Szczawno-Zdrój

Herb Szczawna-Zdroju

Szczawno-Zdrój – miasto położone w południowo-zachodniej Polsce, na Dolnym Śląsku, w Sudetach Środkowych. Miasto położone jest między Górami Wałbrzyskimi, a wzgórzem Podgórza Wałbrzyskiego na wysokości ok. 415 m, w dolinie potoku Szczawnik. Można uważać je za przedmieścia Wałbrzycha, gdyż sąsiaduje z trzema dzielnicami tego miasta.

Szczawno to sześciotysięczna miejscowość uzdrowiskowa, która słynie z leczniczych wód mineralnych. Jest ona położona w malowniczej okolicy trzech parków o unikatowej roślinności, która na wiosnę rozkwita cudownym kwieciem rododendronów. Dużym walorem miasta jest również dziewiętnastowieczna zabudowa.

Dojazd

Szczawno-Zdrój posiada bardzo dobre połączenie komunikacyjne i leży przy drodze nr 35 (Wrocław – Golińsk). Najłatwiej dojechać początkowo do Wałbrzycha, a następnie korzystając z komunikacji miejskiej Wałbrzycha albo taksówek do Szczawna-Zdroju.

Dojazd do Wałbrzycha:

• pociąg: kierunek Wrocław – Jelenia Góra – Szklarska Poręba;
• autobus PKS: kierunek Wrocław – Kamienna Góra – Jelenia Góra;
• samochód: ok. 30km od A4 zjazd nr 5 w kierunku Wałbrzycha;

Dojazd z Wałbrzycha do Szczawna-Zdroju:

• stacja Wałbrzych Główny:

• komunikacja miejska linia 6 (ok. 15 min.);
• taksówki (koszt ok. 18 zł);

• stacja Wałbrzych Miasto:

• komunikacja miejska linia 7, 8, 17 (ok. 8 min.);
• taksówki (koszt ok. 10 zł);

• Dworzec PKS:

• komunikacja miejska linia 5 (ok. 12 min.);
• taksówki (koszt ok. 12 zł).

Historia

Pierwsze wzmianki o Szczawnie-Zdroju pochodzą z Księgi Henrykowskiej z roku 1221. Szczawno nazywane było wówczas Solikowem. Była to wtedy osada polska, jednak napływali do niej osadnicy niemieccy i nazwa została zmieniona na Salzborn, a potem na Salzbrunn. Pierwszej oceny wód mineralnych Szczawna dokonał nadworny lekarz Hochbergów w 1597 r., co spowodowało zainteresowanie społeczeństwa tymi wodami. Właściwe wykorzystanie uzdrowiska rozpoczęło się w 1815 r., kiedy to przebywało w Szczawnie na leczeniu 33 kuracjuszy. W 1910 r. książęta pszczyńscy wybudowali w Szczawnie największy na Śląsku hotel o 130 pokojach. Jest to dzisiejszy Dom Zdrojowy nr 1. Podczas gdy w mieście panowali Niemcy, uzdrowisko było dostępne wyłącznie dla ludzi zamożnych. Dopiero po wojnie zostało ono udostępnione dla ludzi pracy.

Warto zobaczyć

Hala spacerowa i Pijalnia Wód Mineralnych

Dom Zdrojowy nr 1

• Teatr Zdrojowy – został wybudowany w 1890 r., wnętrza wykończone są w stylu neorokokowym. Posiada on piękną salę teatralną, niedawno wyremontowaną. Uroku temu miejscu dodaje również dostojne i obszerne wejście, do którego wchodzi się wprost z Parku Wieniawskiego.

• Biała Sala – to budynek Kursalonu, dawnego domu towarzyskiego, w którym organizowane były i są nadal zabawy dla kuracjuszy znane na całą okolicę. Biała sala posiada sporą salę koncertową. Jej tarasy wychodzą również na park oraz z drugiej strony na promenadę spacerową miasta. Obecnie prowadzone są prace nad odnową zewnętrznej elewacji budynku.

• Pijalnia Wód Mineralnych – wybudowana w 1894 r.; woda czerpana jest z czterech głównych źródeł. Została odbudowana po pożarze w 1992 roku. Jest miejscem, w którym kuracjusze mogą nie tylko napić się wód mineralnych, ale dzięki komfortowo wyposażonemu wnętrzu, również odprężyć się i zrelaksować.

• Zakład Przyrodoleczniczy – budynek z 1938 roku, powstały w miejscu dawnego zakładu kąpielowego – „Łazienek Luizy”. Frontowa ściana przypomina wyglądem świątynię grecką, nad wejściem widnieje rok budowy budynku napisany cyframi rzymskimi. Na ścianie tej została również umieszczona tablica z nazwiskami osób znanych, które leczyły się w Szczawnie-Zdroju. Na tyłach Zakładu Przyrodoleczniczego znajduje się pralnia uzdrowiskowa z przełomu XIX i XX wieku, w której znajdują się jeszcze niektóre zabytkowe urządzenia do suszenia, maglowania i prasowania bielizny.

• Dom Zdrojowy nr 1 – dawny Grandhotel (przed wojną Śląski Dwór). Największy budynek uzdrowiskowy w Szczawnie, wyglądem przypominający zamek. Posiada on piękny, duży ogród, dostępny niestety tylko dla kuracjuszy.

• Dworzysko – dawny „Dwór Ida”, zwany także kiedyś „Szwajcarką”. Dawniej kuracjusze mogli skosztować tu kuracji serwatkowych, obecnie znajduje się w tym miejscu kawiarnia. Cały obiekt natomiast słynie ze sportów konnych.

Lecznictwo uzdrowiskowe

Pijalnia Wód Mineralnych

Podstawą leczenia w uzdrowiskach w Szczawnie-Zdroju jest:

• picie wód mineralnych, inhalacje;
• kąpiele mineralne wannowo-solankowe, jodo-bromowe, kwaso-węglowe oraz tlenowe masaże podwodne, kąpiele wibracyjne i natryskowe;
• elektro- i światłolecznictwo;
• gimnastyka lecznicza, czyli kinezyterapia.

W Szczawnie-Zdroju leczone są schorzenia:

• górnych dróg oddechowych,
• narządów ruchu,
• układu pokarmowego,
• układu moczowego,
• dróg żółciowych.

Gastronomia

Restauracje:

• Restauracja Kresowa w hotelu „Rivendel”, ul. Kościuszki 18 – serwuje dania z oryginalnej kuchni kresowej;
• „Piano Bar”, ul. Kościuszki 18 – miły i przytulny pub;
• Gospoda „Babinicz” ul. Spacerowa 24 – słynie z organizacji biesiad, grilli oraz ognisk;
• Restauracja „Gościniec Solicki” ul. Ratuszowa 5a – serwuje dania z kuchni polskiej i węgierskiej;
• „Bohema”, ul. Kościuszki 19 – restauracja znajduje się w budynku Teatru Zdrojowego;
• Restauracja „Lorien”, ul. Sienkiewicza 14 – jedyna w okolicy kuchnia japońska;
• „Gospoda pod wieżą”, ul.Zacisze 2 – tradycyjna kuchnia polska, dania podawane w chlebie: gulasz wołowy, bigos, flaczki, żurek z jajkiem i kiełbasą.

Bary:

• Pizza Hit, ul.Zacisze 1,
• Taxi Bar, ul.Kolejowa 8,
• Jadłodajnia Zacisze, ul. Kościuszki 1.

Kawiarnie:

• Herbaciarnia Teatralna, ul. Kościuszki 19 – deser, herbata, kawa,
• Biała Sala (Klub Kuracjusza), ul. Kościuszki 19 – wieczorki taneczne dla kuracjuszy,
• Słoneczna Polana, ul. Narciarska 2.

Sport i rozrywka

Coroczne wydarzenia kulturalne:

• Międzynarodowy Festiwal „Wratislavia Cantans” – koncert;
• Międzynarodowy Festiwal Henryka Wieniawskiego – koncerty w Teatrze Zdrojowym i Recitale skrzypcowe;
• Międzynarodowe i ogólnopolskie zawody w kolarstwie górskim – wyścigi kolarskie;
• Międzynarodowy Kurs Gitary Klasycznej – wakacyjny kurs, poświęcony problematyce interpretacji i pedagogiki, odbywa się w Teatrze Zdrojowym;
• Międzynarodowy przegląd Młodzieżowych Orkiestr Dętych – odbywa się pod koniec września;
• Zawody w kolarstwie ekstremalnym – odbywają się na Słonecznej Polanie;
• Dni Szczawna-Zdroju – (30.05 – 06.06) pokazy, prezentacje szkół szczawieńskich, konkursy, koncerty, wystawy.

Wycieczki piesze:

• Góra Giedymina (Stróżek, 517 m). Szlak niebieski (ok. 30min) – przyjemny, mało wysiłkowy spacer;
• Ptasia Kopa (590 m) i Lisi Kamień (600 m). Szlak niebieski (ok. 1,5 godz.) – leśny spacer;
• Góra Chełmiec (834 m). Szlak czarny, potem żółty (2 godz.) – góra widoczna z deptaka Szczawieńskiego;
• Trójgarb (799 m). Szlak żółty (2 godz.) – pobliska góra;
• Ruiny zamku Cisy. Szlak niebiesko – żółty, potem niebieski (2 godz.);
• Zamek Książ. Szlak niebieski (3 godz.) – do zwiedzenia przepiękny zamek, dawniej posiadłość Habsburgów;
• Jeziorko Daisy. Szlak niebieski (2 godz.).

Przez teren Szczawna Zdroju przebiegają następujące szlaki turystyczne:

1. – Europejski długodystansowy szlak pieszy E3
2. – Marciszów Górny – Krąglak – Gostków – Trójgarb – Bacówka Pod Trójgarbem – Lubomin – Chełmiec -Boguszów PKP – Dzikowiec Wielki – Unisław Śląski – Sokołowsko-Schronisko Andrzejówka – Rybnica Leśna –Wałbrzych Główny PKP (Chełmiec znajduje się na terenie gminy Szczawno-Zdrój)
3. – Bolków – Półwsie – Nagórnik – Łysica – Nowe Bogaczowice – Trójgarb – Bacówka Pod Trójgarbem –Lubomin – Szczawno Zdrój
4. – Strzegom PKS – Stawiska – Dobromierz – Pietrzyków – Chwaliszów – Zamek Cisy – Struga – Czerwone Wzgórze – Szczawno Zdrój – Wałbrzych Podzamcze – Siodełko Pod Starym Książem – Zamek Książ – Witosz –Jeziora Zielonego (Jeziorko Daisy) – Witoszów Górny – Świdnica Miasto PKP

Dyskoteki

• „Babinicz”, ul. Spacerowa 25,
• „Santa -Fe”, ul. Kolejowa.

Noclegi

Hotele:

• Hotel*** Rivendell, ul. Kościuszki 18,
• Hotel*** Dworzysko, ul. Spacerowa 24,
• Pensjonat**** Lorien, ul. Sienkiewicza 14,
• Dom Zdrojowy, ul. Kolejowa 14,
• PTTK Dom Turysty, ul. Kościuszki 9,
• Pensjonat Joanna, ul. Kasztanowa 11,
• Gospoda Pod Wieżą, ul. Zacisze 2a,
• Pensjonat Luna,ul. Boczna 8.
• Pensjonat Akacjowa, ul. Akacjowa 2 www.nocleg-szczawno.pl
• Pensjonat Mickiewicza, ul. Adama Mickiewicza 31 www.noclegszczawno.pl

Uzdrowiska:

• Uzdrowisko Szczawno-Jedlina S.A., ul.Ratuszowa 1.

Uzdrowisko współpracuje z:

• Narodowym Funduszem Zdrowia (lecznictwo sanatoryjne),
• Zakładem Ubezpieczeń Społecznych (rehabilitacja),
• Powiatowymi Centrami Pomocy Rodzinie,
• Miejskimi Ośrodkami Pomocy Społecznej,
• organizacjami społecznymi realizującymi turnusy rehabilitacyjne,
• biurami podróży.

• Kolejowe Sanatorium Uzdrowiskowe SP, ul. Ofiar Katynia 3/5

W uzdrowisku prowadzone są turnusy:

• rehabilitacyjne,
• lecznicze,
• odchudzające.

Bibliografia

• Jankowski K., Junak S., Kulaga K., Wałbrzych i okolice. Przewodnik, Polska Agencja Promocji Turystyki, Wrocław 1998
• Koszarski W., Szczawno-Zdrój, Jedlina-Zdrój i okolice, SPORT I TURYSTYKA, Warszawa 1971
• Piątek E., Piątek Z., Szczawno-Zdrój. Historia miasta i uzdrowiska, BILBO, Wałbrzych, 1994
• Rubin R., Wałbrzych i okolice, Krajowa Agencja Wydawnicza, Wrocław 1977
• Szczawno-Zdrój. Cztery pory roku – broszura promocyjna miasta, Wałbrzych 2004

---