Cieszyn

Cieszyn
Herb
Mapa
Informacje
Państwo	Polska
Region	Województwo śląskie
Powierzchnia	28,69 km²
Ludność	około 35 500
Nr kierunkowy	033
Kod pocztowy	43-400
Strona internetowa

Cieszyn to zabytkowe małe miasto, historyczna stolica Śląska Cieszyńskiego. Leży na południu Polski, w województwie śląskim, tuż przy granicy z Czechami. Przez miasto przepływa rzeka Olza.

Informacje

Cieszyn jest miastem niewielkim – liczy około 35,5 tysiąca mieszkańców, jednak stanowi ważny lokalny ośrodek kulturowy, oświatowy i administracyjny. Do czasu wprowadzenia w życie postanowień układu z Schengen (2007), Cieszyn był największym przejściem granicznym w południowej Polsce.

Historia

Cieszyn to jedno z najstarszych miast na Śląsku. Według legendy miasto zostało założone już w 810 roku przez trzech braci synów polskiego króla Leszka III. W rzeczywistości w VIII wieku zostało zbudowane grodzisko obronne na górze zamkowej przez słowiańskich osadników. W XI wieku wybudowano kaplicę, która przetrwała po dzień dzisiejszy i jest obecnie jednym z najważniejszych zabytków w Polsce (uwidoczniona na banknocie 20 zł NBP). Około roku 1220 Cieszyn uzyskał prawa miejskie na prawie lwówieckim. A w okolicach roku 1222 wybudowano kościół w którym działała szkoła. Wielki rozwój miasta przypadł na czasy panowania księcia Przemysława I Noszaka. Cieszyn zyskał prawa miejskie na wzór Wrocławia. Około roku 1374, wybudowany został zamek murowany z wieżami, który w późniejszym okresie zyskał mury obronne z basztami. W czasach Kazimierza II miasto zostało otoczone kamiennymi murami obronnymi i powołany został Sąd Ziemski.

Wojna trzydziestoletnia w XVII wieku spowodowała w Cieszynie znaczne zniszczenia. W 1653 wygasa linia rodowa Piastów cieszyńskich i miasto dostaje się pod panowanie Habsburgów. W latach 1768-1771 Cieszyn był główną siedzibą konfederatów barskich. W 1789 pożar prawie doszczętnie spalił całe miasto i przez kolejne 11 lat był powoli odbudowywany. W 1839 roku rozebrano piastowski zamek, a na Górze Zamkowej, z polecenia księcia Karola Habsburga został zbudowany klasycystyczny pałac z otaczającym go parkiem.

Po I wojnie światowej nastąpił spór między Polską i Czechosłowacją o przynależność Cieszyna, co doprowadziło do podziału miasta na Cieszyn i Czeski Cieszyn. Do Polski włączono historyczną część, a do Czechosłowacji część przemysłowa z dworcem kolejowym.

Dojazd

Pociągiem

Główny dworzec kolejowy zlokalizowany jest po stronie czeskiej. Pasażerski transport kolejowy odgrywa zatem marginalną rolę – kursują tylko pociągi lokalne do Czechowic-Dziedzic, Zebrzydowic oraz Katowic.

Samochodem

Przez miasto przebiega trasa międzynarodowa E462, E75 (szlak europejski północ – południe), jest to równocześnie krajowa droga ekspresowa S1 prowadząca do Bielska-Białej i dalej na północ kraju. Spore znaczenie odgrywa także droga wojewódzka nr 938 – stanowiąca bezpośredni łącznik miasta z Górnośląskim Okręgiem Przemysłowym.

Autobusem

Ze względu na upadek i niewielkie znaczenie transportu kolejowego, komunikacja autobusowa odgrywa znaczącą rolę w mieście. Z dworca autobusowego w Cieszynie dojechać możemy do wielu miast w Polsce. Szczegółowe informacje na stronie internetowej .

Komunikacja

Plan miasta

Rynek w Cieszynie

Baszta na Wzgórzu Zamkowym

W Cieszynie działa dobrze rozwinięta komunikacja autobusowa. Lokalna sieć połączeń autobusowych łączy ze sobą różne części miasta, peryferyjne osiedla oraz sąsiednie miejscowości. Przebieg wybranych linii autobusowych oraz przydatne informacje znajdują się tutaj .

Warto zobaczyć

Cieszyn jest historycznym, zabytkowym miastem. Wycieczkę po tym mieście zaczynamy od Starego Miasta, na którym możemy podziwiać kilkadziesiąt zabytkowych kamienic wybudowanych wzdłuż kilku starych uliczek rozciągających się w sąsiedztwie Rynku, a są to ulice: Głęboka, Mennicza, Stary Targ, Sejmowa, Nowe Miasto i Śrutarska.
Odwiedzamy także Rynek z fontanną z figurą św. Floriana z XVIII wieku. Temu patronowi wzniesiono posąg, by chronił miasto przed pożarami, które kilkakrotnie je nawiedzały (w latach 1552, 1720 i 1789). W południowej pierzei Rynku widzimy zabytkowy budynek Ratusza, kilkakrotnie zniszczony na skutek pożarów, obecnie w stylu klasycystycznym z z piękną wieżą z 1801 roku.
Pod adresem Rynek 20 znajduje się budynek w którym mieścił się Hotel „Pod Brunatnym Jeleniem”. Istniał już od połowy XVIII wieku i odwiedzali go znamienici goście w tym koronowane głowy: np. książę Józef Poniatowski czy rosyjski car Aleksander. Obecny budynek pochodzi z 1912 roku i na owe czasy był urządzony super nowocześnie zgodnie z wiedeńskimi standardami. Wystarczy powiedzieć, że był to luksusowy hotel z windą, elektrycznym oświetleniem, wentylacją, centralnym ogrzewaniem i, tzn. „angielskimi” łazienkami.
Organizator lokalnych imprez kulturalnych – Cieszyńskie Centrum Kultury (tel. 33 8510711) zajmuje budynek przy Rynku pod numerem 12. Jest to, tzn. Dom Narodowy (dawniej Dom Polski), w którym miały siedzibę polskie organizacje.

Inne warte zobaczenia bądź zwiedzenia obiekty w Cieszynie to:

• Wzgórze Zamkowe (ul. Zamkowa) – na którym znajduje się m.in. XII-wieczna romańska rotunda św. Mikołaja, gotycka wieża zamkowa z XIV wieku (tzw. Wieża Piastowska), pałac Habsburgów z XIX wieku, fragmenty piastowskiego zamku, park angielski z pomnikami przyrody

• zabytkowy kościół parafialny św. Marii Magdaleny (pl. Dominikański), dawniej dominikański – jeden z najstarszych kościołów w Cieszynie; elementy gotyckie z przełomu XIII/XIV wieku, przebudowany po pożarze w końcu XVIII w.; wystrój barokowy z XVIII wieku

• Kościół św. Jerzego z przełomu XIV i XV w. Kościół św. Trójcy (pl. Londzina) – późnorenesansowy z przełomu XVI/XVII wieku z neogotycką wieżą

• Zespół klasztorny bonifratrów z kościołem Wniebowzięcia NMP z lat 1697-1714, przebudowanym w 1788 Kościół Jezusowy w Cieszynie (pl. Kościelny), budowa rozpoczęta w 1710, w 1750 dobudowano wieżę. Jest to największy kościół ewangelicko-augsburski w Polsce

• Kościół św. Krzyża ojców Franciszkanów (róg ul. Szersznika i Szerokiej), w ciągu zabudowań miejskich, pierwotnie jezuicki wraz ze szkołą (obecnie wydziały starostwa powiatowego, ul Szeroka 13), rozbudowany w XVIII w., wystrój barokowy; z kościołem sąsiaduje klasztor i dom rekolekcyjny prowincji katowickiej franciszkanów; z klasztorem związany był ks. Leopold Szersznik SJ (slawista, bibliofil, fundator biblioteki i pionier muzealnictwa, jego pomnik znajduje się w parku obok muzeum miejskiego)

• Zespół klasztorny i dom opieki sióstr boromeuszek mikołowskich z publiczną kaplicą Świętej Rodziny z 2 poł. XIX wieku (wg projektu Antoniego Jonkischa, drewniane kasetony z geometryczną ornamentyką na suficie), na dziedzińcu Pomnik Zbawiciela z XIX wieku

• Zespół klasztorny i szpital sióstr elżbietanek (róg ul. Liburnia i Katowicka) – pokaźny, neobarokowy, stojący na lekkim wzniesieniu zespół klasztorno-szpitalny z początku XX wieku, kościół św. Elżbiety (obecnie parafialny)

• Zabudowania ul. Przykopa – położone nad potokiem, zwane też „Cieszyńską Wenecją”

• Muzeum Śląska Cieszyńskiego – pałac Laryszów (ul. Regera) – najstarsze publiczne muzeum na ziemiach polskich, bardzo bogate zbiory, w tym gotycka rzeźba „Cieszyńskiej Madonny” z ok. 1375 z warsztatu Piotra Parlera; sam budynek z końca XVIII wieku, obok park z lapidarium

• Studnia Trzech Braci (ul. Trzech Braci) – miejsce legendarnego spotkania założycieli Cieszyna, altanka z XIX wieku

• Stary i Nowy Cmentarz Żydowski (ul. Hażlaska)

• Bracki Browar Zamkowy (ul. Dojazdowa) – browar działający niezmiennie od 1846

• Rezerwat przyrody Lasek Miejski nad Puńcówką oraz Łęg nad Puńcówką – utworzony w 1961, podgórski las brzostowo-jesionowy, siedlisko cieszynianki wiosennej, naturalny grąd w odległości km od rynku (dogodne ścieżki spacerowe, także wzdłóż cieków wodnych, w tym nad Olzą)

Aktywny wypoczynek

• Sztuczne lodowisko, ul. Sportowa 1
• Wyciąg narciarski Cieśłarówka, ul. Rajska
• Przystań kajakowa, al. Łyska 13
• Boiska piłkarskie „Pod Wałką”, ul. Bolko Kantora 10
• Korty tenisowe, ul. Łyska 25
• Basen kryty, ul. Paderewskiego 9
• Kąpielisko, al. Łyska 23
• Kompleks rekreacyjny (m.in. ściana wspinaczkowa) „Strefa Wolności”, ul. Stawowa 6

Praca i nauka

• Znajduje się tutaj filia Uniwersytetu Śląskiego (wydział artystyczny, wydział etnologii i nauk o edukacji) oraz wydział zamiejscowy Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie Górniczej. W dawnym pałacu Habsburgów Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia im. I. Paderewskiego w Cieszynie. Trzy licea ogólnokształcące, liceum plastyczne, technikum oraz policealne studium zawodowe.

Zakupy

• szereg sklepów w podcieniach rynku i sąsiednich uliczkach, przy ul. Głębokiej oraz Menniczej

Gastronomia

Sztrudel jabłkowy

Do ciekawostek regionalnej kuchni cieszyńskiej należą:

• sztrudel – ciasto o austriackiej proweniencji, które jest nadziewane różnymi owocami: jabłkami, śliwkami, wiśniami, ale nie tylko bo niekiedy też masą migdałową, ryżem, ziemniakami czy też kaszą grysikiem. Corocznie odbywa się konkurs pieczenia strudla
• kluski gałuszki
• knedle
• bułeczki drożdżowe buchetki
• zozworki, czyli ciasteczka imbirowe
• kanapka cieszyńska

Imprezy

Co roku w Cieszynie odbywają się różne festiwale i imprezy cykliczne:

• Międzynarodowy Festiwal Teatralny „Bez Granic”
• Festiwal Muzyki Wokalnej „Viva il canto”
• Przegląd Filmowy Kino na granicy
• Industriada – święto turystycznego Szlaku Zabytków Techniki
• Święto Trzech Braci – Dni Cieszyna i Czeskiego Cieszyna
• Europejski Festiwal Szkół Artystycznych i Twórczości Kręgi Sztuki
• Przegląd Filmowy Wakacyjne Kadry
• Międzynarodowa Dekada Muzyki Organowej, Chóralnej i Kameralnej
• Cieszyński Festiwal Jazzowy
• Dni Kultury Żydowskiej
• Festiwal Skarby z Cieszyńskiej Trówły
• Festiwal GottaGo!

Noclegi

• 3 Bros’ Hostel ul. Mennicza 14/ wejście od ulicy Bożniczej, +48 539 064 539 http://3broshostel.com/
• Camping Olza, al. Łyska 16 tel. +48 33 445 90 10 http://www.campingolza.pl/
• Hotel Cieszyński*** ul. Srebrna 7 tel. +48 33 851 85 22
• Hotel 500** ul. Graniczna 46 tel. +48 33 857 82 77
• Hotel Mercure*** ul. Motelowa 21 tel. +48 33 851 69 00,
• Hotel „Liburnia”*** ul. Liburnia 10 tel. +48 33 852 05 31
• Hotel „Wyższa Brama”**** ul. Wyższa Brama 19 tel. +48 33 851 22 99
• Hotel Gambit** ul. Bucewicza 18 tel. +48 33 852 06 51, +48 33 479 79 79
• Dom Gościnny Kora – ul. Wyższa Brama 19, 43-400 Cieszyn, tel. +48 33 8512299 całodobowo, fax. +48 33 8578152, tel. komórkowy +48 502 599 045, +48 509 272 175 Do dyspozycji gości cztery dwuosobowe pokoje, kuchnia, jadalnia oraz pokój wypoczynkowy z telewizorem. Istnieje również możliwość wykupienia dodatkowych obiadów w pobliskiej restauracji.

Informacja turystyczne

• Punkt Informacji Turystycznej (Cieszyńskie Centrum Informacji), ul. Rynek 1, tel. 33 4794248, 33 4794249, e-mail: cieszyn@slaskie.travel
• Punkt Informacji Turystycznej, ul. Zamkowa 3a/b/c, tel. 33 8510821 wew. 14, e-mail: zamekcieszyn@slaskie.travel

Gdzie dalej

• pobliskie miejscowości, dobre na 1-dniowe wypady
  • Czeski Cieszyn
  • Wisła
  • Jabłonków, Międzygórze Jabłonkowskie – miasto zaolziańskie, kościoły, klasztor elżbietanek, Willa Lorenczuków (przebywał J. Piłsudski), na rynku fontanna z 1798 roku z barokowym posągiem Immaculaty
  • Ustroń – malowniczo położona miejscowość uzdrowiskowa
  • Brenna
  • Górki Wielkie – dwór Kossaków, muzeum Zofii Kossak
  • Skoczów – Kaplicówka z krzyżem papieskim, zabytkowe kościoły, rynek, Muzeum Morcinka
  • Szczyrk – znany ośrodek sportów zimowych
  • Frydek-Mistek w Czechach – miasto i zamek (częste połączenie kolejowe z dworca PKP po polskiej stronie, ok. 50 min.)
  • Ostrawa
• nieco dalej, potencjalne miejsca dalszych etapów w podróży
  • Pszczyna
  • Bielsko-Biała

---