Szczuczyn (województwo podlaskie)

Szczuczyn
Urząd miasta
Herb
Informacje
Państwo	Polska
Region	województwo podlaskie
Powierzchnia	13,23 km²
Ludność	3442
Nr kierunkowy	(+48) 86
Kod pocztowy	19-230

Szczuczyn to miasto w Polsce, w województwie podlaskim, w powiecie grajewskim, na historycznym Mazowszu. Siedziba gminy miejsko-wiejskiej Szczuczyn. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa łomżyńskiego.

Kościół Imienia NMP

Charakterystyka

Położenie geograficzne: 53°33'47.1"N 22°17'08.3"E

Historia

Około 1425 nad Wissą osiedlili się Szczukowie, pochodzący z północnego Mazowsza. Przywilejem z dnia 16 października 1436 książę Władysław ponownie nadał i sprzedał Falisławowi i Marcinowi Szczukom 55 włók ziemi po obu stronach Wissy. Na tych ziemiach powstała wieś Szczuki Litwa. Wieś ta w 1651 przeszła w ręce Jana Ławskiego. W 1683 ziemię odkupił Stanisław Antoni Szczuka, sekretarz i zaufany dyplomata króla Jana III Sobieskiego. Szlachcic zgromadził inne ziemie w tej okolicy. W latach 1689-1691 rozpoczął się pierwszy etap budowy miasta Szczuczyna. 9 listopada 1692 uznaje się za datę powstania miasta. Po wielkim pożarze w 1699 miasto zostało odbudowane przez S. A. Szczukę. Jan III Sobieski nadał Szczuczynowi prawa miejskie magdeburskie. Był on fundatorem barokowego zespołu kościoła, kolegium i klasztoru, jako wotum wdzięczności za wiktorię wiedeńską. W 1700 rozpoczęło tu działalność kolegium pijarskie. W 1721, już po śmierci S. A. Szczuki, powstała w Szczuczynie szkoła dla dziewcząt. Szczuczyńskie kolegium kończyli zasłużeni uczeni: Jakub Falkowski, Antoni Waga, Jakub Waga, Teodor Waga, Bronisław Trentowski. Uczył się tu Józef Andrzej Załuski. Istniał tutaj pierwszy w Polsce instytut dla głuchoniemych, który w 1816 r. przeniesiono do Warszawy.

W 1858 powstał w Szczuczynie szpital pw. św. Stanisława.

W Szczuczynie od wieków istniała prężna, zamożna i liczna wspólnota żydowska. Według danych z 1921 roku w Szczuczynie mieszkało 2506 Żydów, co stanowiło 56 % ludności miasteczka. W momencie wybuchu II wojny światowej liczebność szczuczyńskiego sztetlu wynosiła około 3000 osób.

Podczas II wojny światowej miasto znajdowało się pod okupacją niemiecką, sowiecką i ponownie od 1941 niemiecką. Wówczas miała miejsce zbrodnia, w której na jedenastu (a jak podają inne źródła – dwunastu) młodych żydowskich kobietach pochodzących z getta w Szczuczynie dokonano w Szczuczynie w sierpniu 1941 roku. Kobiety zostały zatrudnione przy pracach polowych. Zatłuczono je kosami, motykami i pałkami, jedną z nich przed zamordowaniem zbiorowo zgwałcono, a potem ciała wszystkich zakopano w dwóch zbiorowych grobach. Sprawcami byli mężczyźni ze Szczuczyna i okolic. Z sześciu oprawców, trzech z nich wcześniej brało udział w mordzie w Bzurach.

Dojazd

Samochodem

Miasto ma obwodnicę a drogi wychodzące z obwodnicy to:

• 58 kierunek Pisz-Ruciane-Nida-Szczytno-Olsztynek
• 61 kierunek Augustów-Grajewo-Szczuczyn-Łomża-Ostrołęka-Warszawa

Pociągiem

Przez Szczuczyn nie przebiega linia kolejowa. Najbliższa stacja kolejowa to Grajewo (18 km od miasta).

Autobusem

Głównym przewoźnikiem autobusowym w mieście i okolicy jest PKS Łomża. Można spotkać tu również autobusy PKS Suwałki, PKS Warszawa oraz PKS Transkom Pisz. Szczuczyn ma bezpośrednie połączenia autobusowe z Białymstokiem, Łomżą, Warszawą, Grajewem, Ełkiem, Radziłowem, Jedwabnem, Suwałkami, Augustowem, Piszem, Białą Piską, Oleckiem, Giżyckiem, Gołdapią i in. W okresie letnim bywa uruchamiany dodatkowy kurs do Lublina i Władysławowa przez Gdańsk.

Warto zobaczyć

• klasztor barokowy zakonu Pijarów budowany w latach 1697–1711 (1743?), projektu Józefa Pioli, budowę prowadził Józef Fontana. Fundował go Stanisław Antoni Szczuka i król Jan III Sobieski
• kościół parafialny pw. Imienia Najświętszej Maryi Panny z 1701-1711 roku w stylu barokowym. Dekoracja sztukatorska wnętrza została wykonana przez Francesco Maino w 1708 roku.
  • ołtarz z obrazem Madonny, barokowy z XVI-wieku ze srebrną sukienką przesłaną przez papieża Innocentego XIII
  • obraz „Widzenie św. Józefa Kalasantego” namalowany przez Jerzego Siemiginowskiego, nadwornego malarza Jana III Sobieskiego, w ołtarzu prawej nawy.
  • krucyfiks, barokowy z początku XVII w.
• kolegium Pijarów z 1706 (1708) roku w stylu barokowym dla 300 uczniów
• zespół Poczty Polskiej zbudowany w stylu klasycznym, w 1863 r. W skład zespołu wchodzą:
  • poczta
  • stajnia
  • wozownia
• barokowe założenie miejskie z końca XVII wieku.
• najstarszy budynek w Szczuczynie pochodzi z 1690 r. Jednopiętrowy dom właścicieli miasta Szczuków, przy ul. Plac Tysiąclecia 1, mieści dziś 2 sklepy i mieszkania lokatorskie na piętrze.
• dom Żyda „Ozerowicza” z 1853 r. przy ul. Kościelnej 1 – po spaleniu odbudowany i użytkowany przez Ognisko Muzyczne (na piętrze) i Księgarnię od ul. Kościelnej i Gumiennej. Obecnie od ul. Gumiennej (od wschodu) mieści się Sklep Odzieży Używanej, od północnego wschodu (róg ul. Kościelnej i gumiennej) Księgarnia, na piętrze mieszkanie lokatorskie
• pomnik przyrody – 1 klon z 1918 r. stoi na Placu Tysiąclecia.
• cmentarz żydowski