Śmigiel

Śmigiel
Centrum miasta
Herb
Flaga
Informacje
Państwo	Polska
Region	Wielkopolska
Powierzchnia	5,3 km²
Ludność	5613
Nr kierunkowy	+48 65
Kod pocztowy	64-030
Strona internetowa

Śmigiel – miasto w Polsce, w województwie wielkopolskim, w powiecie kościańskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Śmigiel.

Śmigiel, plac Rozstrzelanych

Śmigiel, plac Rozstrzelanych 26 d. ratusz miejski.

Śmigiel, plac Wojska Polskiego

Śmigiel, Urząd Miejski przy placu Wojska Polskiego

Śmigiel, budynki przy placu Rozstrzelanych m.in. budynek policji. Autor zdjęcia MOs810 popełnił w commons błąd podpisując je po polsku „rynek” choć po angielsku „squere” czyli „plac”

Śmigiel. Stacja kolejki wąskotorowej widok z 2006 r.

Informacje

Współrzędne geograficzne: 52°00′33″N, 16°31′07″E

Według danych z 31 marca 2011 miasto liczyło 5613 mieszkańców, na powierzchni 5,3 km²

Położone na wzniesieniach Pojezierza Leszczyńskiego, obok drogi krajowej nr 5 i linii kolei wąskotorowej Wielichowo-Stare Bojanowo.

Gospodarka

Ośrodek usługowy regionu, uprawy warzyw i owoców (truskawki, pomidory, pieczarki); drobny przemysł spożywczy i meblowy.

Historia

Prawa miejskie przed 1400 r., od XVI w. miasto prywatne będące w rękach kilku właścicieli równocześnie, m.in. w XVI w. Arciszewskich, w XVIII w. Leszczyńskich. W 2. połowie XVI w. silny ośrodek arian, luteran i Żydów. Założony w latach 70. XVI w. przez ówczesnego właściciela miasta Eliasza Arciszewskiego zbór braci polskich w Śmiglu, był jednym z głównych ośrodków arianizmu w Polsce.

Kościół parafialny przy ul. Farnej

Kaplica na cmentarzu ewangelickim

Jeden z dwóch zrekonstruowanych śmigielskich wiatraków

W przeszłości Śmigiel znany był z dużej ilości wiatraków, nazywany był miastem wiatraków ze względu na dawne tradycje młynarskie oraz sprzyjające warunki, dzięki którym, jak mówi legenda, niegdyś w Śmiglu stało niemal 100 wiatraków, zachowały się do dziś tylko 2 koźlaki przeniesione z sąsiednich wsi.

Układ urbanistyczny, z dwoma rynkami prawie równej wielkości (o pow. ok. 1 ha). Starszym, z czasów pierwszej lokacji, jest rynek pd.-zach., dziś pl. Rozstrzelanych. Na pn. od tego placu kościół farny NMP Wniebowziętej z pocz. XV w., później znacznie przebudowany. Na pn. wsch. znajduje się drugi rynek - pl. Wojska Polskiego, powstały w wyniku regulacji układu miejskiego po pożarach na początku XIX w. Zabudowa pierzei rynków i częściowo przyległych ulic jednolita, domami piętrowymi, kalenicowymi z 1. poł. XIX w. Na pl. Rozstrzelanych, w pierzei wsch., dawny ratusz z wystawką z trójkątnym frontonem, zegarem i herbem miasta.

Synagoga została zbudowana w XIX w. Oprócz sali modlitewnej mieściła również mieszkanie dla rabina oraz - do około 1903 r. – cheder, szkołę żydowską. W 1930 r., w związku z brakiem ludności żydowskiej, władze miasta odkupiły synagogę i przebudowały ją na szkołę. Obecnie mieści się w niej mieszkanie, pomieszczenie gospodarcze oraz sklep.

Cmentarz żydowski powstał w XIX w. W czasie II wojny światowej został zniszczony przez hitlerowców, nie zachowała się na nim żadna macewa.

Zabytki

• gotycki kościół NMP Wniebowziętej z poł. XV w.,
• kościół cmentarny szachulcowy pw. św. Wita z 1769 r., z cennym tryptykiem, odrestaurowany w 1908 r.
• klasycystyczny kościół św. Stanisława Kostki z lat 1827-30.
• budynki dawnego browaru z 1894 r.
• budynek poczty
• wiatraki
• Śmigielska Kolej Dojazdowa
• Gazownia Miejska z 1902 r.
• synagoga
• na cmentarzu ewangelickim neogotycka kaplica i niewielkie lapidarium.

Transport

Obok miasta przebiega obwodnica będąca fragmentem drogi ekspresowej S5 relacji Świecie - Lubawka, E261 (trasa europejska). W odległości 5 km linia kolejowa nr 271 Poznań - Leszno. Do niedawna trasa drogowa Poznań-Wrocław przebiegała przez oba rynki, obecnie obwodnicą omija miasto od wschodu.

Śmigielska Kolej Dojazdowa

Początki kolei sięgają roku 1900, kiedy oddano do użytku linię towarową ze Starego Bojanowa do Krzywinia, o długości 17,9 km. Kolejny odcinek, ze Starego Bojanowa, przez Śmigiel, do Wielichowa, długości 23,5 km, zarówno dla ruchu osobowego, jak i towarowego, otwarto pod koniec 1900 r. Następne odcinki Wielichowe-Ujazd (13,2 km) i Wielichowo-Rakoniewice (7,7 km) powstały nieco później. W 1952 r. zmieniono szerokość torów z 1000 mm na 750 mm. Wprowadzono też wagony spalinowe dla przewozów pasażerskich w miejsce wysłużonych parowozów. W tym okresie w Krzywiniu, Rakoniewicach i Starym Bojanowie zbudowano obrotnice kolejowe. W połowie lat 60. XX w. zakupiono i wprowadzono do eksploatacji wagony transportery w celu umożliwienia załadunku wagonów normalnotorowych w Starym Bojanowie, zbudowano też odpowiednią rampę czołową.

W 1973 r. nastąpił definitywny koniec epoki parowozów na tej linii, zostały one przekazane do Krośniewic. Uruchomiono trakcję spalinową. 1 czerwca 1973 r. z powodu niewielkiego wykorzystania zarówno do przewozów towarowych jak i pasażerskich zamknięto (i wkrótce rozebrano) linię Wielichowo – Rakoniewice. W latach następnych zamknięto linię Stare Bojanowo-Zgliniec.

23 czerwca 2001 r. zawieszono kursowanie pociągów pasażerskich w związku z restrukturyzacją przedsiębiorstwa PKP. Dzięki zaangażowaniu władz lokalnych, mieszkańców oraz entuzjastów 24 stycznia 2002 r. ponownie uruchomiono regularne kursy. Kolejka kursowała na 23 km odcinku Stare Bojanowo Wąskotorowe – Śmigiel – Wielichowo i funkcjonowała pod zarządem Stowarzyszenia Kolejowych Przewozów Lokalnych pod nazwą Śmigielska Kolej Dojazdowa jako pierwsza samorządowa kolej w Polsce. Obecnie kolejka pod nadal zarządem Stowarzyszenia Kolejowych Przewozów Lokalnych kursuje na odcinku Stare Bojanowo-Nietążkowo-Śmigiel-Wilkowo Polskie-Wielichowo. W skład taboru wchodzą: 4 lokomotywy typu Lxd2, 4 wagony motorowe typu MBxd2 oraz kilkanaście wagonów osobowych i towarowych. Regularne kursy pociągów w okresie nauki szkolnej. Organizowane były pociągi turystyczne. 1 stycznia 2011 roku Stowarzyszenie Kolejowych Przewozów Lokalnych wycofało się z prowadzenia Śmigielskiej Kolei Dojazdowej, a infrastruktura została przejęta przez Zarząd Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Śmiglu. Obecnie pociągi uruchamiane są sporadycznie.

Gdzie dalej

W odległości niespełna 10 km na północny wschód Kościan i zamek w Racocie, 15 km na północny zachód Rakoniewice.