Dębowiec (powiat cieszyński)

Dębowiec – wieś w Polsce, w województwie śląskim, w powiecie cieszyńskim, będąca siedzibą gminy Dębowiec. Wieś leży w historycznych granicach regionu Śląska Cieszyńskiego.

Informacje

Współrzędne geograficzne: 49°48′49″N 18°43′13″E

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa bielskiego. Wieś zamieszkuje 1786 mieszkańców. Powierzchnia sołectwa wynosi 1317 ha co daje gęstość zaludnienia równą 135,6 osób/km².

Kod pocztowy 43-426, strefa numeracyjna (+48) 33.

Miejscowość położona jest na pograniczu Pogórza Cieszyńskiego, Wysoczyzny Kończyckiej i Doliny Górnej Wisły. Od strony północnej sąsiaduje z Pruchną i Ochabami, od wschodniej z Wiślicą (na bardzo krótkim odcinku), Simoradzem, na południowym wschodzie z Iskrzyczynem, na południu z Kostkowicami, na zachodzie z Hażlachem i Rudnikiem (powiat cieszyński). Krajobraz wsi jest silnie ukształtowany przez przepływającą przez nią rzekę Knajkę (lewy dopływ Wisły) i umiejscowione wzdłuż niej stawy rybne (237 ha) i pola uprawne (ok. 50% terenu).

Historia

Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana została w łacińskim dokumencie Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis]] (Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego), spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna ok. 1305 r. Wieś politycznie znajdowała się wówczas w granicach utworzonego w 1290 r. piastowskiego księstwa cieszyńskiego, będącego od 1327 r. lennem Królestwa Czech, a od 1526 r. w wyniku objęcia tronu czeskiego przez Habsburgów aż do 1918 r. wraz z regionem w monarchii Habsburgów (potocznie Austrii). W XVI w. z racji niedostatku produkowanej żywności przez pola uprawne na tym terenie zaczęły powstawać pierwsze gospodarstwa rybne.

Na początku XX w. na terenie miejscowości odkryto metan a jego wybuch w 1911 r. spowodował kilkudniowy pożar. Potem zaczęto gaz eksploatować.

W 1905 założono w Dębowcu oddział Ochotniczej Straży Pożarnej. W 1908 z okazji 60-lecia panowania monarchy austriackiego Franciszka Józefa I wybudowano budynek szkolny. W 1912 r. na miejscowym cmentarzu ewangelickim poświęcono kaplicę, obecny kościół Zbawiciela. Po I wojnie światowej miejscowość jako część Śląska Cieszyńskiego stała się przedmiotem polsko-czechosłowackiego konfliktu granicznego. Ostatecznie Dębowiec znalazł się w 1920 w granicach II Rzeczypospolitej.

Po agresji wojsk niemieckich na Polskę w 1939 r. w wyniku wybuchu II wojny światowej miejscowość została włączona do III Rzeszy. W nocy z 15 na 16 lutego 1941 r. na terenie Dębowca zostali zrzuceni na teren okupowanej Polski pierwsi „Cichociemni”. Brytyjski bombowiec "Adolphus" odbywał swój pierwszy lot do Polski, aby zrzucić skoczków pod Włoszczowę; błąd nawigatora oraz brak paliwa zmusił go do zrzutu spadochroniarzy, którzy później przedostali się do Krakowa. Zdarzenie to zostało upamiętnione odsłoniętym w 1991 r. obeliskiem w centrum miejscowości.

W styczniu 1945 r. wycofujące się wojska niemieckie ewakuowały więźniów goleszowskiej filii hitlerowskiego obozu zagłady w Oświęcimiu Auschwitz-Birkenau, po drodze w "marszu śmierci" zginęło ich tu 19. Upamiętnia ich pomnik odsłonięty w 1949 r. w Dębowcu na tzw. Dolcach pod laskiem "Dólka".

10 listopada 1993 uroczyście otwarto nowy budynek szkolny, w którym dziś funkcjonuje szkoła podstawowa oraz gimnazjum.

Po drugiej wojnie światowej wznowiono wydobycie gazu ziemnego. Jest on wydobywany do dziś, podobnie jak solanka jodowo-bromowa.

Turystyka

Przez miejscowość przechodzą trasy rowerowe:

niebieski szlak rowerowy nr 254 – Kaczyce – Kończyce Wielkie – Dębowiec (14 km)
żółty szlak rowerowy nr 11 – Landek - Skoczów - Cieszyn (39 km)

Warto zobaczyć

Wpisany do rejestru zabytków nieruchomych a zarazem najstarszy budynek, przystający do obory folwarczny spichlerz z przełomu XVIII i XIX w. znajdujący się przy ul. Szkolnej 41. Zbudowany jest z kamienia i cegły, na planie ośmioboku, baniasty dach przykryty jest gontem. Obejrzeć także można pozostałości zabudowań folwarcznych,
Wzdłuż Knajki rośnie wiele starych dębów, z czego pięć jest zarejestrowanych jako pomniki przyrody,
Dębowiec i gmina zasługują na zwiedzenie z uwagi na piękne krajobrazy, bujną zieleń, a także liczne stawy. W stawach dębowieckich, takich jak: Górniok, Zamkowy czy Morskie Oko znajdują się ostoje i lęgowiska różnych gatunków ptactwa wodnego,
Na uwagę zasługuje kościół pw. św. Małgorzaty (ul. Cieszyńska 27),
Na szczególną uwagę zasługuje zakład warzelniczy, który od wielu dziesiątków lat produkuje sól jodowo-bromową. W pobliżu Urzędu Gminy postawiono fontannę w kształcie grzybka, z której spływa solanka i parując wzbogaca powietrze w jod, który jest tak potrzebny naszemu organizmowi,
Warto również odwiedzić Kopalnię i Warzelnię Solanek dr Zabłocka (ul. Szkolna 32, tel. 32 2508666, http://www.zablocka.pl),w której można zobaczyć urządzenia służące do wydobycia, wzbogacenia solanki oraz otrzymywania soli a także nabyć różne rodzaje solanki i sole, którymi leczy się m.in.: zwyrodnienia stawów i kręgosłupa, zapalenie reumatyczne mięśni i rwę kulszową. Solanka z Dębowca jest biologicznie czysta, a w jej 1 litrze jest 20 razy więcej jodu niż w Bałtyku.

Punkt Informacji Turystycznej (Gminny Ośrodek Kultury, Sportu i Turystyki w Dębowcu), Łączka, ul. Widokowa 10, tel. 33 8588351, debowiec@slaskie.travel

Zakwaterowanie

Hotel Wellness „Dwór Dębowiec”***, ul. Spółdzielcza 6, tel. 33 8588585, http://www.dwordebowiec.pl |
Agroturystyka „Radecki Dwór”, ul. Dębowa 8, tel. 33 8562284, http://www.radeckidwor.pl
Willa Słoneczna, ul. Słoneczna 16, tel. 33 856 22 61, http://www.willasloneczna.pl

Strony w Internecie http://www.debowiec.eu http://www.debowiec.cieszyn.pl http://www.infotur.olza.pl