Jedlina-Zdrój

Jedlina-Zdrój – miasto w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie wałbrzyskim, gmina miejska. Znajduje się pomiędzy pasmem Gór Wałbrzyskich i Gór Sowich. Z trzech stron otaczają miejscowość zalesione stoki wzgórz: Rzepiska, Mniszego Lasu, Kobieli Leśniaka i najwyższej Borowej (854 m n.p.m.). Dolina otwarta jest od południa i południowego wschodu, dzięki czemu osłonięta jest od ostrych wiatrów, ma łagodniejszy klimat i większe nasłonecznienie niż okoliczne miejscowości. Niewielkie miasteczko, ukryte wśród lasów, na wzniesieniach Gór Sowich to uzdrowisko o klimacie górskim, szczególnie polecane kuracjuszom leczącym schorzenia reumatologiczne i dróg oddechowych.

Jedlina-Zdrój
Jedlina-Zdrój Dom Zdrojowy. Autor zdjęcia Adam Chamczyk
Informacje
Państwo	Polska
Region	Województwo dolnośląskie
Powierzchnia	17,45 km²
Ludność	5082
Nr kierunkowy	(+48) 74
Kod pocztowy	58-330
Strona internetowa

Plac Zdrojowy w Jedlinie-Zdrój po modernizacji. Na ławeczce przy fontannie „siedzi” z parasolką Charlotta von Seherr-Thoss, żona Hansa Christophera barona von Seherr-Thoss, właściciela Jedlinki; autor zdjęcia Petroniusz

Dom Zdrojowy; autor zdjęcia Adam Chamczyk

widok miasta; autor zdjęcia MOs810

Linia kolejowa Wałbrzych - Kłodzko w Jedlinie Zdroju; autor zdjęcia MOs810

Hotel Jedlinka w Jedlinie-Zdroju; autor zdjęcia Jacek Halicki

Pałac w Jedlinie-Zdroju, Zamkowa 8 (stan w 2014 r.); autor zdjęcia R4venger

Hostel i Browar Jedlinka w Jedlinie-Zdroju; autor zdjęcia Jacek Halicki

Hotel Jedlinka w Jedlinie-Zdroju autor zdjęcia Jacek Halicki

Charakterystyka

Położenie geograficzne: 50°43′16″N 16°20′20″E

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa wałbrzyskiego.

Miasto ma obszar 17,47 km², co stanowi 3,4% powierzchni powiatu. Użytki rolne 37%, użytki leśne 43%

Osadę, należąca do Bolka I – księcia świdnicko-jaworskiego, której nazwę wywodzi się od rosnących tu wówczas wspaniałych lasów jodłowych zamieszkiwali drwale. Najstarsze wzmianki o niej pochodzą z XIII w., w XVI w. odkryto pierwsze źródła wody mineralnej, a w XVIII w. uznano je za lecznicze i zaczęto korzystać na większą skalę, w 1723 r. stała się uzdrowiskiem. Źródło, od imienia Charlotty, żony Hansa Christophera barona von Seher-Thoss – właściciela Jedlinki, nazwano Charlottenbrunn (nazwę tę przyjęła cała Jedlina i nosiła ją do 1945 r.). Panią Charlottę spotkamy dziś z parasolką, siedzącą na ławeczce na Placu Zdrojowym, przed Domem Zdrojowym, możemy przysiąść się i zrobić sobie zdjęcie.

Miejscowość zaczęła się rozrastać. Rozwijało się tkactwo i sukiennictwo.

Powstał kurort znany na całym Śląsku. W 1768 r. otrzymała prawa miejskie.

W 1900 r. w mieście była poczta z telegrafem, która do dnia dzisiejszego mieści się w tym samym budynku przy ulicy Warszawskiej 6. Domy posiadały instalację wodociągową, niektóre z naturalnie gazowaną wodą mineralną. W latach 1902-1903 położono na ulicach nawierzchnie kamienne, zamontowano oświetlenie gazowe, a w uzdrowisku elektryczne.

Dojazd

Pociągiem

Przez miasto przechodzi czynna w ruchu pasażerskim linia kolejowa Kłodzko – Wałbrzych (nr 286), obsługiwana autobusami szynowymi przez samorządowe Koleje Dolnośląskie.

Samochodem

• Przez miasto przechodzi droga wojewódzka nr 381 łącząca Wałbrzych z Nową Rudą i Kłodzkiem. Jest to najszybszy przejazd z Kotliny Kłodzkiej w kierunku Wałbrzycha, Nowej Rudy. Droga przebiega przez malowniczy teren górzysty (Góry Wałbrzyskie, Góry Sowie, Obniżenie Noworudzkie, Kotlina Kłodzka). Występują duże różnice wysokości.
• Bierze początek droga wojewódzka nr 383 w województwie dolnośląskim o długości 28 kilometrów łącząca Jedlinę-Zdrój z Dzierżoniowem. Droga biegnie przez powiaty wałbrzyski i dzierżoniowski. Jest drogą o szczególnych walorach widokowych – prowadzi przez Przełęcz Walimską w Górach Sowich.

Komunikacja

Po mieście kursują autobusy komunikacji miejskiej z Wałbrzycha, łączące miasto z Wałbrzychem, Jedlinką i Głuszycą.

Warto zobaczyć

• założenie uzdrowiskowo-parkowe, po 1820 r.
• kościół ewangelicki, obecnie nieużytkowany, ul. Jana Pawła II, z l. 1855-60, którego wieża o wysokości 45 m góruje nad miasteczkiem
• dworzec kolejowy „Jedlina Dolna”, ul. Dworcowa, z 1902 r.
• dworzec kolejowy „Jedlina Górna”, ul. Kłodzka 59 a, murowany, szachulcowy, z 1878 r.
• pałac, ul. Noworudzka 15, z XVIII w.
• dom zdrojowy, pl. Zdrojowy (d. Armii Czerwonej) 1, z III ćw. XIX w.
• dom, pl. Zdrojowy 8, z poł. XVIII w.
• wille przy ul. Piastowskiej 7 i Cmentarnej 1, z XIX w./XX w.
• drewniana remiza strażacka z dzwonnicą (przy ul. Warszawskiej 9) z 1910 r., stojąca do dziś
• piękna Willa Sans-Souci (ul. Chojnowska 3) należąca dawniej do lekarza uzdrowiska, stojąca do dziś
• liczne domy z k. XVIII w., XIX w. i pocz. XX w.
• Pałac Jedlinka z II poł. XVIII w., należał do porcelanowego potentata Carla Kristera. Dziś to muzeum
• W dzielnicy Kamieńsk na wzgórzu stoi kościółek wybudowany w stylu budownictwa alpejskiego
• W Jedlinie-Zdroju zachowały się także budowle w stylu neoklasycyzmu berlińskiego z misternymi ażurowymi balkonami
• Ciekawostką jest kościół parafialny w kształcie rotundy z przyległą dzwonnicą z 1934 r.

Najbliższe okolice

• Głuszyca
• Podziemne miasto Osówka
• Walim
• Najdłuższy w Polsce tunel kolejowy (Tunel pod Małym Wołowcem) o długości 1601 m.

Imprezy

• Od 2003 r. odbywają się Letnie Warsztaty Muzyczne. Uczestniczy młodzież w wieku 11-14 lat grająca na skrzypcach, wiolonczeli.
• Dolnośląski Festiwal Zupy,
• Międzynarodowy Festiwal Teatrów Ulicznych

Informacje turystyczne

• Zwiedzanie z przewodnikiem pałacu w Jedlince (muzeum) w godzinach 10-18 codziennie z wyjątkiem poniedziałków, ceny biletów 15 zł i 12 zł – ulgowy
• Informacji dotyczących leczenia sanatoryjnego udziela recepcja Domu Zdrojowego tel. 74 84 93 130 www.szczawno-jedlina.pl

Zobacz też