Muzeum im. Gustawa Morcinka (ul. Fabryczna 9, tel. 33 8532913), w którym urządzono gabinet pisarza, z jego biurkiem, maszyną do pisania i księgozbiorem.

• idąc ulicą Adama Mickiewicza od dworca kolejowego w kierunku centrum, zobaczymy kilka ważnych pomników: „Poległym za polskość Śląska” autorstwa Artura Cienciały, pomnik upamiętniający nieistniejącą dziś synagogę - wykonany przez Jana Hermę z Cieszyna. Na skwerze w sąsiedztwie kina stoi pomnik Gustawa Morcinka, odlany w brązie według projektu prof. Jana Kucza z Warszawy.

• warto wspomnieć o Górce Wilamowickiej (389 m n. p. m.), a dokładnie o jej zboczu zwanym Kaplicówką. Jest to znakomity punkt widokowy, z którego można podziwiać panoramę Beskidów, dolinę Wisły i leżące w dole miasto. Ale też miejsce występowania wielu rzadkich gatunków roślin. Zimą miłośnicy sportu znajdą tu dogodne narciarskie trasy biegowe, a wyciąg orczykowy „Pod Dębem" pozwala na zjazdy (tel. 33 8531820, 33 8584611).

Atrakcją miasta jest też kryta pływalnia „Delfin" - kompleks sportowo-rekreacyjny (ul. Górecka 2A, tel. 33 8531820, http://www.basendelfin.pl).

Tradycje

• Miasto kultywuje tradycje ludowe, organizując dożynki, a w okresie wielkopostnym „chodzenie z Judoszym (Judaszem)". Tradycję tę podtrzymują druhowie z Ochotniczej Straży Pożarnej i członkowie Towarzystwa Miłośników Skoczowa. Słomiana kukła Judasza z łańcuchem srebrników na szyi jest prowadzona przez strażaków w asyście dzieci z klekotkami ulicami miasta przed Wielkanocą - w Wielki Piątek i Wielką Sobotę, a potem zostaje spalona. Według tradycji, w XVII w. zrzucano ją z wieży kościelnej. W nocy z Wielkiego Czwartku na Wielki Piątek natomiast kultywuje się zwyczaj obmywania w rzece Wiśle. W Wielki Piątek niektórzy piją specyfik alkoholowy zwany „tatarczówką”.

• Tatarczówka

O zaletach nalewki mówi rymowanka na etykiecie: „Niczym eliksir miłości twemu życiu doda smaku, załagodzi wszelkie mdłości naleweczka z tataraku. Gdy żołądek ci dokuczy lub gdy cię rozboli głowa, wtedy zawsze ci pomoże tatarczówka ze Skoczowa".

Szlaki turystyczne

• Na dworcu PKP biorą początek 2 szlaki górskie, prowadzących na Równicę (żółty) i Błatnią (zielony).
• Rowerzyści będą zadowoleni ze ścieżek rowerowych przy wałach Wisły i Brennicy, którymi można dotrzeć do Ustronia i Wisły, a w kierunku północnym do Strumienia i dalej.
• Przez teren gminy przebiega zielona nitka szlaku dziedzictwa przyrodniczo-kulturalnego Greenways Kraków - Morawy – Wiedeń. Warto skorzystać również z przynajmniej jednego z trzech skoczowskich szlaków spacerowych: Szlaku Morcinkowskiego, Sarkandrowskiego lub Skoczowskich Zabytków.

Informacja turystyczna

Punkt Informacji Turystycznej (ARTadres - Biuro Promocji i Informacji w Skoczowie - Galeryjka Miejska), Rynek 18, tel. 33 8585023, skoczow@slaskie.travel

Imprezy cykliczne

Do ciekawych imprez cyklicznych należy zaliczyć:

• Pochód z Judaszem,
• Międzynarodowy Festiwal „Panorama Sztuki Chrześcijańskiej Musica Sacra”,
• Dni Skoczowa,
• Cross Świętojański w Pogórzu,
• Regionalne Dni Rybactwa,

a ponadto lokalne:

• Rodzinny Rajd Rowerowy,
• Marsz po zdrowie
• Dożynki Gminne.

Wyżywienie

• Restauracja „Sadyba”, ul. Rynek 7, Skoczów, tel. 33 8530508, http://www.sadyba-restauracja.pl
• Restauracja „Karet”, ul. Ustrońska 10, Skoczów, tel. 33 8533481,

http://www.karet.e-noclegi.net.pl

i w pobliskich miejscowościach:

• Restauracja „Baldi”, Harbutowice 2, tel. 33 8584504
• Restauracja „Mewa”, Harbutowice 250, tel. 601 154 506, http://www.restauracjamewa.pl

Zakwaterowanie

• Obiekt hotelowy „Karet”, ul. Ustrońska 10, Skoczów, tel. 33 8533481,

http://www.karet.e-noclegi.net.pl

i w pobliskich miejscowościach:

• Agroturystyka „Olszynka”, ul. Kameralna 15, Ochaby Małe, tel. 513096955,http://www.olszynka.ochaby.pl
• Gospodarstwo Agroturystyczne „Gajówka”, Bładnice Dolne 136, tel. 338569939, 600953257, http://www.gajowka.skoczow.pl.
• Zajazd „Na Kamieńcu”, Ochaby Małe, tel. 33 8533458, 33 8535761,http://www.zajazdnakamiencu.pl
• Camping „Ochaby”, Ochaby Małe
• Pokoje gościnne „Oliwia”, ul. Górny Bór 23 a, tel. 33 8532115, 33 8534182

Inne atrakcje

• Kino Teatr Elektryczny, ul. Mickiewicza 3, Skoczów, tel. 33 8533231, 33 4791040, wew. 602
• Kryta Pływalnia „Delfin”, ul. Górecka 2A, Skoczów, tel. 33 8531820, 33 8584611, http://www.basendelfin.pl. (kręgielnia, siłownia, masaże, aerobik, sauna, korty, tężnia)
• Kort tenisowy, ul. Katowicka, Skoczów, tel. 33 8533466
• Kort tenisowy, ul. Rekreacyjna 15, Wilamowice, tel. 692887459
• Wyciąg narciarski „Pod Dębem”, Skoczów, tel. 33 8531820, 33 8584611
• Ośrodek Dobrych Wydarzeń „H20”, Ochabska 133, Kiczyce, tel. 33 8535834 http://www.osrodekh2o.pl

Gdzie dalej

• Bładnice

W Bładnicach swoją pracownię ma rusznikarz Czesław Kanafek (Bładnice Dolne 39, 602714174; wizyta po uprzednim kontakcie telefonicznym), zajmujący się wyrobem replik historycznych armat i broni czarnoprochowej. Ze wszystkich armat można strzelać. Działa pana Czesława „występowały” m.in. w filmach Pan Tadeusz i Ogniem i mieczem. Dojazd: zjazd z drogi do Wisły w Nierodzimiu koło „Mokate” lub ze Skoczowa do Bładnic (w kierunku cukierni „Haneczka”).

• Pierściec

W tej pięknie położonej wsi uprawiano kiedyś winorośl, stąd nazwa zbocza opadającego w stronę sąsiednich Kiczyc - Winograd.

Znajduje się tu sanktuarium św. Mikołaja (ul. ks. A. Langera 2) z drewnianą figurą słynącą z cudownych uzdrowień. Obecna świątynia została wzniesiona w latach 1886-1888, a 9 grudnia 1888 r. do nowego kościoła przeniesiono figurę św. Mikołaja i ustawiono nad głównym ołtarzem. Figura św. Mikołaja, a raczej legenda o jej tajemniczych powrotach do wsi z pobliskiej miejscowości Rudzica, zainspirowała Zofię Kossak do spisania tej historii.

Do miejscowości dotrzeć można od Skoczowa drogą przez skrzyżowanie Wisła - Katowice i Cieszyn - w kierunku Bielska, za rondem przy ul. Góreckiej w lewo odbija droga do Kiczyc i Pierśćca, 5 km.

• Ochaby

W Ochabach, gdzie tradycje hodowli koni sięgają XIX w., znajduje się jedyna w Polsce stadnina hodująca angloaraby typu francuskiego (ul. Hodowlana 16, http://www.stadnina-ochaby.com.pl, tel. 33 8533776, 33 8531013). Obecnie obiekt stanowi własność prywatną. Niedaleko powstał Dream Park (ul. Hodowlana 2, http://www.dream-park.pl, tel. 33 8510555) z licznymi atrakcjami.

Ochaby Wielkie i Małe są także znane ze stawów i hodowli ryb, głównie karpia. Dla turystów dostępne są w dowolnym momencie ryby świeże i wędzone.

http://www.infotur.olza.pf