Rabka-Zdrój
Rabka-Zdrój - miasto w województwie małopolskim, w powiecie nowotarskim, siedziba gminy Rabka-Zdrój. Położona jest w Kotlinie Rabczańskiej, na wysokości 500–560 m n.p.m., u ujścia potoków Poniczanki, Słonki i Skomielnianki do Raby.
| Rabka-Zdrój | |
| |
| Herb | |
| |
| Informacje | |
| Państwo | Polska |
| Region | Małopolska |
| Powierzchnia | 36,31 km² |
| Ludność | 12 772 (2019) |
| Nr kierunkowy | (+48) 18 |
| Kod pocztowy | 34-700 |
| Strona internetowa | |
.jpg)
Charakterystyka edytuj
Geografia edytuj
Miejscowość leży w Kotlinie Rabczańskiej rozciągającej się pomiędzy Beskidem Makowskim, Gorcami i Beskidem Wyspowym. Oprócz wielu walorów przyrodniczych Rabka-Zdrój, jak wskazuje nazwa pełni funkcję uzdrowiska. Ważnymi bogactwami miasta są solanki, które wykorzystuje się w kuracjach pitnych, kąpielowych i wziewnych.
Główne szczyty w granicach miasta: Bardo (948 m n.p.m.), Szumiąca (841 m n.p.m.), Maciejów Wyrąb (813 m n.p.m.), Tatarów (710 m n.p.m.), Grzebień (677 m n.p.m.), Kamionka (638 m n.p.m.), Krzywoń (627 m n.p.m.), Bania (612 m n.p.m.), Królewska Góra (588 m n.p.m.).
Historia edytuj
Nazwę po raz pierwszy wymienia, powołując się na dokument Bolesława Wstydliwego z 1254 roku Jan Długosz w formie Sal in Rabschyca, co wskazywałoby, że już wówczas rabczańskie solanki były znane i prawdopodobnie wykorzystywane dla potrzeb klasztoru cystersów, na terenie dóbr których Rabka leżała.
Pierwsza lokacja wsi miała miejsce w roku 1364, kiedy to Kazimierz III Wielki nadał Mikołajowi z Uścia przywilej lokacji Rabki na prawie magdeburskim, pomiędzy rzekami Rabą, Słoną, Łętownią i Kasiną.
W 1595 roku wieś położona w powiecie szczyrzyckim województwa krakowskiego była własnością kasztelanowej krakowskiej Anny z Sieniawskich Jordanowej.
Po roku 1596 Rabka często zmieniała właścicieli. Przechodziła kolejno w ręce rodzin Zebrzydowskich, Przyłęckich, a w okresie późniejszym Komorowskich i Wielopolskich. Przez wszystkie te lata Rabczanie korzystali nieprzerwanie ze słonej wody, używając jej do celów leczniczych i kuchennych. Wraz z rozbiorami Rabka przeszła pod panowanie austriackie. Zaborca, w trosce o monopol państwowy na sól, zabronił czerpania wód solankowych i w roku 1813 nakazał zasypanie źródeł.
W pierwszej połowie XIX w. dobra rabczańskie nabył Józef Wieniawa Zubrzycki, którego syn, Julian Zubrzycki, stał się twórcą uzdrowiska w Rabce. Ważna data dla uzdrowiskowej historii Rabki to rok 1858, w którym przeprowadzono pierwszą analizę chemiczną solanek. Badania zainicjował Józef Dietl, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, założyciel Komisji Balneologicznej Towarzystwa Naukowego Krakowskiego. Stwierdzono, że solanki zawierają m.in. jod i brom, o stężeniu które postawiło je na czołowym miejscu w Europie.
Rozwój uzdrowiska zdynamizowało połączenie kolejowe Chabówka-Kraków oraz Chabówka-Rabka (1885 r.), przyczyniając się do wzrostu frekwencji kuracjuszy. W 1864 roku to 120 osób, rok 1887 to już ok. 1000 osób. W roku 1887 staraniem prof. Macieja Leona Jakubowskiego, wybitnego pediatry i przy wydatnej pomocy Juliana Wieniawy Zubrzyckiego otwarto w Rabce pierwszy w Polsce, a trzeci w Europie Zakład Leczenia Dzieci Skrofulicznych, co zapoczątkowało specjalizację Rabki jako uzdrowiska dziecięcego.
Lata 1939-1945 wstrzymały działalność Rabki jako uzdrowiska. Po wojnie miejscowość rozpoczęła kierowanie swej działalności w stronę dzieci. Powstaje wiele nowych willi, parków, a swą działalność rozpoczyna Dziecięcy Ośrodek Sanatoryjno-Prewencyjny. W 1953 r. nadano prawa miejskie.
W 1977 roku zatwierdzono herb Rabki projektu Jerzego Koleckiego, przedstawiający połowę tarczy słonecznej i twarz uśmiechniętego dziecka, co trafnie oddaje charakter i misję miasta.
W uznaniu zasług za pracę na rzecz dzieci 1 czerwca 1996 roku w trakcie I Światowego Zlotu Kawalerów Orderu Uśmiechu, Rabka otrzymała nadany przez Kapitułę Orderu, UNESCO i Wojewodę Nowosądeckiego tytuł „Miasto Dzieci Świata”. Wydarzenie to miało szczególny charakter ze względu na to, iż większość starań dorosłych, skierowana jest w stronę najmłodszych. To dla nich, oprócz doskonałej bazy sanatoryjno-leczniczej, przygotowano place zabaw, ścieżki rowerowe, miejsca wypoczynku, organizowane są liczne atrakcje, koncerty i konkursy, gdyż w Rabce najważniejsze są właśnie dzieci. W 1999 roku nazwa gminy została zmieniona na Rabka-Zdrój co szczególnie podkreśla jej uzdrowiskowy charakter.
Dojazd edytuj
Samochodem edytuj
Najwygodniejszą opcją przyjazdu do Rabki jest samochód. Od niedawna w regionie prowadzone są prace na "Zakopianką" (droga S7 Kraków - Chabówka, a dalej DK 47 Chabówka - Zakopane). Droga ta mocno upłynniła ruch i odciążyła wszystkie regionalne szlaki prowadzące do miasta. Dla turystów z północy na pewno będzie ona główną drogą dojazdową. Od wschodu i zachodu do Rabki-Zdroju biegnie droga krajowa 28 (Zator - Nowy Sącz - Krosno - Przemyśl). Ostatnią drogą prowadzącą do miasteczka jest DW 958 - łącząca Rabkę z przygranicznym Chochołowem.
Pociągiem edytuj
Przez miejscowość przebiega linia kolejowa nr 104, przy której znajdują się stacje Rabka-Zdrój i Rabka Zaryte. Pierwszy z dworców jest nieprzerwanie czynny, drugi z kolei użytkuje Skansen Taboru Kolejowego w Chabówce. Na stacji Zdrój zatrzymują się pociągi kursujące z Chabówki do Nowego Sącza. Warto zaznaczyć, że w budynku dworca znajdziemy Punkt Informacji Turystycznej i Miejską Bibliotekę Publiczną. Zaaranżowanie wnętrza do tych celów, pozbawiło klientów kasy, więc wszystkie bilety zakupimy tylko w pociągu lub przez Internet.
Autobusem edytuj
Do Rabki można dojechać m.in. z Nowego Targu (przewozy "MINIBUS") i Krakowa (RAB-BUS, Edmar Bus). Możliwy jest także dojazd z Warszawy czy innych dużych miast, ale autobusy nie przejeżdżają przez Rabkę i kierują się w stronę Zakopanego.
Warto zobaczyć edytuj
- Kościół św. Marii Magdaleny
- Muzeum Władysława Orkana
- Muzeum Orderu Uśmiechu
- Muzeum Górali i Zbójników
- Teatr Lalek "Rabcio"
- Pomnik Świętego Mikołaja
- Park Zdrojowy
Najbliższe okolice edytuj
Rozrywka edytuj
- Rodzinny Park Rozrywki "Rabkoland" - Rynek, Rabka-Zdrój - tel. 570 390 988 - GPS 49°36’32″N, 19°56’53″E
- Kino Śnieżka - ul. Nowy Świat 8, Rabka-Zdrój - tel. 18 544 74 72 - GPS 49°60’52″N, 19°96’64″E
- Rabczański Park Linowy - ul. Władysława Orkana - tel.696 628 336 - GPS 49°60’81″N, 19°96’54″E
Zakupy edytuj
Centra handlowe edytuj
- Centrum Handlowe Dominik - ul. Zakopiańska 6A
- Galeria Handlowa "Gazda" - ul. F. Chopina 16
Supermarkety edytuj
- Carrefour - ul. Zakopiańska 6A
- Biedronka - ul. Zakopiańska 22A
- Lewiatan - ul. Podhalańska 2B
- Sklep Małgosia - ul. Orkana 19B
- Sklep Adaś - ul. Nowy Świat 15
Gastronomia edytuj
Restauracje edytuj
- „Hot Chicken Bar”, ul. Zaryte, tel. 884 005 008
- „Hulaj Dusza”, ul. Piłsudskiego 18, tel. 18 268 22 00
- „Pod Chmurką”, ul. Sądecka 97, tel. 604 519 982
- „Retro Bil”, ul. Jana Pawła II 37, tel. 533 710 810
- „Siwy Dym”, ul. Kilińskiego, tel. 18 2676674
- „Victoria”, ul. Zakopiańska 22A, tel. 606 268 300
- „Zdrojowa”, ul. Orkana 51, tel. 18 26 76 105
Kawiarnie i pizzerie edytuj
- „Cafe Słodka”, ul. Orkana 16A, tel. 531 116 884
- „Kawiarnia Koncertowa”, ul. Orkana 49, tel. 18 26 92 695
- „Kawiarenka Ciastkarnia Karpatka”, ul. Piłsudskiego 3/4, tel. 18 26 70 627
- Pizzeria „Maleńka”, ul. Orkana 19A, tel. 881 666 009
- „Pizzeria na Torach”, Chabówka 257, tel. 18 26 76 051
Imprezy edytuj
Festiwal Karpacki - odbywający się w czerwcu, w rabczańskim amfiteatrze przegląd dziecięcych zespołów folklorystycznych, w którym udział biorą głównie zespoły z Małopolski i Podkarpacia. Wydarzenie rozpoczyna paradny przemarsz dzieci. Podczas całego festiwalu odbywają się głównie pokazy tańca, śpiewu i muzyki.
Rabka Festival - impreza ta przypada na lipiec i należy do niezwykle wyjątkowych. Rabka Festival to międzynarodowy festiwal literatury dziecięcej, podczas którego rodziny z dziećmi mogą uczestniczyć w licznych warsztatach, realizowanych we współpracy z pisarzami z całego świata. Jest to także czas do zgłębienia kultury regionu i zbadania twórczości okolic.
Wyścigi MTB Puchar Szlaku Solnego - realizowany w drugiej połowie września wyścig, rozgrywany jest na zboczach Krzywonia. Obejmuje wszystkie kategorie wiekowe, zarówno kobiet, jak i mężczyzn. W wyścigu startują głównie uczestnicy klubów kolarskich, ale istnieje konkurencja dla cyklistów spoza zrzeszeń sportowych. Na torze zobaczymy kolarzy m.in. ze Skomielnej, Kęt, Zawoi czy Nowego Targu.
Noclegi edytuj
- Hotel Wiosna *** - ul. Poniatowskiego 54 - tel. 18 267 77 77
- Pensjonat Prezydent *** - ul. Na Banię 16A - tel. 18 26 76 733
- Pensjonat Zdrojowy ** - ul. Poniatowskiego 254 - tel. 18 54 47 410
- Ośrodek Wczasowy - Poniatowskiego 272 - tel. 18 26 77 737
- Ośrodek Wypoczynkowy Sokolica - ul. Garncarska 4 - tel. 18 26 92 195
- Ośrodek Wypoczynkowy Światowid - ul. Słowackiego 6 - tel. 18 26 76 280
- Willa Luboń Wielki - ul. Zaryte 76A - tel. 509 496 250
- Willa Świt - ul. Brzozowa 1 - tel. 18 26 76 663
- „Rabczański Zdrój” Medical Spa - ul. Roztoki 7 - tel. 18 26 93 410
- Uzdrowisko-Rabka SA - ul. Orkana 49 - tel. 18 26 77 246
- Sanatorium „Jagiellonka” - ul. Brzozowa 6 - tel. 18 26 76 333
- Sanatorium „Leśne Wzgórze” - ul. Pasieczna 4 - tel. 18 26 92 701
- Sanatorium Cegielski - ul. Na Banię 42 - tel. 18 267 72 60
Szlaki turystyczne edytuj
Z Rabki prowadzą szlaki piesze i rowerowe na okoliczne szczyty Gorców (Turbacz), Beskidu Wyspowego (Luboń Wielki) i Pasma Babiogórskiego (Babią Górę). Czerwony szlak z Turbacza przez Rabkę na Babią Górę jest częścią Głównego Szlaku Beskidzkiego. W Rabce znajduje się również Stacja Centralna Grupy Podhalańskiej Górskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego, w której mieści się pierwsze w Polsce Centrum Koordynacji Ratownictwa Górskiego.
Informacje turystyczne edytuj
Punkt Informacji Turystycznej w Rabce-Zdroju - ul. Orkana 27 (budynek Dworca PKP), 34-700 Rabka-Zdrój, it@rabka.pl
Urząd Miejski w Rabce-Zdroju - ul. Parkowa 2, 34-700 Rabka-Zdrój, tel. 18 26 92 000, www.rabka.pl
Biuro Turystyczne PTTK Oddział Rabka - ul. Piłsudskiego 1, 34-700 Rabka Zdrój, tel. 18 267 73 17