Koniaków

Koniaków
Informacje
Państwo	Polska
Region	województwo śląskie
Powierzchnia	1469 km²
Wysokość	760 m n.p.m.
Ludność	3643
Nr kierunkowy	+48 33
Kod pocztowy	43-474
Strona internetowa

Koniaków – malownicza miejscowość w Beskidzie Śląskim, znana głównie jako centrum koronczarstwa.

Przydrożna kaplica w Koniakowie

Kościół w Koniakowie

Muzeum koronki

Muzeum koronki

Restauracja

Widok z stoków Ochodzitej na przysiółek Pietraszyna. W tle Beskid Żywiecki

Garbarnia z Koniakowa w Górnośląskim Parku Etnograficznym

Informacje

Koniaków jest wsią sołecką w Polsce, w województwie śląskim, w powiecie cieszyńskim, w gminie Istebna.

W latach 1975-1998 wieś położona była w ówczesnym województwie bielskim.

Jest najwyżej (na wysokości 760 m n.p.m.) położoną wsią w Beskidzie Śląskim, leży na południowy zachód od Żywca i na południe od Wisły w historycznych granicach Śląska Cieszyńskiego.

Liczy 3643 mieszkańców.

Powierzchnia Koniakowa wynosi 1 469 ha co stanowi 18 % powierzchni całej gminy Istebna wynoszącej 8425 ha.

Pokrywa śnieżna zalega przez 100-130 dni w roku, zazwyczaj od początku listopada do początku kwietnia, a jej grubość osiąga 60-100 cm.

Duże znaczenia dla kształtowania pogody mają południowe, porywiste wiatry typu fenowego, powodujące gwałtowne skoki ciśnienia i nagłe zmiany pogody.

Koniaków wraz z Jaworzynką i Istebną tworzy tzw. Beskidzką Trójwieś.

Historia

Za początek miejscowości uznaje się rok 1712. Wtedy to na obszarze dzisiejszego Koniakowa wzniesiono pierwszych 6 stałych chałup. W następnych 6 latach dołączyło do nich kolejnych 9. Pierwsi osadnicy zajmowali się wyłącznie wypasaniem bydła i nierzadko popadali w konflikty z nadzorcami leśnymi. Gdy miejscowy system obronny polegający na nie wycinaniu gęstych lasów stracił na znaczeniu, konflikty ustały. Samodzielna gmina powstała w 1816 roku, a za jej nazwę obrano Koniaków, nadać ją mieli osadnicy pochodzący z Koniakowa pod Cieszynem. W herbie umieszczono konia.

W lipcu 1920 roku miejscowość decyzją Rady Ambasadorów znalazła się w granicach Polski (II Rzeczpospolita).

W okresie międzywojennym zapoczątkowano tu narciarstwo. W 1923 r. odbyły się pierwsze zawody, w których uczestniczyło 46 dziewcząt i chłopców.

W latach 1945 - 1954 (rok rozformowania) stacjonowała tu strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Krężelka.

Koronkarstwo

• Koniaków jest znany przede wszystkim ze względu na produkcję koronkowych ozdób i części garderoby (ostatnio także bielizny).

• Koniaków słynący z produkcji regionalnych koronek przyciąga również innymi atrakcjami. W Chacie na Szańcach (Koniaków 662, www.chatanaszancach.rm.interia.pl,tel. 33 8557070) zobaczymy dzieła malarskie, rzeźby, instrumenty, nie brakuje też koronek. Można tu podziwiać najstarszą koronkę, liczącą sobie ok. 140 lat, i kupić współczesne wyroby, takie jak bluzki, suknie, serwety itp. W karczmie „Kopyrtołka" każdy turysta ma możliwość skosztowania pysznych dań kuchni regionalnej, np. placki szkubane ze szpyrkami czy rzić świńskom w kapuście. Wieczorem w Chacie na Szańcach można posłuchać, jak Tadeusz Rucki, artysta i właściciel tego miejsca, gra na trombicie – odważni sami mogą spróbować swoich sił i zagrać na instrumentach pasterskich.

• Inną atrakcją jest Muzeum Koronki B, czyli Izby Regionalnej im. Marii Gwarek (Koniaków 550, tel. 33 8556423, wizyta po uprzednim kontakcie telefonicznym). W Muzeum Koronki można m.in. zobaczyć niedokończone dzieło Marii Gwarek - serwetę dla królowej angielskiej Elżbiety - niestety pracę przerwała śmierć artystki. Znajdują się tam także liczne czepce, ozdoby, serwety i części stroju kobiecego.

• Warto także zobaczyć Izbę Twórczą Rodziny Kamieniarz-Kubaszczyk (Koniaków 301, tel. 33 8556561), gdzie prezentowane są serwetki, obrusy, rękawiczki, bluzki i spódnice wykonane przez panią Helenę, a także rzeźby i płaskorzeźby oraz plastyka obrzędowa - jej męża Mieczysława. W Koniakowie znajduje się również pracownia Elżbiety Waszut (Koniaków 812, tel. 33 8556514, wizyta po uprzednim uzgodnieniu telefonicznym), krawcowej, która szyje i haftuje stroje góralskie. Pani Elżbieta specjalizuje się w renowacji i szyciu męskich elementów garderoby: nogawic, bruclików i guń, a także wyszywa męskie koszule i damskie kabotki, oraz za pomocą specjalnego urządzenia wykonuje tzw. nodkóńcza.
• Koronki, chaty góralskie, muzea, to nie wszystko. Koniaków słynie z jeszcze jednej do niedawna zapomnianej rzeczy, a mianowicie z wypasu owiec.

Tradycja ta powróciła w te strony i cieszy się teraz ogromną popularnością. I to właśnie tradycyjny wypas i oryginalne oscypki oraz mnóstwo innych wyrobów z mleka owczego przyciąga tu rzesze turystów. W sezonie letnim należy koniecznie wstąpić do bacówki Piotra Kohuta, w której spróbujemy prawdziwych owczych serów. W Kolybie "Na Szańcach", gdzie Piotr Kohut oferuje możliwość udziału w warsztatach produkcji sera owczego połączonych z prelekcją na temat tradycyjnego pasterstwa.

W Centrum Produktu Regionalnego poznamy także tradycje związane z pasterstwem, czyli wypasem owiec i wytwarzaniem sera; tel. 609024633.

Warto zobaczyć

Kościół pw. Świętego Bartłomieja

Dzięki pomocy darczyńców m.in. arcyksięcia Albrechta, cesarza Franciszka Józefa I i wielu innych, po wielu latach zakończono budowę kościoła w 1899 r. Poświęcenia świątyni dokonano 2 września 1901 r. zaraz po urządzeniu wnętrza przez Alojzego Menschika z Frydku. Przez dłuższy czas wierni mogli uczestniczyć we mszy świętej w Koniakowie tylko co trzecią niedzielę, natomiast w pozostałe dni musieli udawać się do Istebnej.

Turystyka

Przez miejscowość przechodzą następujące trasy rowerowe:

• czerwony szlak rowerowy - Główny Karpacki Szlak Rowerowy (621 km)
• zielony szlak rowerowy - zielona trasa rowerowa nr 253 – Istebna - Jaworzynka - Koniaków (28 km)