Puławy

	Puławy;
	Herb
	Informacje
Państwo	Polska
Region	Województwo lubelskie
Powierzchnia	50,49 km²
Ludność	48 526
Nr kierunkowy	(+48)81
Kod pocztowy	24-100 do 24-130
	Strona internetowa

Puławy – miasto w Polsce, w zachodniej części województwa lubelskiego, w pobliżu granicy województwa mazowieckiego, w powiecie puławskim, siedziba powiatu, położone nad Wisłą. Miasto leży w sąsiedztwie Kazimierskiego Parku Krajobrazowego.

Charakterystyka

Położenie geograficzne: 51°24′59″N 21°58′09″E

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.

Ośrodek przemysłowy (przemysł chemiczny, budowlany, farmaceutyczny, itp.), naukowy (5 instytutów naukowo-badawczych, szkolnictwo wyższe), turystyczno-kulturalny: będące częścią trójkąta turystycznego Puławy – Kazimierz Dolny – Nałęczów ponadto ośrodek: muzealnictwa (pierwsze muzeum na ziemiach polskich, a zarazem najstarsze muzeum w Europie Środkowej), węzeł komunikacyjny (port rzeczny, 2 przeprawy mostowe, główne szlaki komunikacji drogowej i kolejowej).

Dojazd

Pociągiem

Przez Puławy przebiega ważna linia kolejowa nr 7 łącząca Warszawę z granicą państwa w Dorohusku, a dalej z Kijowem.

W mieście funkcjonują przystanki i stacje kolejowe:

Samochodem

Miasto leży około 50 km od Lublina, 60 km od Radomia. Z obu kierunków wjeżdżamy drogą nr 12 (S12), przebiegającą w granicach administracyjnych miasta.

Droga krajowa nr 12 (S12 E373) jako obwodnica Puław z mostem przez Wisłę. Drugim mostem drogowym jest Most im. Ignacego Mościckiego zbudowany 1934 r.

Autobusem

Komunikacja

W Puławach komunikację publiczną obsługuje MZK Puławy. Autobusy, w okolicy nazywane "emkami", obsługują Miasto Puławy oraz okoliczne miejscowości i wsi (gminy Puławy, Janowiec, Końskowola, Kazimierz Dolny i Żyrzyn). Pełny rozkład jazdy emek jest dostępny na stronie rozklad.mzk.pulawy.pl

Warto zobaczyć

Burzliwe dzieje Puław pozostawiły po sobie liczne zabytki. W zasadzie wszystkie znajdują się w kompleksie pałacowo-parkowym, leżącym w pobliżu skarpy wiślanej.
Najbardziej okazały jest pałac Czartoryskich, wzniesiony pierwotnie przez Lubomirskich według barokowego projektu Tylmana z Gameren w latach 1676-1679. Do dzisiaj z tamtej budowli pozostało przyziemie od strony Łachy Wiślanej i sień na parterze za wejściem głównym. W latach 1785-1810 pałac został przebudowany w stylu klasycystycznym przez Czartoryskich według projektu Chrystiana Piotra Aignera. Wnętrza centralnej – zabytkowej części pałacu w 2005 r. zostały udostępnione dla zwiedzających. Pałac Czartoryskich jest siedzibą Instytutu Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowego Instytutu Badawczego.

Pałac otacza park krajobrazowy o powierzchni 30 ha. Pierwotnie został założony przez Lubomirskich jako park regularny potem przybrał styl francuski. W latach 1798-1806 księżna Izabela zmieniła go w ogród romantyczny w stylu angielskim, umieszczając w nim szereg budowli ogrodowych i rzeźb. W tym stanie park przetrwał do dzisiaj.

Najsłynniejsze, poza pałacem, są: Świątynia Sybilli i Dom Gotycki.
- Pierwszy jest niczym świątynia przeniesiona ze starożytnego Rzymu. I rzeczywiście, intuicja nas nie myli. Architekt Chrystian Aigner, który pracował dla Izabeli, stworzył kopię Świątyni Westy ze wspaniałych ogrodów w Tivoli koło Rzymu. W tej dwukondygnacyjnej budowli znalazło się mauzoleum księcia Józefa Poniatowskiego oraz pamiątki po wielkich Polakach. Strzegące schodów lwy podarował... car Aleksander I. W Świątyni Sybilli powstało pierwsze w Polsce muzeum.
- Drugi z budynków stworzono z przeznaczeniem na pawilon ogrodowy. Chrystian Aigner dokonał przebudowy na budynek z ekspozycją pamiątek. Głównie pamiątek narodowych, choć nie tylko. Tu powstało pierwsze polskie muzeum. To właśnie w Domu Gotyckim wystawiano bezcenne dzieła: „Damę z gronostajem” Leonarda da Vinci oraz „Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem” Rembrandta z 1638 r.
Listę zabytków w parku uzupełniają:
- Kościół Wniebowzięcia NMP, wzniesiony w latach 1800-1803 na wzór rzymskiego Panteonu, od 1919 r. pełni rolę kościoła parafialnego,
- Pałac Marynki (1790-1794) zbudowany dla Marii Wirtemberskiej, córki Izabeli i Adama Kazimierza Czartoryskich, obecnie zajmowany przez Oddział Pszczelnictwa Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach,
Brama Rzymska wybudowana w 1829 r. jako trwała ruina, wzorowana na Łuku Tytusa w Rzymie,
Domek Grecki, zbudowany w latach 1778-1791, niegdyś oranżeria, obecnie biblioteka miejska,
Domek Żółty z początku XIX w.

Najbliższe okolice

Kazimierz Dolny

Nałęczów

Praca

Puławy najbardziej rozwinęły się dzięki utworzeniu Zakładów Azotowych "Puławy" w latach 60. XX wieku, które obecnie dają zatrudnienie dla 3 500 osób.

Nauka

W Puławach działa Zamiejscowy Wydział UMSC. Funkcjonują również licea oraz technika. Najbardziej znane licea to I LO im. Księcia AJ Czartoryskiego (znane również jako Czartorych) oraz II LO im. KEN (znane również jako Dziewiątka), a technikum to ZST im. Marii Skłodowskiej-Curie (znane również jako Chemik).

Zakupy

Funkcjonują trzy centra handlowe: Galeria Zielona, Galeria Nova i Park Handlowy Karuzela i Centrum Handlowe Carrefour. Obok PH Karuzela działa również Leroy Merlin, a koło CH Carrefour - Brico Depot. Poza tymi centrami działają jedynie lokalne sklepy.

Gastronomia

Przy ulicy Centralnej jest Pierogarnia U Kucharek i Central Park Bistro, gdzie serwowane są dania kuchni polskiej oraz burgery, pizza i makarony. Niedaleko Pierogarni działają dwie restaurację sushi, a przy Leroy Merlin również McDonald's.

Imprezy

Noclegi

W centrum miasta jest Hotel Izabella, a przy ul. 6 Sierpnia jest Hotel Trzy Korony.

Kontakt

Bezpieczeństwo

Informacje turystyczne

Wstęp na teren parku jest bezpłatny, do części przed pałacem nie można wprowadzać psów, nawet na smyczy ze względu na pawie chodzące po dziedzińcu. Przed bramą znajduje się plan, który pomoże nam szybko zlokalizować konkretne budowle, ale warto poznać cały park. Odkrywanie jego skarbów jest jak gra w podchody. Zwiedzanie w sezonie zimowym (od 1 października do 31 marca) w godz. 9:00-16:00, w pozostałych miesiącach (kwiecień-wrzesień) – godzinę dłużej, od 9:00 do 17:00.
Wstęp do muzeum jest płatny, bilety normalne – 15 zł, ulgowe – 10 zł, a rodzinne – 35 zł. W poniedziałki wstęp jest bezpłatny, ale liczba darmowych wejściówek jest ograniczona. Kontakt: tel. 81 888-44-11, e-mail: kontakt@muzeumczartoryskich.pulawy.pl, strona internetowa: muzeumczartoryskich.pulawy.pl
Dużą atrakcją jest zwiedzanie grot w pałacowej skarpie. Długość chodników – 140 m. Nie są sztucznie oświetlone. Turyści dostają przy wejściu latarki. Groty są udostępniane tylko w sezonie wiosenno-letnim (od 15 kwietnia do 30 października) codziennie w godz. 9:30-17:00.