Powiat wąbrzeski

Powiat wąbrzeski – powiat w Polsce, w województwie kujawsko-pomorskim, utworzony w 1999 r. w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest Wąbrzeźno.

Herb powiatu wąbrzeskiego

Podział administracyjny

W skład powiatu wchodzą:

   gminy miejskie: POL Wąbrzeźno COA.svg Wąbrzeźno
   gminy wiejskie: POL gmina Dębowa Łąka COA.svg Dębowa Łąka, POL gmina Książki COA.png Książki, POL gmina Płużnica COA.svg Płużnica, POL gmina Ryńsk COA.svg Ryńsk
   miasta: POL Wąbrzeźno COA.svg Wąbrzeźno

Sąsiednie powiaty

   POL powiat grudziądzki COA.svg powiat grudziądzki
   POL powiat chełmiński COA.svg powiat chełmiński
   POL powiat toruński COA.svg powiat toruński
   POL powiat golubsko-dobrzyński COA.svg powiat golubsko-dobrzyński
   POL powiat brodnicki COA.svg powiat brodnicki

Warto zobaczyć

w Wąbrzeźnie

Zabytki Kościół pw. św. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza

   Ruiny zamku – siedziby biskupów chełmińskich ruiny zamku na Górze Zamkowej, wybudowanego w pierwszej połowie XIV w. Do 1660 r. zamek pełnił funkcję siedziby biskupów chełmińskich. Niestety zniszczenia wojenne oraz przeniesienie siedziby biskupa do rezydencji w Lubawie spowodowały jego powolne zniszczenie. Obecnie zachowało się niewielkie skupisko ruin zamkowych, które w 2010 r. zostały poddane badaniom archeologicznym. (więcej informacji w artykule Historia Wąbrzeźna)

   Sanktuarium Matki Bożej Brzemiennej – Kościół pod wezwaniem Świętych Apostołów Szymona i Judy Tadeusza – wybudowany przez biskupów chełmińskich w latach 1323-1349. W świątyni znajduje się cudowny obraz Matki Bożej Brzemiennej z XVII w. oraz liczne zabytki sztuki sakralnej z okresu XVI-XIX w. Na szczególną uwagę zasługuje niedawno odrestaurowana rzeźba Matki Bożej z Dzieciątkiem, z ok. 1500 r. przeniesiona z kaplicy nieistniejącego zamku. Obok kościoła usytuowany jest pomnik Chrystusa Warszawskiego, ufundowany w 1948 r. przez mieszkańców miasta, na którego cokole zamontowano tablice z nazwiskami ofiar II wojny światowej z terenu Wąbrzeźna.

   Poewangelicki kościół pod wezwaniem Matki Bożej Królowej Polski, wybudowany w 1836 r. jako kościół ewangelicki, w późniejszym czasie siedziba diecezji tego wyznania. Od 1945 r. kościół wyznania rzymskokatolickiego. Ozdobą wnętrza są obraz Matki Bożej Crespiego, obraz Chrystusa w Ogrójcu, neogotyckie ołtarze boczne z 1900 i 1908 r. oraz witraż z XIX w. przedstawiający postacie Piotra i Pawła.

   Ratusz – wzniesiony przy ul. Wolności, powstał w 1892 r. w stylu neogotyckim, z czerwonej nieotynkowanej cegły. Powstał jako kopia ratusza w Kilonii. Zdobiony cegłą dekoracyjną oraz wieżyczkami. Na wieży ratuszowej zegar oraz tarcza herbowa miasta wykonana według projektu Ziemowita Maślanki. Obecnie siedziba miejskich władz samorządowych;

   Pomnik Żołnierza Polskiego – znajdujący się w centralnym punkcie miasta na Placu Jana Pawła II. Jego uroczyste odsłonięcie nastąpiło 14 września 1947 r. Autorem pomnika jest znany toruński rzeźbiarz prof. Ignacy Zelek, m.in. twórca wystroju rzeźbiarskiego kościoła garnizonowego pod wezwaniem św. Katarzyny w Toruniu. Pomnik jest jednym z nielicznych przykładów dzieł świeckich tego artysty. Przedstawia żołnierza Wojska Polskiego oraz cztery sylwetki stojące na cokole, mającym formę spłaszczonego sześcianu. Podstawa pomnika opatrzona jest od frontu majuskułową inskrypcją, rozmieszczoną w trzech wersach: BOJOWNIKOM O WOLNOŚĆ, BUDOWNICZYM POKOJU, 1939-1945, powyżej której umieszczono sylwetkę orła. Szczególnego charakteru pomnikowi, mającemu pozornie świecki wymiar, nadaje ukryta symbolika religijna. Poniżej inskrypcji wykuty został łaciński krzyż. Warto zauważyć również, że sam pomnik jest zbudowany na planie krzyża greckiego[13]

   liczne kamienice z przełomu XIX i XX wieku, oraz budynki użyteczności publicznej, m.in.:

Dom rodzinny noblisty Walthera Nernsta

       pastorówka przy ul. Wolności, zbudowana w latach 1893-1894 jako siedziba administracyjna parafii, a później diecezji ewangelickiej
       budynek sądu, przy ul. Wolności, wybudowany w 1880 r. z przeznaczeniem na siedzibę sądu grodzkiego
       gmach policji, przy ul. Wolności, zbudowany w pierwszej połowie XIX w.
       Szkoła Podstawowa nr 2, przy ul. Wolności zbudowana w 1914 r. z przeznaczeniem dla uczniów wyznania ewangelickiego
       budynek starostwa powiatowego, przy ul. Wolności, zbudowany w 1890 r. z przeznaczeniem na siedzibę władz powiatowych
       gmach liceum,przy ul. Wolności, wybudowany w 1896 r., do dzisiaj zachował swój pierwotny wygląd. Obecnie mieści się w nim siedziba Zespołu Szkół Ogólnokształcących im. Zygmunta Działowskiego
       gmach poczty, przy ul. 1 Maja zbudowany w 1892 r. w stylu neogotyckim
       dom Klimków, przy ul. 1 Maja, powstały na początku XX w. w stylu secesyjnym
       budynek Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej, przy ul. 1 Maja – dawniej hotel „Victoria”, który należał do reprezentacyjnych obiektów miasta
       większość kamienic usytuowanych wokół Placu Jana Pawła II, powstała na przełomie XIX i XX w. Część z nich zachowała swój pierwotny wygląd