Czeszewo (powiat wrzesiński)

Czeszewo – wieś w Polsce, położona w województwie wielkopolskim, w powiecie wrzesińskim, w gminie Miłosław; 20 km na południowy zachód od Wrześni. Znana z zabytkowego drewnianego kościoła św. Mikołaja z 1792, dawnej karczmy z XVIII wieku i leśniczówki z końca XIX wieku. Położona na terenie Żerkowsko-Czeszewskiego Parku Krajobrazowego.

Czeszewo
Ośrodek Edukacji Leśnej w Czeszewie, Nadleśnictwa Jarocin
Mapa
Informacje
Państwo	Polska
Region	Województwo wielkopolskie
Ludność	720
Nr kierunkowy	(+48) 61
Kod pocztowy	62-322 Poczta Orzechowo

Leśniczówka (dworek) w Czeszewie

Drewniany kościół pw. św. Mikołaja z 1792 r., w Czeszewie

Dawna karczma w Czeszewie

Prom na Warcie w Czeszewie

Prom na Warcie w Czeszewie

Informacje

Historia

Pierwsza wzmianka o wsi Cessewo znajduje się w dokumencie z 1257 r. Czeszewo jest dawną posiadłością książęcą, która następnie znalazła się w rękach rycerza Janka herbu Zaremba, kolejno wojewody i kasztelana kaliskiego, w końcu wojewody poznańskiego. Zarembowie byli możną rodziną, blisko związaną z księciem Bolesławem Pobożnym, który nadał Jankowi Czeszewo z ludźmi i borami. Właściciele często się zmieniali, pod koniec XVIII w. właścicielem wsi był książę Antoni Barnaba Jabłonowski, wojewoda poznański i ostatni kasztelan krakowski, który rezydował tu do 1808 r. (wtedy przeniósł się do pobliskiego Mikuszewa). Od 1808 r. Czeszewo było własnością księcia orańskiego, w 1838 r. - króla holenderskiego, a na przełomie XIX i XX w. - książąt Saksonii-Meiningen. Obcy właściciele doprowadzili do osiedlania się tu Niemców, którzy w 1880 r. stanowili 20% mieszkańców.

W dniu 8 grudnia 1918 r. miejscowy proboszcz ks. Franciszek Nowak proklamował powstanie Republiki Czeszewskiej, a po wybuchu powstania wielkopolskiego (27 grudnia) przeprowadził mobilizację i pociągnął ze „swym wojskiem” do Wrześni.

Podczas II wojny światowej w miejscowości Niemcy przeprowadzali wysiedlenia Polaków. 17 stycznia 1940 roku Gestapo oraz niemiecka Policja wysiedliła 15 polskich gospodarzy osiedlając w ich gospodarstwach niemieckich kolonistów w ramach niemieckiej akcji kolonizacyjnej „Heim ins Reich”.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa poznańskiego.

Geografia

Czeszewo położone jest na Równinie Wrzesińskiej (315.56), mezoregionie fizycznogeograficznym w środkowo-zachodniej Polsce, stanowiącym południową część Pojezierza Wielkopolskiego. Miejscowość położona na prawym brzegu rzeki Warty.

Klimat

Region znajduje się pod wpływem oceanicznych mas powietrza, co wpływa na łagodność klimatu. Obszar znajduje się w wielkopolsko-śląskiej dzielnicy rolniczo-klimatycznej. Średnia roczna temperatura wynosi ok. +8 °C. Okres wegetacyjny należy do najdłuższych w Polsce. Opady roczne wahają się od 500 do 550 mm. Miejscowość można zwiedzać o każdej porze roku.

Zabytki

• Drewniany kościół

Kościół św. Mikołaja w Czeszewie – zabytkowy drewniany kościół parafialny w Czeszewie, w powiecie wrzesińskim, w województwie wielkopolskim. Zbudowany w 1792 z fundacji kasztelana krakowskiego Antoniego Jabłonowskiego przez cieślę Johana Adama. Remontowany po II wojnie światowej. Kościół jednonawowy o konstrukcji zrębowej, orientowany. Prezbiterium węższe od nawy, zamknięte trójbocznie z boczną zakrystią od strony północnej. Przy nawie od południa kruchta. Dach dwukalenicowy, kryty gontem z czworoboczną wieżyczką na sygnaturkę, zwieńczoną barokowym blaszanym hełmem z latarnią. Wewnątrz płaski strop wspólny dla nawy i prezbiterium. Ołtarz główny i dwa boczne późnobarokowe z końca XVIII wieku. Przed prezbiterium belka tęczowa z grupą pasyjną z figurami późnogotyckimi z pierwszej połowy XVI wieku, krucyfiksem późnobarokowym z końca XVIII wieku i datą budowy 1792. We wnętrzu znajduje się chrzcielnica i konfesjonał z przełomu XIX i XX wieku, późnogotycka rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem z ok. 1440, epitafium powstańca Juliusza Łukaszewicza poległego w bitwie pod Książem w 1848. Od strony głównego wejścia chór muzyczny. Polichromia z początku XX wieku o ornamencie roślinnym i przedstawieniami (w medalionach) świętego Wojciecha i Stanisława. Wolnostojąca dzwonnica drewniana – stojak – z ok. 1792, kryta gontowym dachem dwuspadowym. W pobliżu kościoła plebania z 1843 i dom parafialny z 1931.

• Zabytkowa karczma szachulcowa (otynkowana) z końca XVIII w. przy głównym skrzyżowaniu (obecnie oberża).
• Ośrodek Edukacji Leśnej (dworek) w Czeszewie mieści się w zabytkowym, historycznym budynku. W XIX wieku był to skład soli na Warcie. Następnie mieściło się tu biuro Nadleśnictwa Skarbu Pruskiego, a od 1918 biuro i siedziba Państwowego Nadleśnictwa w Czeszewie.

Adaptacja budynku byłego Nadleśnictwa Państwowego Czeszewo pozwoliła na utworzenie nowoczesnego ośrodka edukacyjnego.

Działalność terapeutyczna

W 1975 r. w Czeszewie odkryto źródła leczniczych wód termalnych. W 1989 r. powstało Towarzystwo Wykorzystania Wód Termalnych i Walorów Naturalnych Ziemi Czeszewskiej, którego celem miało być wykorzystanie leczniczych właściwości wody do celów rehabilitacji osób niepełnosprawnych. 1 grudnia 2003 r. z inicjatywy Towarzystwa Wykorzystania Wód Termalnych i Walorów Naturalnych Ziemi Czeszewskiej rozpoczął w Czeszewie działalność Warsztat Terapii Zajęciowej Radość dla 30 osób niepełnosprawnych intektualnie i fizycznie z terenu gminy Miłosław. 1 czerwca 2006 r. Towarzystwo uruchomiło w Czeszewie Ośrodek Hipoterapii i Rehabilitacji Konnej dla dzieci i młodzieży do 25 roku życia z powiatu wrzesińskiego.

Przyroda

Na lewym brzegu Warty rosną wspaniałe lasy łęgowe, zaliczane do najbardziej interesujących kompleksów leśnych w Wielkopolsce. Tam też znajduje się rezerwat przyrody „Czeszewski Las” (o powierzchni 222,62 ha), utworzony w 2004 r. z połączenia istniejących rezerwatów: „Lutynia” i „Czeszewo” oraz terenów położonych między nimi. Na teren rezerwatu można dostać się promem kursującym przy południowym skraju wsi. Niedaleko przeprawy, na lewym brzegu Warty, w sąsiedztwie dębów o obwodach pni do 620 cm znajduje się głaz z tablicą z 1999 r. przypominającą, że w 1899 r. przebywał tam Henryk Sienkiewicz. Lasy czeszewsko-miłosławskie wchodzą w skład Żerkowsko-Czeszewskiego Parku Krajobrazowego, utworzonego w 1994 r. na obszarze 15 640 ha.

Kontakt

Na terenie gminy Miłosław nie ma punktu informacji turystycznej. Sprawy promocji prowadzi Wydział Promocji i Kultury Starosta Powiatowego we Wrześni, ul. Chopina 10, pok. 110, tel. 61 640-44-95.

Gdzie dalej

W bezpośrednim sąsiedztwie Czeszewa znajdują się następujące miejscowości, które mogą być kolejnym punktem podróży:

• Miłosław – miasto znane z największej bitwy stoczonej w trakcie powstania wielkopolskiego 1848 (Wiosna Ludów), pierwszego pomnika Juliusza Słowackiego na ziemiach polskich z 1899 oraz jako miejsce wręczania Nagrody Kościelskich – polskiej nagrody literackiej, przyznawanej od 1962 przez Fundację im. Kościelskich, dawnych właścicieli miasta. Położone częściowo na terenie Żerkowsko-Czeszewskiego Parku Krajobrazowego,
• Bugaj – miejscowość znana z zabytkowego Zameczku Myśliwskiego "Bażantarnia" z XIX wieku, położona na terenie Żerkowsko-Czeszewskiego Parku Krajobrazowego,
• Sarnice - osada leśna w lasach czeszewsko-miłosławskich, niedaleko Orzechowa, w pobliżu rezerwat przyrody „Dwunastak” (pow. 9,12 ha) chroniący naturalny zespół o cechach grądu niskiego, łęgu i lasu mieszanego. W miejscowości niewielki pomnik upamiętniający trzech zwiadowców radzieckich, którzy polegli tu jesienią 1944, osaczeni przez obławę niemiecką (ich ciała pochowano w zbiorowej mogile na cmentarzu w Czeszewie),
• Pyzdry – miasto królewskie, lokowane w 1257, znane z bitwy Polaków z Krzyżakami w 1331 i wygranej bitwy oddziałów powstańczych powstania styczniowego 1863 z armią rosyjską. W latach 1817-1918 najdalej na zachód wysunięte miasto Imperium Rosyjskiego; siedziba muzeum regionalnego,
• Winna Góra – miejscowość związana z Janem Henrykiem Dąbrowskim – generałem, uczestnikiem insurekcji kościuszkowskiej, twórcą Legionów Polskich we Włoszech, który zmarł i spoczywa w tej miejscowości. Barokowy pałac z lat 1760-1770 oraz barokowy kościół św. Michała z 1766 z kryptą Dąbrowskiego,
• Środa Wielkopolska – miasto powiatowe, znane z sejmików ziemskich dla dawnych województw poznańskiego i kaliskiego, które miały tutaj miejsce od 1419 do rozbiorów; zachowany historyczny układ urbanistyczny starego miasta, późnogotycka kolegiata farna z lat ok. 1423-28 oraz wąskotorowa Średzka Kolej Powiatowa,
• Śmiełów – miejscowość znana z klasycystycznego pałacu z XVIII wieku, w którym gościł w 1831 Adam Mickiewicz – uważany za największego poetę polskiego romantyzmu; siedziba Muzeum Adama Mickiewicza (oddziału Muzeum Narodowego w Poznaniu), położona jest na terenie Żerkowsko-Czeszewskiego Parku Krajobrazowego.

Edukacja

W Czeszewie jest Szkoła Podstawowa im. Jana Bogumiła Sokołowskiego

Wyżywienie

Karczma - "Oberża" w centrum wsi, przy głównym skrzyżowaniu dróg, znajduje się zabytkowa karczma o konstrukcji szachulcowej (otynkowana), zbudowana zapewne w końcu XVIII w. Nakryta wysokim, czterospadowym łamanym dachem polskim - jest to jeden z nielicznych zachowanych tego typu obiektów w Wielkopolsce. Po 1970 r. gruntownie odnowiona i zmodernizowana (usunięto pierwotne okienko powiekowe nad wejściem i komin nad kalenicą), otrzymała stylowe wnętrze i nadal służy jako gospoda pod nazwą "Oberża".

Bezpieczeństwo

Zdrowie

Najbliższym szpitalem jest Szpital Powiatowy we Wrześni, ul. Słowackiego 2, tel. 61 437-05-00.

Policja

Najbliższy Posterunek Policji znajduje się w Miłosławiu przy ulicy Pałczyńskiej.

Straż Pożarna

W Czeszewie jest OSP czyli Ochotnicza Straż Pożarna która, położona jet przy ulicy Słonecznej.