Powiat gostyński

Powiat gostyński – powiat w Polsce, w województwie wielkopolskim, utworzony w 1999 r. w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest miasto Gostyń.

Informacje administracyjne i demograficzne

Współrzędne geograficzne stolicy powiatu: 51°52′45″N 17°00′45″E

W skład powiatu wchodzą:

• gminy miejsko-wiejskie: Borek Wielkopolski, Gostyń, Krobia, Pogorzela, Poniec
• gminy wiejskie: Pępowo, Piaski
• miasta: Borek Wielkopolski, Gostyń, Krobia, Pogorzela, Poniec

Urbanizacja powiatu 42% wg danych GUS na 31 grudnia 2009 r.

W miastach mieszka 31 945 mieszkańców w tym 16 431 kobiet – 51,4%

Na wsiach mieszka 44 107 mieszkańców w tym 22 106 kobiet – 50,1%

Powiat zajmuje powierzchnię 810,34 km², a gęstość zaludnienia wynosi 94 osoby/km²

Historia

Powiat gostyński został utworzony przez władze pruskie w 1887 r. (Kreis Gostyn). 3 stycznia 1919 r. władza w powiecie przeszła w ręce polskie. W okresie międzywojennym kilkakrotnie dokonywano korekt ówczesnych granic administracyjnych powiatu. Ostateczny kształt nadano granicom powiatu w 1934 r. W skład powiatu wchodziły wówczas gminy Gostyń, Poniec, Piaski, Krobia, Pępowo i Borek Wlkp. Jedynie Pogorzela nadal znajdowała się w granicach powiatu krotoszyńskiego.

W 1975 r. w wyniku reformy administracyjnej powiat gostyński uległ likwidacji. Powrócił ponownie na mapę administracyjną Polski po kolejnej reformie 1 stycznia 1999 r.

Geografia

Przestrzenie z rozległymi i monotonnymi powierzchniami wysoczyznowymi, niemal pozbawionymi wzniesień. Jedynie w północnej części krajobraz urozmaica obniżenie Kanału Obry.

Położony w południowej części województwa wielkopolskiego, na terenie Wysoczyzny Leszczyńskiej i Kaliskiej. Przez powiat biegnie szosa nr 12, łącząca zachodnią i wschodnią granicę państwa, tu odcinek Głogów-Sieradz.

Gospodarka

Powiat o dobrych glebach i wysokiej kulturze rolnej. Liczne zakłady przetwórstwa rolno-spożywczego, m.in.: „Pudliszki” i „Mróz”.

Przyroda

Mimo małej lesistości (14%), znajdują się tu 4 rezerwaty przyrody:

• Torfowisko źródliskowe w Gostyniu Starym – rezerwat florystyczny na terenie gminy Gostyń, na północ od wsi Stary Gostyń
• rezerwat Pępowo – rezerwat leśny na terenie gminy Pępowo, w pobliżu wsi Siedlec
• rezerwat Czerwona Róża – rezerwat leśny na terenie gminy Pępowo, w pobliżu wsi Siedlec
• rezerwat Bodzewko – rezerwat leśny na terenie gminy Piaski, w pobliżu wsi Bodzewko

Znajduje się w powiecie ponad 20 parków podworskich i 10 pomników przyrody nieożywionej, głównie głazów narzutowych

Kultura ludowa

Powiat o ciągle żywej kulturze ludowej, wokół Krobi region folklorystyczny Biskupią kultywujący stare tradycje.

Zabytki

Drewniany kościół w Domachowie, na terenie gminy Krobia

Bazylika oo. filipinów na Świętej Górze (koło Gostynia)

Rynek w Krobi

Dwór szlachecki w Grabonogu z 1749 r.

• Drewniany kościół w Domachowie, na terenie gminy Krobia
• Klasztor oo. filipinów na Świętej Górze koło Gostynia
• Kościół pw. św. Małgorzaty z XIII w. w Gostyniu
• Dworek ziemski w Grabonogu – Muzeum im. Edmunda Bojanowskiego
• Kościół pw. św. Idziego w Krobi z XII w.
• Kościół pw. św. Mikołaja w Krobi z XIV w.
• Kościół pw. św. Ducha w Krobi z XV w.
• Zabytkowy Pałac w Podrzeczu

Szlaki turystyczne

Gęsta sieć szlaków turystycznych - pieszych, rowerowych i konnych - prowadzi do dworów i pałaców z bogatą bazą noclegową.

Szczególnym miejscem kultu maryjnego są kościoły i klasztory w Głogówku na Świętej Górze i w Borku Wlkp, na Zdzieżu.