Powiat brzeski
Powiat brzeski – powiat w Polsce, w województwie małopolskim, utworzony w 1999 r. w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest Brzesko.
Podział administracyjny
edytujW skład powiatu wchodzą:
gminy miejsko-wiejskie: Brzesko, Czchów gminy wiejskie: Borzęcin, Dębno, Gnojnik, Iwkowa, Szczurowa miasta: Brzesko, Czchów
Sąsiednie powiaty
powiat limanowski powiat bocheński powiat proszowicki powiat tarnowski powiat nowosądecki
Warto zobaczyć
edytujw Brzesku
edytujZabytki
Obiekty wpisane do rejestru zabytków województwa małopolskiego. Oprócz opisanych niżej do rejestru wpisano trzy kamienice, dwór, budynek sądu i budynek dawnej mykwy[7]. Neogotycki ratusz wybudowany w 1909 roku Kościół św. Jakuba Apostoła
Osobny artykuł: Kościół św. Jakuba Apostoła w Brzesku.
Gotycka część kościoła parafialnego pw. św. Jakuba Apostoła. Układ urbanistyczny Starego Miasta
Układ urbanistyczny Starego Miasta wraz z zespołem zabudowy. W skład zespołu, objętego ochroną konserwatorską wchodzą: Rynek, plac Żwirki i Wigury oraz m.in. ulice Kościuszki, Głowackiego i Mickiewicza[8]. Ratusz
Ceglany, piętrowy Ratusz z wieżą, zaprojektowany przez Gabriela Niewiadomskiego, w stylu neogotyckim, pochodzący z 1909 roku, mieści się przy ulicy Kościuszki. Jest jednym z najstarszych obiektów zabytkowo-historycznych w centrum Brzeska. W chwili obecnej mieści się tam Miejski Ośrodek Kultury oraz Urząd Stanu Cywilnego. Pałac Goetza Środkowa część pałacu Goetza, zbudowana w latach 1898–1900
Osobny artykuł: Pałac Goetza.
Zespół pałacowo- parkowy, dawna siedziba Goetzów Okocimskich, właścicieli browaru w Okocimiu. Pałac został zbudowany w latach 1898–1900, przez Jana Albina Goetza i jego żonę Zofię Jadwigę z hr. Sumińskich. Rezydencję zbudowano w stylu neobarokowym według projektu wiedeńskich architektów Ferdinanda Fellnera i Hermanna Helmera[8]. W latach 1908–1911 dobudowano skrzydło wschodnie. Od strony zachodniej do pałacu przylega kaplica. W pałacu gościli m.in. arcyksiążę Karol Stefan Habsburg, prezydent II RP Ignacy Mościcki, i prymas Polski kardynał August Hlond[9]. Po II wojnie światowej pałac był siedzibą szkoły. 30 listopada 2007 roku posiadłość, wykupiona od państwa, wróciła do potomków rodziny Goetzów. Pałac został gruntownie wyremontowany. Otacza go rozległy park utrzymany w stylu angielskim, założony w 1900 roku[8]. Cmentarz wojenny nr 276 Cmentarz wojenny nr 276
Osobny artykuł: Cmentarz wojenny nr 276 – Brzesko.
Cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej zaprojektowany przez Roberta Motkę, znajdujący się przy ul. Czarnowiejskiej. Miejsce pochówku 441 żołnierzy austro-węgierskich, 3 niemieckich i 63 rosyjskich. Przylega do ściany południowej cmentarza żydowskiego. Cmentarz ogrodzony jest kamiennym murem, z wysoką bramą z półokrągłymi wrotami z drewna, z płaskorzeźbami orłów. Po obu stronach bramy, od wewnętrznej części, znajdują się altany kontemplacyjne. Na środku cmentarza znajduje się pomnik centralny. Naprzeciw wejścia, na końcu cmentarza, na ścianie szczytowej znajduje się tablica inskrypcyjna głosząca w trzech językach:
„WY COŚCIE PADLI ZA OJCZYZNĘ W BOJU WRÓG CZY PRZYJACIEL – DOKONAWSZY CZYNU ŚPIJCIE ZŁĄCZENI W TEJ ZIEMI POKOJU – ZARÓWNO ZDOBI WAS WIENIEC WAWRZYNU”
Zobacz też: Cmentarz wojenny nr 275 – Brzesko.
Cmentarz żydowski Widok ogólny nowego cmentarza żydowskiego
Osobny artykuł: Nowy cmentarz żydowski w Brzesku.
Cmentarz wyznania mojżeszowego usytuowany jest w północnej części miasta. Na cmentarzu zachowało się ok. 300 nagrobków, najstarszy nagrobek pochodzi z 1824 roku oraz dwa ohele[8]. Na nekropolii znajdują się masowe groby żydowskich ofiar niemieckich zbrodni i pomnik upamiętniający ofiary Holokaustu[10]. Osobną częścią cmentarza jest kwatera poległych, w czasie I wojny światowej, żołnierzy wyznania mojżeszowego[11].
Zobacz też: Stary cmentarz żydowski w Brzesku i Cmentarz wojenny nr 275 – Brzesko.
Stary cmentarz Cmentarz parafialny, nazywany starym, położony jest przy ul. Kościuszki, naprzeciw budynku Sądu Rejonowego. Cmentarz został założony pomiędzy 1785 a 1813 rokiem[12] (w 1801 roku[8]). W 1973 roku cmentarz został zamknięty, chowani są tylko zmarli w istniejących grobowcach[12]. Na cmentarzu są trzy kaplice, w tym neogotycka kaplica hrabiów Sumińskich i Ożegalskich, w której pochowano właścicieli Słotwiny[13].
poza Brzeskiem
edytujpola i pagórki