Homel

Homel – miasto obwodowe położone na południowo-wschodniej Białorusi nad rzeką Soż, stolica obwodu i rejonu homelskiego. Drugie co do wielkości miasto w tym kraju.

Homel
Herb
Mapa
Informacje
Państwo	Białoruś
Region	Obwód homelski
Powierzchnia	113 km²
Ludność	481 197
Nr kierunkowy	(+375) 232(2)
Kod pocztowy	246000–246145, 247000–247999
Strona internetowa

Charakterystyka

Historia

Na prawym brzegu rzeki Soż w epoce żelaza funkcjonowało gród, na którego miejscu w X–XI w. wybudowano kolejny gród obronny, który należał do Rusi Kijowskiej. W XII wieku gród leżał w granicach księstwa czernihowskiego. W XIII wieku Homel nawiedzili Mongołowie, a w XIV wieku wszedł w granice Wielkiego Księstwa Litewskiego. Król Polski Kazimierz Jagiellończyk podarował gród ruskiemu księciu Siemionowi Możajskiemu, który w 1500 r. zdradził Rzeczpospolitą i przyłączył Homel do Księstwa Moskiewskiego. 35 lat później hetman Radziwiłł odzyskał miasto i włączył je do Rzeczypospolitej. W czasie wojen z Kozakami i Moskwą wielokrotnie zdobywany i odbijany. Po rozejmie andruszowskim w 1667 r. trafił w ręce Polaków. Po kilku latach lokowany na prawie magdeburskim. Starostwo homelskie było duże i zamożne; w XVII oraz XVIII wieku dzierżawiły je rodziny Sapiehów i Czartoryskich. Po I rozbiorze Polski w 1772 r. Homel został przyłączony do Rosji jako miasto powiatowe guberni białoruskiej. Z rąk carów miasto przyznawano w posiadanie wybitnym feldmarszałkom za zasługi wojenne jak np. Iwanowi Paskiewiczowi. Od 1897 do 1913 populacja miasta się potroiła. Homel był wówczas znaczącym ośrodkiem przemysłowym i liczył 104 500 mieszkańców. Stał się także konkurencyjny dla stolicy guberni - Mohylewa. W styczniu 1919 Homel został zajęty przez bolszewików. W mieście wybuchł bunt, który został stłumiony przez nowe władze radzieckie. Od 1926 część radzieckiej Białorusi. W dwudziestoleciu międzywojennym bolszewicy zamknęli świątynie katolickie i prawosławne, a Las Szczakatowski uczynili cmentarzyskiem kilku tysięcy ofiar wielkiego terroru. Od sierpnia 1941 do listopada 1943 miasto znajdowało się pod okupacją Niemiec. Po II wojnie światowej zniszczone miasto odbudowano w stylu socrealizmu. Szczyt rozwoju przypadł na lata 60. i 80. Od 1991 Homel stanowi część niepodległej Białorusi.

Dojazd

Samolotem

W 1968 roku do użytku oddano port lotniczy. Pomimo, że działa od tak wielu lat, nie stanowi znaczącego centrum lotów jak np. Mińsk. Białoruskie linie Belavia oferują połączenia z Homlem za pośrednictwem portów Petersburg-Pułkowo, Moskwa-Wnukowo i Moskwa-Szeremietiewo. Ruch jest więc tutaj bardzo spokojny, a loty z Polski wymagają przesiadki. Od 2022 r. nie można już podróżować na Białoruś za pośrednictwem samolotów, ale da się wylądować w Kijowie i kontynuować podróż pociągiem.

Koleją

Do Homla można łatwo dojechać pociągiem ze wszystkich większych miast Białorusi, a także z Ukrainy i Rosji. Codziennie kursują pociągi regionalne i dalekobieżne, zwłaszcza na trasie Mińsk – Kijów.

Samochodem

Autostradą białoruską M8 można dojechać od północy i południa, a od zachodu i wschodu autostradą M10. Dla podróżnych z południowej i środkowej Polski najwygodniejsza będzie druga opcja, wymagająca przejazdu granicy w Kukurykach lub Terespolu. Z samego Brześcia do Homla droga powinna zająć około 6 godz. 45 min.

Komunikacja

Homel posiada rozbudowaną sieć autobusową i trolejbusową oraz marszrutki kursujące po stałych liniach. Zakup biletów jest możliwy na większości przystanków oraz u kierowców autobusów. Trolejbusy jeżdżą na 30 liniach, głównie na przystanki Tiechnićeskij uniwiersitiet, Hidropriwod, Sołniećnaja, Mikrorejon „Klionkowskij” i Wakzał (dworzec kolejowy). Od 2023 r. cena za jeden przejazd wynosi 80 kopiejek.

Warto zobaczyć

1 Pałac Rumiancewów i Paskiewiczów - wybudowany w miejscu drewnianego zamku, w latach 1777–1796, w stylu klasycystycznym. Za projektem obiektu stał polski architekt Adam Idźkowski. Pałac był wielokrotnie rozbudowywany i przebudowywany przez Paskiewiczów. W latach 1919–1920 przekształciła go władza radziecka mieszcząc w nim muzeum krajoznawczo-przyrodnicze działające do dziś. Ciekawostką jest fakt, że od 1842 do 1922 przed pałacem stał wywieziony z Warszawy pomnik księcia Józefa Poniatowskiego, dziś ulokowany w Warszawie.

2 Sobór Świętych Piotra i Pawła - ufundowana przez Nikołaja Rumiancewa, została zbudowana w latach 1809–1819 w stylu klasycystycznym. Pierwotnie stała na cyplu, stromo opadającym do rzeki. Przez okres komunistyczny mocno zatraciła swój charakter, na szczęście dzięki zabiegom konserwatorów przybrała właściwe kształty. Należy do najważniejszych kościołów w regionie.

3 Pomnik Kiryła Turowskiego - upamiętnia myśliciela i pisarza, świętego prawosławnego. Spędził on całe życie w miasteczku Turów, nad Prypecią. Ze względu na mądrość, styl życia i płomienną twórczość literacką bywa nazywany „ruskim Złotoustym”. Choć monument nie wygląda oszałamiająco, warto zawitać tutaj, odpocząć w cieniu drzew i podziwiać okoliczne kamienice czy teatr.

4 Teatr Dramatyczny - stanowi jeden z głównych obiektów kulturalnych w Homlu. Powstał w połowie XX wieku i przybrał kształt radzieckiego klasycyzmu. Podkreślać mają go m.in. sześciokolumnowy portyk. Gmach jest ozdobiony licznymi rzeźbami, a jego wnętrze może pomieścić 570 widzów. Stoi przy Pl. Lenina w sąsiedztwie biurowca Biełtelekom.

5 Domek Myśliwski - zwany także dworkiem Kruszewskich, jest zabytkowym pałacykiem pochodzącym z XIX wieku. Ulokowany na uboczu starego miasta przy dawnym gmachu homelskiego duchowieństwa. Pełnił niegdyś funkcję zimowej rezydencji Rumiancewów. Dziś w jego wnętrzach swoje ekspozycje posiada Muzeum Historii Miasta.

6 Muzeum Wojennej Chwały (музей ваеннай славы) - działająca przy ul. Puszkina placówka posiada obszerne zbiory wystawiane w budynku jak i militarne maszyny widoczne już z ulicy. Sowieckie czołgi, helikoptery, myśliwce, pociągi i stara armata, umundurowanie radzieckie i niemieckie, pociski, ordery czy rekonstrukcje garnizonu z okresu stalinizmu z pewnością zainteresują fanów historii XX wieku.

7 Państwowy Teatr Lalek (дзяржаўны тэатр лялек) - miejsce licznie odwiedzane przez dzieci z Homla i okolic. Oprócz ciekawych występów, pod kątem architektonicznym prezentuje się bardzo okazale. Przed budynkiem stoją 2 pomniki bajkowych postaci, a w sąsiedztwie teatru rozciąga się park zwany Pionierskim Skwerem (Піянерскі сквер).

Monaster św. Mikołaja

Wietkowskie Muzeum Staroobrzędowców i Tradycji Białoruskich

Najbliższe okolice

• Dobrusz
• Rzeczyca
• Czeczersk

---