Powiat opoczyński

Powiat opoczyński – powiat w Polsce we wschodniej części województwa łódzkiego, utworzony w 1999 r. w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Opoczno.

Sąsiednie powiaty

   Powiat konecki (świętokrzyskie)
   powiat piotrkowski
   powiat przysuski (mazowieckie)
   powiat tomaszowski

Powierzchnia powiatu wynosi 1040,19 km², co stanowi 5,71% powierzchni województwa. Mieszka w powiecie 78388 osób, co stanowi 3 % ludności całego województwa i daje gęstość zaludnienia 75,4 osób/ km². W skład powiatu wchodzą:

miasta: Drzewica i Opoczno,
gminy miejsko-wiejskie: Drzewica i Opoczno,
gminy wiejskie: Białaczów, Mniszków, Paradyż, Poświętne, Sławno (województwo łódzkie), Żarnów.

Dane dotyczące ludności powiatu wg statystyki GUS na dzień 30 czerwca 2012 r. są następujące:
Powiat opoczyński 78 388 38 933 39 455; 26 411 12 854 13 557; 51 977 26 079 25 898.
gm.w. Białaczów 6 033 2 992 3 041; – – –; 6 033 2 992 3 041
gm. m-w. Drzewica 10 880 5 364 5 516; 4 000 1 964 2 036; 6 880 3 400 3 480
gm.w. Mniszków 4 719 2 394 2 325; – – –; 4 719 2 394 2 325
gm. m-w. Opoczno 35 392 17 355 18 037; 22 411 10 890 11 521; 12 981 6 465 6 516
gm.w. Paradyż 4 442 2 283 2 159; – – –; 4 442 2 283 2 159
gm.w. Poświętne 3 309 1 687 1 622; – – –, 3 309 1 687 1 622
gm.w. Sławno 7 538 3 784 3 754; – – –; 7 538 3 784 3 754
gm.w. Żarnów 6 075 3 074 3 001; – – –; 6 075 3 074 3 001
Liczby powyżej oznaczają kolejno: ogółem, mężczyźni, kobiety; w miastach ogółem mężczyźni, kobiety; na wsiach ogółem mężczyźni, kobiety.

Powiat graniczy z województwami mazowieckim i świętokrzyskim.
W przeważającej części leży w obrębie Wzgórz Opoczyńskich. W rzeźbie obszaru dominują formy powstałe w trakcie akumulacji lodowcowej. W krajobrazie wyróżniają się doliny Pilicy, Drzewiczki, Waglanki i Brzuśni.
Powiat obfituje w dość bogate złoża skał osadowych, głównie piasków kwarcowych, iłów jurajskich, glinek ceramicznych i drobnoziarnistych piaskowców.
Powiat jest regionem typowo rolniczym (użytki rolne zajmują 64%) mimo dość dużej powierzchni lasów (wskaźnik lesistości powiatu wynosi 30%) oraz dość niekorzystnych warunków klimatycznych (niedostatek opadów) i nawet mimo istniejących bogactw naturalnych.
Wyróżnikiem krajobrazu kulturowego są domy zbudowane z opoki wapiennej.
Region ma bogatą i nadal żywą kulturę ludową.
14,4% powierzchni powiatu zajmują obszary chronione. Należą do nich rezerwaty przyrody, np. „Diabla Góra”, Jodły Sieleckie oraz Spalski Park Krajobrazowy i Sulejowski Park Krajobrazowy.
Wytwory sztuki ludowej najlepiej zachowały się w północnej części powiatu. Do szczególnie interesujących obiektów należą drewniane chałupy, tradycyjnie urządzone wnętrza mieszkalne dekorowane wycinankami oraz tkaniny, stroje i pisanki. Nadal praktykowane jest wycinankarstwo. Na uwagę zasługują także strój opoczyński oraz hafty.
Tradycyjne budownictwo opoczyńskie charakteryzowało się dość bogatą ornamentyką zewnętrzną (pazdury, nadokienniki, podokienniki). Chałupy były niewielkie, a ich wnętrza zdobione były często wiankami z suszonych roślin. Wycinanki, pająki i kwiaty z bibuły podobne były jak w regionie rawskim. Strój opoczyński jest ciekawy i nieco odmienny niż w regionach opisanych wcześniej. Dominują co prawda tkaniny pasiaste (spódnice, zapaski) ale także w stroju wyraźnie zaznaczają się haftowane koszule i męskie białe, czarno lamowane sukmany. Uzupełnieniem stroju męskiego były czapki, rzadziej kapelusze, a kobiecego kwieciste chusty.
Ważną rolę odgrywało tkactwo, głównie kilimów i dywanów o bardzo zróżnicowanej kolorystyce.
Eksponaty związane z opoczyńską sztuka ludową oglądać można w Muzeum Regionalnym w Opocznie.
Oryginalność regionu opoczyńskiego podkreślają zespoły ludowe oraz kilkudziesięciu twórców ludowych. Aktywnością wyróżnia się wieś Bielowice, w której mieszka 80 twórczyń ludowych związanych z hafciarstwem, tkactwem, pisankarstwem i wyrobami z papieru.
Przy Miejskim Domu Kultury w Opocznie działa Zespół Pieśni i Tańca „Tramblanka” mający w swoim repertuarze tańce i pieśni regionu opoczyńskiego.
Strona www powiatu: http://www.opocznopowiat.pl/