Arkadia (powiat łowicki)

Arkadia – wieś położona niedaleko Łowicza, w Polsce, w województwie łódzkim, w powiecie łowickim, w gminie Nieborów, nad rzeką Skierniewką, przy drodze nr 70 Łowicz-Skierniewice. Liczy obecnie (2009 r.) 250 mieszkańców. Pierwotnie wieś nosiła nazwę Łupia (Lupya).

Współrzędne geograficzne: 52°04′53″N 20°00′28″E

Pierwsze wzmianki o wsi są z XV wieku. Od 1446 r. należała do kapituły łowickiej. W 1777 r. zakupiła ją Helena z Przeździeckich (1753-1821) żona magnata Hieronima Radziwiłła, właściciela pobliskiego pałacu w Nieborowie. I natychmiast, od 1778 r. w części tej nowej własności Radziwiłłów - wsi Łupia przemianowanej na Arkadia, Helena zaczęła budowę zespołu ogrodowo-parkowego epoki sentymentalno-romantycznej, w stylu angielskim, komponowanego przez nią do 1820 r., niemal do samej śmierci.

Świątynia Diany w parku w Arkadii

Arkadia park sentymentalny Heleny Radziwiłłowej, Domek Gotycki i Jaskinia Sybilli

Na terenie parku o powierzchni ok. 15 ha sztucznie wykopany staw z pięknie na jego brzegu położoną Świątynią Diany i Akweduktem. Znajdują się w parku także Domek Gotycki, Jaskinia Sybilli, Domek Murgrabiego, Łuk Grecki, Przybytek Arcykapłana z płaskorzeźbą Staggiego pt. „Nadzieja karmi Chimerę". Głównym projektantem Arkadii był Szymon Bogumił Zug, część projektów była autorstwa Jana Piotra Norblina, Aleksandra Orłowskiego, Józefa Sierakowskiego, a później Henryka Ittara i G. Staggiego. Na pamiątkę wizyty króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w parku zbudowano obelisk z porfiru.

Zabytki. Według rejestru zabytków IDN (d. KOBiDZ) na listę zabytków wpisane są obiekty:

• Rezydencja letnia Radziwiłłów (park z pawilonami), ob. muzeum, rozwijana: 4. ćw. XVII-XIX, nr rej.: 205/P-IV-3 z 26.10.1948, 91-VI-1 z 18.01.1962 oraz 145 z 12.08.1967. Składowymi elementami założenie są:
  • park, 1783 – XIX, nr rej.: 73/A z 19.05.1982
  • świątynia Diany (z plafonem J.P. Norblina Jutrzenka), 1783, nr rej.: 538 z 12.08.1967
  • dom arcykapłana, (z płaskorzeźbą G. Staggi Nadzieja karmiąca Chimerę) 1783, nr rej.: 539 z 12.08.1967
  • dom murgrabiego, ok. 1800, nr rej.: 540 z 12.08.1967
  • łuk kamienny (Łuk Grecki), 1785, nr rej.: 541 z 12.08.1967
  • domek gotycki, pocz. XIX, nr rej.: 542 z 12.08.1967
  • galeria arkadowa, ok. 1800, nr rej.: 543 z 12.08.1967
  • jaskinia Sybilli, ok. 1800, nr rej.: 544 z 12.08.1967
  • akwedukt, 1744, 1950-52, nr rej.: 545 z 12.08.1967
  • brama cyrku, ok. 1800, nr rej.: 546 z 12.08.1967
  • aleja przy drodze Arkadia-Nieborów, nr rej.: 1150 z 14.06.1974

Zabytkowy jest także Mur z Hermami i Cyrk.

Arkadia od 1873 r. przeszła w ręce hrabiego Mikołaja Adlerberga byłego generalnego gubernatora Finlandii i jego żony. W arkadyjskim parku, nie nastąpiły żadne istotne zmiany, jedynie w Świątyni Diany hrabia urządził kaplicę katolicką dla swojej żony. Przez park przepływa rzeczka Skierniewka, która tworzy staw z dwiema sztucznymi wyspami.

Arkadia drewniana tablica na domku, w którym przebywała Maria Konopnicka w domu syna Jana

Obok parku w stronę rzeki Skierniewki, gdzie znajdował się młyn drewniany, stoi domek, w którym przebywała w latach 1893-1903 Maria Konopnicka u swojego syna Jana, dzierżawcy młynów Radziwiłłów, o czym informuje drewniana tablica pamiątkowa na nowym domu z drewna. Przy drodze z Arkadii przez Nieborów do Łasiecznik rośnie zabytkowa aleja lipowa z nasadzeniami dokonanymi przez Helenę Radziwiłłową. Nieborów i Arkadia są obecnie pod opieką Muzeum Narodowego w Warszawie. W 1945 r. Park w Arkadii wraz z pobliskim zespołem parkowo-pałacowym w Nieborowie stały się oddziałem Muzeum Narodowego w Warszawie W Arkadii znajduje się cmentarz mariawicki z początków XX wieku. Cmentarzem opiekuje się parafia Przenajświętszego Sakramentu w Łowiczu należąca do Kościoła Starokatolickiego Mariawitów.