Powiat wolsztyński
Powiat wolsztyński – powiat w Polsce, w (Województwo wielkopolskie), utworzony w 1999 r. w ramach ówczesnej reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Wolsztyn. Powierzchnia wynosi 680,03 km² zamieszkuje go 57 105 mieszkańców, gęstość zaludnienia 84,0 osób/ km², urbanizacja 24,2%
W skład powiatu wchodzą:
- miasta: Wolsztyn
- gminy miejsko-wiejskie: Wolsztyn
- gminy wiejskie: Przemęt, Siedlec
- 73 wsie sołeckie.
Powiat wolsztyński położony jest w południowo-zachodniej części województwa wielkopolskiego. Zajmuje obszar 680 km2, z czego ponad 58% zajmują użytki rolne, a około 30% lasy. Na terenie powiatu mieszka około 56 tysięcy osób. Wolsztyn, stolica powiatu, ma około 15 tysięcy mieszkańców. Przez miasto przebiega ważna droga łącząca Poznań z Zieloną Górą; pociągi osobowe kursują na liniach łączących Wolsztyn z Poznaniem, Lesznem, i Zbąszyniem.
Krajobraz podobnie jak na całym Niżu Polskim, jest pochodzenia polodowcowego. Najważniejszym elementem krajobrazu tego terenu jest Pradolina Warciańsko - Odrzańska (Warszawsko - Berlińska) - szeroka dolina, którą przed tysiącami lat ukształtowały spływające na zachód wody polodowcowe zlodowacenia bałtyckiego fazy poznańskiej. Ma ona szerokość do 10 km, płaskie i często zabagnione dno, przeważają tu łąki przeplatające się z wilgotnymi zadrzewieniami. Kiedyś był to wielki bagnisty łęg, który wskutek prac melioracyjnych zapoczątkowanych w 1796 r. został zamieniony na użytki rolne.
Jedynym urozmaiceniem wysokościowym są wydmy, powstałe w skutek działalności wiatru bezpośrednio po ustąpieniu lodowca i i wznoszące się nawet na 27 metrów ponad przylegający teren (na Górze Kaplicznej 87 m n.p.m. miedzy Obrą a Świętnem - kulminacji wielkiego piaszczystego pola na tarasie wydmowej Pradoli).
Przed 20 laty na terenie Powiatu wolsztyńskiego były zarejestrowane 82 pomniki przyrody, choć okazów zasługujących na ochronę jest znacznie więcej. Najwięcej było wśród nich drzew rosnących w parkach. Najgrubsze drzewo powiatu wolsztyńskiego to potężny, podwójny dąb o obwodzie u dołu 850cm - rośnie na tyłach jednej z posesji w centurm Moch. Niewiele mu ustępuje dąb o obw. 780 cm w parku w Belęcinie, również podwójny. Na uwagę zasługują stare dęby o fntastycznych kształtach w lesie koło Kębłowa. W Obrze zachowały sie wspaniałe lipy (o obw. do 610 cm), kilka ciekawych drzew rośnie w samym Wolsztynie. Jest też interesująca aleja między Starą Dąbrową a Gościeszynem oraz jeden objęty ochroną głaz narzutowy (o obw. 900 cm, w lesie na płd. od Perkowa). Skupiskami starej wysokiej zieleni są parki podworskie i wiejskie. W granicach powiatu zewidencjonowano ich 17, choć pozostałości dawnych założeń parkowych spotkać można więcej. Największe z nich znajdują sie w Chobienicach, Wolsztynie (przy pałacu) i Siekowie, odmiennie niż gdzie indziej, zachowały się one tu w dość dobrym stanie.
Na terenie powiatu istnieje 5 rezerwatów przyrody.
- "Bagno Chorzemińskie", o powierzchni 3,66 ha, został utworzony w 1959 roku. Obejmuje śródleśne torfowisko przejściowe znajdujące się w dolinie Dojcy (5 km na północ od Wolsztyna), które wytworzyło się w bezodpływowym zagłębieniu terenu. Stwierdzono występowanie tutaj chronionych i rzadkich gatunków roślin, miedzy innymi rosiczek okrągłolistnej i długolistnej oraz żurawiny błotnej.
- "Torfowisko nad Jeziorem Świętym", o powierzchni 7,59 ha, również powstał w 1959 roku nad brzegiem niewielkiego jeziora położonego wśród lasu 1 km na zachód od wsi Olejnica, wytworzyło się torfowisko przejściowe z charakterystycznym dla terenów bagiennych zespołem roślinności. Znaleziono wśród niej gatunki chronione lub rzadko występujące.
- "Wyspa Konwaliowa", rezerwat krajobrazowy o powierzchni 20,15 ha, utworzono w 1957 r. Ochrona objęto wyspę na Jeziorze Radomierskim (Przemęckim Północnym), porośniętą starym lasem dębowym z domieszką sosen i brzóz. Z uwagi na odosobnienie wytworzył się tu osobliwy układ roślinności. W runie masowo występuje konwalia majowa, w tym również odmiana o delikatnym różowym żyłkowaniu kwiatów. Zwiedzanie rezerwatu możliwe po uzyskaniu zgody Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody.
- "Wyspa na Jeziorze Chbienickim", o powierzchni 26,15 ha, istnieje od 1959 r. Obejmuje dawna wyspę (obecnie półwysep) na zachodnim brzegu Jeziora Chobienickiego (1,5 km na południe od wsi Grójec Wielki), porośnięta starym borem sosnowym z udziałem dębów i innych gatunków liściastych, otoczona szerokim pasem szuwarów. Znajduje się tam liczna kolonia lęgowa czapli siwych (około 200 gniazd).
- W 2000 roku powstał największy z rezerwatów - "Jezioro Trzebidzkie". Obszar o powierzchni 90,71 ha, położony 2 km na południe od Bucza, obejmuje zarastający akwen (27 ha głęboki 1,7 m) oraz przyległe mokradła, trzcinowiska i lasy, w tym stanowisko buczyny typu pomorskiego. Znajduje się tu miejsce bytowania i lęgów ptactwa wodnego i błotnego, m.in. gegawy, żurawia, błotniaka zbożowego i wąsatki.
Sieć wodna opisywanego terenu jest odzwierciedleniem ukształtowania powierzchni. Największa rzeka opisywanego terenu to Obra, lewy dopływ Warty, która wypływa koło Koźmina, a uchodzi po 254 km koło Skwierzyny.
Bogdan Kucharski Powiat Wolsztyński W książce o wartościowych zabytkach powiatu wolsztyńskiego leżącego w zachodniej części Wielkopolski, dających możliwość organizowania ciekawych wycieczek krajoznawczych. Dużą atrakcją jest Wolsztyn, w którym mieszkali m.in. Marcin Rożek i Robert Koch. Tam też znajduje się skansen czynnych parowozów, prowadzących nawet regularne przewozy pasażerskie pociągami ciągnionymi parowozami do Leszna i Poznania.
Atrakcje turystyczne.
- Muzeum Regionalne im. Marcina Rożka - ul. 5 Stycznia 34, tel. 68 384 26 48
- Muzeum Roberta Kocha - ul. Roberta Kocha 12, tel. 68 384 27 36
- Skansen Budownictwa Ludowego Zachodniej Wielkopolski – ul. Bohaterów Bielnika 25, tel. 68 384 26 19
Jest też dużo zabytków na terenia gminy Wolsztyn