Swołowo

Swołowo
Dawna szkoła w Swołowie, XIX w.
Informacje
Państwo	Polska
Region	Województwo pomorskie
Ludność	230
Nr kierunkowy	(+48) 59
Kod pocztowy	76-200
Strona internetowa

Swołowo – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Słupsk.

Muzealna Zagroda 8 Albrechta w Swołowie. oddział Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku. Autor zdjęcia Michał Słupczewski - Fotografia Lotnicza www.fotografialotnicza.net

Swołowo - kościół filialny p.w. Wniebowzięcia NMP. (zabytek nr rejestr. A-315) (1618). Autor zdjęcia Maria Golinski

Zagroda nr 18 w Swołowie, przykład budownictwa szachulcowego (szkieletowego), datowana na 1865 r. Autor zdjęcia Cook

Kraina w kratę Autor zdjęcia Przemek Ptaszynski

Charakterystyka

Położenie geograficzne: 54°28′37″N 16°50′25″E

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa słupskiego. Wizytówką regionu są okazałe domy szachulcowe – „w kratę” a region nazywany jest „Krainą w kratę”.

Wieś położona około 15 km na północny zachód od Słupska, przy trasie Słupsk – Darłowo, z zachowanymi elementami średniowiecznych form zabudowy, m.in. niwa siedliskowa na planie owalnicy, zagospodarowanie przestrzeni, przebieg dróg i zabudowa. To wzorcowy przykład pomorskich owalnic, które planowo zakładano we wczesnym średniowieczu. Główną oś planu owalnicowego utworzono równolegle do kierunku płynącego przez wieś strumienia. Na cieku tym, zwanym Zieloną Strugą spiętrzono wodę i utworzono mały staw, który przez wieki pełnił funkcje gospodarcze i rekreacyjne. Plac owalnicy, wraz z kościółkiem i stawem, jest płaski, a otoczenie tworzą łagodne zbocza doliny. Wykorzystano to przy okazji komponowania zabudowy zagród i koncepcji rozłogów pól. Domy mieszkalne zajmują najwyżej położone tereny, zagrody są za domami mieszkalnymi w głębi.

Jest to jedna z najciekawszych historycznie wsi na Pomorzu, uznana za Europejską Wieś Dziedzictwa Kulturowego i stolicę „Krainy w Kratę”. Znajdują się tu zachowane obiekty budownictwa szkieletowego (ryglowego) z początków XIX w., typowe dla bogatych pomorskich zagród chłopskich. Większość domów mieszkalnych ale i stajni, obór, stodół zbudowana jest przy użyciu metody szachulcowej.

Pierwsze wzmianki o wsi z 1230 r., z okazji jej nadania Zakonowi Joannitów, potwierdzonego w 1240 r. przez Świętopełka II, w 1474 r. wieś przeszła na własność księcia słupskiego Eryka II. Od XVII w. pod zarządem Słupska jako wieś królewska. Uwłaszczenie chłopów przeprowadzono tu około 1820 r.

Zachowało się tu najwięcej obiektów budownictwa szachulcowego liczących ponad 150 lat. Na zabudowaniach umieszczone są tablice z informacjami o ich historii.

Dojazd

Warto zobaczyć

• Kościół filialny parafii Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w Bruskowie Wielkim z początków XV w. z zachowanymi elementami gotyckimi, wybudowany przez joannitów, z cegły, posadowiony na kamiennym fundamencie. Od strony zachodniej jest wieża z czterobocznym hełmem zwieńczonym kulą i chorągiewką z datą 1618.
• W kościele pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP zachowały się XIV-wieczne empory i drewniany prospekt organowy.
• Zabytkowa zagroda nr 8 – Filia Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku (Muzeum Kultury Ludowej Pomorza w Swołowie), należąca początkowo do rodziny Albrechtów z obiektami ryglowymi datowanymi na 1838 r. To przykład budownictwa szkieletowego typowego dla bogatych rodów chłopskich w tym rejonie Pomorza. Zrekonstruowana w ostatnich latach, obejmuje dom mieszkalny oraz odtworzoną stodołę, stajnię, oborę oraz chlew. W 2017 r. odnotowano tu 22 783 zwiedzających
• Zabytkowe budynki pod opieką Filii Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku - budynek gospodarczy z piecem chlebowym, stodoła bogatego pomorskiego chłopa, chałupa zagrodnika, dom chlebowy, stodoła zagrodnika, kuźnia, budynki gospodarcze – stolarnia i lodownia (łącznie 13 obiektów).

Najbliższe okolice

• Słupsk
• Ustka
• Łeba
• Lębork

Zobacz też