Rakoniewice

Rakoniewice
Wielkopolskie Muzeum Pożarnictwa w szachulcowym kościele z 1763 r.
Herb
Informacje
Państwo	Polska
Region	województwo wielkopolskie
Powierzchnia	3,4 km²
Ludność	3322
Nr kierunkowy	(+48) 61
Kod pocztowy	62-067
Strona internetowa

Rakoniewice – miasto w Polsce, w województwie wielkopolskim, w powiecie grodziskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Rakoniewice.

Informacje

W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do ówczesnego województwa poznańskiego.

Współrzędne geograficzne: 52°08′27"N, 16°16′23″E

Rakoniewice rynek

Rakoniewice rynek

Rakoniewice rynek

Kościół pw. św. Marcina i św. Stanisława w Rakoniewicach

Rakoniewice zespół pałacowy - pałac z 1830 r.

Rakoniewice fontanna na rynku

Miasto liczy ok. 3300 mieszkańców. Leży w odległości 12 km na południowy zachód od Grodziska Wielkopolskiego.

Komunikacja

Przez miasto przebiega droga krajowa nr 32 Stęszew - Wolsztyn - Zielona Góra - Gubin i linia kolejowa nr 357 Wolsztyn - Grodzisk Wielkopolski - Luboń koło Poznania - Poznań ze stacją Rakoniewice.

Historia

Osada została założona w 1252 r., a nazwę wzięła od komesa wielkopolskiego Rakonia. Prawa miejskie Rakoniewice uzyskały staraniem wojewody Krzysztofa Grzymułtowskiego w 1662 r. Lokacja Rakoniewic w XVII w. związana była z osadnictwem protestantów ze Śląska, którym sprzyjali właściciele majątku. Miasto stało się ośrodkiem rzemieślniczo - handlowym w rolniczej okolicy. Wśród zajęć ludności wyróżniały się hodowla i handel pijawkami oraz produkcja młynków do kawy.

W 1707 spalili je Szwedzi.

W latach 1869-1872 swą pierwszą praktykę lekarską prowadził tutaj Robert Koch, odkrywca prątków gruźlicy, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny w 1905 r. za badania nad gruźlicą. Dłuższy czas jednak pracował w nieodległym Wolsztynie.

W latach 1901-1906 miasto było widownią strajków szkolnych.

Oddział z Rakoniewic brał udział w powstaniu wielkopolskim w 1919 r.

Rynek

Obecnie pl. Powstańców Wielkopolskich o dość znacznych rozmiarach (115x105 m) – centrum układu urbanistycznego z XVII w. Dawnie jednolicie zabudowany domami drewnianymi i szachulcowymi charakterystycznymi dla zabudowy rynków miast wielkopolskich. Wzniesione z nietrwałego materiału domy spaliły się w czasie dwóch wielkich pożarów w latach 1877 i 1927. Zachowały się tylko 4 takie domy podcieniowe z XVIII w., posiadające ciemne kuchnie i częściowo autentyczne stropy. Dom nr 2 wg tradycji był najpierw mieszkaniem pastora a potem bednarza. W domu nr 40 mieściła się najpierw karczma a potem kuźnia.

W 2009 r. zaaranżowano na nowo nawierzchnię placu rynkowego i zbudowano fontannę – pomnik strażaków, dzieło Roberta Sobocińskiego.

Muzeum Pożarnictwa

Wielkopolskie Muzeum Pożarnictwa w kościele szachulcowym z 1763 r.

Wielkopolskie Muzeum Pożarnictwa w kościele szachulcowym z 1763 r.

Mieszczanie z Rakoniewic byli w większości wyznania ewangelickiego, dlatego założyciel miasta, Krzysztof Grzymułtowski ufundował w narożniku rynku protestancki zbór. W 1783 r. kościół został gruntownie odrestaurowany, a w 18 lat później dobudowano doń wieżę o drewnianej konstrukcji słupowej, zwieńczoną baniastym hełmem. Na wieży odmierza godziny odremontowany zegar z zabytkowym mechanizmem z 1881 r. Szachulcowa budowla do naszych czasów dotrwała, ale po II wojnie światowej stała opuszczona.

Na początku lat 70. XX w. działacze wolsztyńskiego oddziału PTTK zaproponowali, aby w opuszczonym i zdewastowanym kościele urządzić muzeum pożarnictwa. Był to bowiem czas, w którym ochotnicze straże pożarne posiadały jeszcze sporo starego, wychodzącego z użycia sprzętu pożarniczego, który jednak stopniowo wymieniały na nowy, szkoda jednak było unicestwić historyczny sprzęt i wyposażenie. W latach 1972-1794 przeprowadzono remont i adaptację pomieszczeń a 16 czerwca 1974 r. otwarto Wielkopolskie Muzeum Pożarnictwa PTTK.

Ekspozycja prezentowała tradycje, formy pracy, dorobek i wyposażenie ochotniczych straży pożarnych, pochodzących z darów różnych osób, instytucji, a szczególnie ochotniczych straży ogniowych z terenu całej Wielkopolski.

Osobliwe wrażenie wywiera ekspozycja muzealna muzeum techniki w wnętrzu typowym dla kościołów protestanckich z dwiema kondygnacjami balkonów. Szczególne zainteresowanie budzą eksponowane na parterze stare sikawki – konne wozy bojowe głównie z początków XX w., ale szczególnie najstarszy (w całości drewniany) sygnowany datą 1786. Także motopompy z okresu międzywojennego ale i sprzed kilkunastu lat, hełmy, puchary i medale z zawodów pożarniczych. Z góry zwisają żyrandole wykonane z kół wozów strażackich.

Dla pomieszczenia kolekcji wyłączonych już ze służby samochodów pożarniczych wybudowano w latach 1983-1984 w głębi podwórza dwa pawilony.

Na 30-lecie muzeum wyremontowano sąsiadujący budynek dawnej szkoły i przeniesiono do niego mundury, sztandary straży pożarnych (najstarszy z 1882 r. pochodzi z Ostroroga, malowany na płótnie). Także plakaty promujące ochotnicze straże ogniowe i ochronę przeciwpożarową, wydawnictwa propagandowe i instruktażowe.

Częścią muzeum jest też pracownia przyrodnicza z bogatymi zbiorami Albina Łąckiego. A także dział poświęcony miastu – jego dziejom, zabytkom i współczesności. W bibliotece było ponad 3 000 woluminów publikacji specjalistycznych.

Początkowo było to jedno z wielu muzeów PTTK, następnie opiekę nad nim przejął samorząd lokalny.

Dziś Wielkopolskie Muzeum Pożarnictwa (oddział Centralnego Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach) jest największą atrakcją miasteczka. Wielkopolskie Muzeum Pożarnictwa ul. Kościelna 1, tel. 614441158

Inne zabytki

• Kościół pw. św. Marcina i św. Stanisława z XVIII w.
• Pałac eklektyczny z XIX w. (1830?) z parkiem krajobrazowym.

Gdzie dalej

• Rostarzewo (na drodze nr 32 pomiędzy Rakoniewicami a Wolsztynem) z dziwnym ratuszem. Tutejszy ratusz stanął w 1768 r. nad drogą z Grodziska do Wolsztyna. Przez bramę w jego osi bez problemu przejeżdżały wozy konne. Pełniła też funkcję rogatki.