Kiernozia

Kiernozia – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie łowickim, przy drodze wojewódzkiej nr 584. Siedziba gminy Kiernozia.

W latach 1975-1998 wieś znajdowała się w województwie płockim.

Położona około 20 km na północ od Łowicza, nad rzeką Nidą, przy skrzyżowaniu dawnych traktów z Płocka do Łowicza oraz z Kutna do Sochaczewa (obecnie droga nr 584) i lokalnych dróg przez Żychlin do Kutna i przez Rybno do Sochaczewa.
Na herbie (ustanowionym w 1847 r., zatwierdzonym w 2004 r.) - brązowy biegnący dzik (kiernoz) ze srebrnymi szablami (kłami) i srebrnym okiem, w zielonym polu.

Herb gminy Kiernozia

Współrzędne geograficzne: 52°16′07″N 19°52′12″E

W 1219 r. dostojnik Krystyn zapisał katedrze płockiej wieś Brodne sąsiadującą z Kiernozią. W 1303 r. biskup poznański Andrzej poświęcił kościół w osadzie Kiernozia, wydzielonej z obszaru Czerniew, któremu nadał dziesięcinę ze swego łanu w tej wsi – i to była pierwsza wzmianka o osadzie. Z dokumentu z 1359 r. wynika że Kiernozia i Czerniew były w dobrach biskupa poznańskiego. Parafia istniała od XV w.
Następnym właścicielami, już świeckimi, byli Kiernoscy herbu Junosz. Cały czas, aż do 1870 r., miejscowość pozostawała w rękach prywatnych (w XV w. rodziny Sierpskich, potem Piwów, Łączyńskich, następnie Lasockich).

Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są następujące obiekty:

• kościół parafialny pw. św. Małgorzaty, XVI w., nr rej.: 100-VI-9 z 16.03.1961 oraz 114 z 15.08.1967
• dzwonnica, XIX w., XX w., nr rej.: 565 z 17.08.1967
• zespół pałacowy, XIX w.:
  • pałac, nr rej.: 93-VI-2 z 29.03.1949 oraz 115 z 17.08.1967
  • park, nr rej.: 566 z 17.08.1967

Kościół parafialny pw. św. Małgorzaty znajduje się na południowy wschód od rynku. Pierwotnie gotycki z XVI w., przebudowany. Wewnątrz chrzcielnica z 1519 r., dzwon z 1557 r.
W kościele krypta Marii Walewskiej (pochowano tu w 1818 r. doczesne szczątki Marii Walewskiej, metresy Napoleona Bonaparte.

Na wschód od kościoła klasycystyczny pałac Łączyńskich w parku krajobrazowym z pomnikiem przyrody - dębem szypułkowym o obwodzie 4 m. W tym pałacu urodziła się Maria (Maryanna) Łączyńska późniejsza Pani Walewska.
W parku kopiec poświęcony Tadeuszowi Kościuszce usypany w 1917 r., zniszczony przez Niemców. W 1967 r. ponownie usypany.

Z Kiernozią łączą się pewne legendy:

• Miał tu się zatrzymać król Władysław Jagiełło podczas przygotowań do bitwy pod Grunwaldem. W okolicznych lasach miał polować na dziki (kiernozy) - stąd nazwa i herb miejscowości. Ponoć w pobliskim Osmolinie opalano (osmalano) z nich szczecinę, saniami wieziono je do Sannik, a jedzono (napełniano gęby) w nieodległym Gąbinie.
• Miejscowego starostę Łączyńskiego miał odwiedzać Tadeusz Kościuszko, którego imieniem nazwano szkołę, osiedle i kopiec usypany w parku, obok którego umieszczono głaz z wyrytą sentencją: „Rozum ojczyźnie, serce bliźniemu, całego siebie Kiernozi”.
• Na rynku znajduje się studnia do której miało wpaść pióro Mikołaja Kopernika.

Kiernozia - strona internetowa gminy