Iława

Iława
Herb
Flaga
Mapa
Informacje
Państwo	Polska
Region	województwo warmińsko-mazurskie
Ludność	32 664
Kod pocztowy	14-200, 14-201, 14-202

Kościół Przemienienia Pańskiego

Cerkiew/kościół św. Jana

Galeria Handlowa

Iława – miasto w Polsce, położone w województwie warmińsko-mazurskim, siedziba gminy Iława i powiatu iławskiego.

Charakterystyka

Położenie geograficzne: 53°35′52.0″N 19°33′34.7″E.

Historia

Historia miasta Iława (niem. Deutsch-Eylau) sięga roku 1305. W roku tym komtur krzyżacki z Dzierzgonia, Sieghond von Schwarzburg założył na półwyspie jeziora Jeziorak, w miejscu staropruskiej osady, nową osadę i nadał jej prawa miejskie. W 1317 przywilej miejski został odnowiony. W najstarszych dokumentach miasto występuje pod nazwami Ylawia (1317 r.), Ilow themptonikalis (1421 r.), Deutschen Ilow (1404 r.), Deutschen Ylaw (1421 r.), Ylow (1437). Miasto było siedzibą urzędnika krzyżackiego podlegającego komturowi w Dzierzgoniu. W latach 1362–1363 miasto nawiedziła zaraza hamująca jego rozwój. W powstaniu 1454 r. Iławianie stanęli po stronie Związku Pruskiego dążącego do przejścia Prus spod rządów krzyżackich do polskich. Po przegranej bitwie pod Chojnicami Iława znalazła się w granicach Państwa Krzyżackiego. W wyniku wojny 13-letniej 1454-1466, Iława przez pewien czas była w granicach lenna polskiego. W 1513 r. miasto stało się lennem biskupa pomezańskiego, a po jego śmierci w 1522 r. zastawione. W 1520 r. miasto złożyło hołd królowi polskiemu Zygmuntowi Staremu, wkrótce później w 1525 roku Iława znalazła się w rękach Prus Książęcych. Po trwającym ponad wiek spokoju w mieście w 1628 roku weszli do niego Szwedzi. Podczas kolejnych wojen, działania wojenne szczęśliwie omijały Iławę. Została ona jedynie zajęta przez wojska brandenburskie. Po traktacie pokojowym w Oliwie w 1660 roku do miasta znów zagościł spokój. W 1706 r. praktycznie większość miasta została strawiona przez pożar. Ocalał jedynie kościół Przemienienia Pańskiego i kilka domów. W 1758 miasto zajmują Rosjanie. W wieku XVIII i XIX miasto stale się rozwijało. W 1860 r. Iława zyskała drogę wodną do Elbląga i Ostródy, a w 1876 roku również linie do Malborka i Gdańska. Wtedy również w Iławie umiejscowiono sąd obwodowy i urząd celny. Początek XX wieku oznaczał dalszy rozwój miasta, wybudowano ratusz (1912 r.), gazownię rozbudowaną w 1901 r. oraz wodociągi miejskie ukończone w 1903 r.

W 1920 r. odbył się tu plebiscyt mający zadecydować o przynależności Iławy. Za jej przynależnością do Prus opowiedziało się 95% głosujących. W latach trzydziestych, w wyniku likwidacji bezrobocia poprzez roboty publiczne, w Iławie popularność zyskała partia nazistowska NSDAP. Podczas II wojny światowej w Iławie mieścił się obóz pracy oraz obóz karny dla więźniów ze Sztumu. W 1944 r. zaczęto przygotowania do ewakuacji ludności. 22 stycznia 1945 r. do Iławy wkroczyły II oddziały Frontu Białoruskiego. W wyniku działań wojennych miasto zostało w znacznym stopniu zniszczone. Po wejściu do miasta Rosjan Iława była niszczona, a pozostałe maszyny i inne mienie wywożone do Związku Radzieckiego. W dawnym obozie pracy powstał obóz jeniecki, więźniów wykorzystywano do prac lokalnych, a także wywożono na roboty do Związku Radzieckiego.

Po wojnie Iława w 1945 r. została włączona do Polski, na te tereny zaczęli przybywać urzędnicy i osadnicy polscy. W 1948 r. wywieziono z Iławy większość ludności pochodzenia niemieckiego, pozostałych na tych terenach. Iława była i jest jednym z najbardziej rozwijających się miast w województwie warmińsko-mazurskim. W czasach Polski Ludowej w mieście powstały zakłady przemysłu ziemniaczanego, fabryka podzespołów samochodowych, tartak, zakłady prefabrykatów trzcinowych, betoniarnia, wytwórnia cegły silikatowej i zakłady młynarskie.

W latach 80. XX w. w iławskim zakładzie karnym byli internowani działacze Solidarności, m.in.: Antoni Macierewicz, Bronisław Geremek, Ryszard Kalinowski, Jan Samsonowicz, Tadeusz Syryjczyk, Tadeusz Witkowski.

Dojazd

Pociągiem

Iława to ważny węzeł kolejowy, łączący Trójmiasto z Warszawą, Krakowem i Śląskiem. W mieście znajdują się dwa przystanki kolejowe: dworzec Iława Główna i stacja Iława Miasto. Iława jest jedynym miastem w województwie warmińsko-mazurskim, w którym zatrzymują się pociągi Pendolino.

Samochodem

Iława jest także węzłem drogowym. W mieście kończy się droga wojewódzka nr 521 oraz droga wojewódzka nr 536, które wchodzą do drogi krajowej nr 16 przy McDonaldzie w Ostródzie.

Odległości drogowe od innych, większych miast:

• 63 km – Grudziądz,
• 72 km – Olsztyn,
• 83 km – Elbląg,
• 108 km – Toruń,
• 122 km – Włocławek,
• 127 km – Ciechanów,
• 131 km – Bydgoszcz,
• 133 km – Gdańsk,
• 138 km – Płock,
• 195 km – Ostrołęka,
• 201 km – Łomża,
• 208 km – Warszawa,
• 223 km – Konin,
• 234 km – Słupsk,
• 429 km – Sandomierz.

Warto zobaczyć

• Promenady nad jeziorami
• Kościół Przemienienia Pańskiego z początku XIV w.
• Cerkiew św. Jana Teologa/Kościół św. Jana Apostoła
• Ratusz
• Wyspę Wielka Żuława, leżącą w obrębie miasta
• Jezioro Czyste, położone 7 km od Iławy, które zostało zbudowane w środku lasu na potrzeby garnizonu stacjonującego w Dt. Eylau oraz ich rodzin
• ruiny zamku von Finckensteinów w Szymbarku (8 km od Iławy), gdzie kręcono „Króla Olch” (1996 r.) z Johnem Malkovichem, reż. Volker Schlöndorff
• Jerzwałd (23 km. od Iławy), dom, w którym mieszkał do śmierci Zbigniew Nienacki, autor „Przygód Pana Samochodzika”
• Siemiany (18 km od Iławy), słynna wioska turystyczna nad Jeziorakiem, o ogólnokrajowej sławie i renomie

Najbliższe okolice

• Susz, w nim:
  • gotycki kościół św. Antoniego;
  • rynek.
• Lubawa, w niej:
  • późnorenesansowy kościół św. Jana Chrzciciela i św. Michała Archanioła,
  • gotycki kościół św. Anny,
  • zamek biskupów chełmińskich.

Oświata

Szkoły podstawowe

• Szkoła Podstawowa Nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi im. Marii Konopnickiej
• Szkoła Podstawowa Nr 3 z Oddziałami Integracyjnymi im. Polskich Olimpijczyków
• Szkoła Podstawowa Nr 4 im. Polskich Podróżników
• (od nowego roku szkolnego) Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Mikołaja Kopernika
• (od nowego roku szkolnego) Szkoła Podstawowa Nr 5 z Oddziałami Integracyjnymi im. Polskich Noblistów
• ZPS-W Szkoła Podstawowa Specjalna
• Szkoła Podstawowa w CKU nr 1

Szkoły ponadgimnazjalne

• Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego w Zespole Szkół Ogólnokształcących im. Stefana Żeromskiego
• Zespół Szkół im. Bohaterów Września 1939 roku
• Zespół Szkół im. Konstytucji 3 maja
• Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy
• Zespół Szkół im. I. Kosmowskiej
• Centrum Edukacji
• Centrum Edukacji Dorosłych „Alfa”
• Centrum Edukacji Zawodowej
• CKU nr 1 (w Z.K.)
• Liceum dla dorosłych „Eduma”

Uczelnie

• filia Szkoły Wyższej im. Pawła Włodkowica w Płocku
• Politechnika Gdańska – Ośrodek Doświadczalny Wydziału Oceanotechniki i Okrętownictwa w Iławie
• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu – Zakład Hydrobiologii (Stacja Limnologiczna) w Iławie
• Akademia Morska w Gdyni – Badawczo-Szkoleniowy Ośrodek Manewrowania Statkami (Szkoła Kapitanów) w Iławie
• Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy – Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych w Iławie

Szkoły artystyczne

• Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. Tadeusza Bairda

Kawiarnie i restauracje

• Tawerna Kaper,
• Restauracja Tęczowa,
• Restauracja Marina,

• Restauracja Stary Tartak,
• Bistro Centrum.

Noclegi

• Grand Hotel TIFFI*****,
• PORT 110 Hotel***,
• Willa Alva,
• Hotel Stary Tartak****,
• Hotel Kaper***,
• Zajazd Wielka Żuława.