Przysucha

Przysucha
Przysucha, Budynek Starostwa Powiatowego
Herb
Informacje
Państwo	Polska
Region	Województwo mazowieckie
Powierzchnia	7,02 km²
Ludność	6304
Nr kierunkowy	(+48) 48
Kod pocztowy	26-400
Strona internetowa

Przysucha – miasto w Polsce, w województwie mazowieckim, w powiecie przysuskim, na krańcu Wzniesień Południowomazowieckich, w pobliżu rzeki Radomki. Historycznie leży w Małopolsce.

Przysucha, kościół parafialny pw. św. św. Jana Nepomucena i Ignacego Loyoli, 1780-1886

Budynek młyna ul. Przemysłowa 6 po pożarze w lipcu 2012 r.

Przysucha. Synagoga

Cmentarz żydowski w Przysusze

Cmentarz zydowski w Przysusze

Główna ulica miasta w „Dniach Kolbergowskich” 1974 r.

Charakterystyka

Położenie geograficzne: 51°21′30″N 20°37′42″

W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należała do ówczesnego województwa radomskiego.

August II Mocny 11 grudnia 1710 r. wydał przywilej królewski, dla Antoniego Czermińskiego herbu Wieniawa pozwalający na przekształcenie osady w miasto, osadzanie się rzemieślników, także zagranicznych i odbywanie targów. Prawa miejskie utraciła w 1870 r., odzyskała w 1958 r.

Dojazd

Przez miasto przebiega droga krajowa nr 12 (Radom-Piotrków Trybunalski, projektowana droga ekspresowa S12, a poza tym drogi do Klwowa, Szydłowca i Końskich.

Samolotem

Port lotniczy Warszawa-Radom

Koleją

W miejscowości Skrzyńsko znajduje się stacja kolejowa Przysucha na linii z Radomia do Łodzi.

Samochodem

Ze stolicy do Przysuchy jest 110 km. A do Radomia tylko 40 km. Miejscowość leży na zachód od Radomia przy drodze krajowej 44. Jadąc od Warszawy drogą ekspresową E77 trzeba w Białobrzegach skręcić w prawo na drogę 48 na Wyśmierzyce.

Warto zobaczyć

• Muzeum Kolberga. To najsłynniejszy mieszkaniec urodzony w Przysusze. Oskar Kolberg (1814-1890) był człowiekiem renesansu, człowiekiem wielu talentów. Ocalił od niepamięci polską kulturę ludową.

• „Każdy rodzący się człowiek ma dla siebie osobną gwiazdę na niebie, która mu świeci, dokąd on żyje. Im gwiazda jaśniejsza – tym szczęśliwszy człowiek, jeżeli przymglona i ciemnawa - to życie takiego człeka byle jakie. Gdy umiera, jego gwiazda spada. [...]”. To dawne ludowe podanie znamy dzięki Oskarowi Kolbergowi, wybitnemu XIX-wiecznemu etnografowi. Urodził się ponad 200 lat temu w Przysusze, rzemieślniczym miasteczku, na zachód od Radomia. I mimo że spędził tam tylko kilka lat dzieciństwa, jest uznawany za najsłynniejszego obywatela miejscowości. Ma tu swoje jedyne muzeum.
• Rodzina Kolbergów mieszkała pod numerem 39 na tzw. Rynku Polskim. Dom nie przetrwał, a rynek jest dziś skwerem.
• Muzeum Kolberga umiejscowiono w dawnym dworku Dembińskich. Warto tu zajrzeć, bo Kolberg był postacią nietuzinkową. Dzieło „Lud: Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni i tańce” to odrębne monografie poświęcone różnym regionom I Rzeczypospolitej. Za życia autora wydano 33 tomy. Opisał w nich i zilustrował m.in. 12 000 pieśni, 1250 podań, 670 bajek, 2700 przysłów!

Należy wspomnieć o innych talentach Kolberga. Komponował utwory taneczne, fortepianowe i sceniczne. Jego opera „Król pasterzy” była wystawiana w Teatrze Wielkim w Warszawie. Ukończył akademię sztuk pięknych i szkołę handlową. Pracował jako księgowy i dorabiał, udzielając lekcji gry na fortepianie. Na łożu śmierci miał powiedzieć: „Umieram, Bogu dzięki, z tą pociechą, że według sił moich zrobiłem za życia, co mogłem, że nikt mię za próżniaka nie ma i mieć nie będzie, a to, co po sobie zostawiam, przyda się ludziom na długo”.

• Muzeum im. Oskara Kolberga jest Oddziałem Muzeum Wsi Radomskiej, Aleja Jana Pawła II nr 11, Przysucha, tel.48 675-22-48. Godziny otwarcia: od poniedziałku do piątku 8-15, w sobotę i niedzielę 10-15.

Elementem ekspozycji są również prace artystów ludowych. Wnętrza muzeum urządzono pieczołowicie, w zgodzie z kanonem wyposażenia polskich dworów końca XIX wieku. Prezentują się bardzo ciekawie. Klasycystyczny dworek Dembińskich otacza niewielki park.

• Do najcenniejszych eksponatów należą oryginały rękopisów, autografy, korespondencja osobista, a także partytury jego kompozycji.

Wystawa biograficzna poświęcona Kolbergowi od zeszłego roku ma ciekawą multimedialną formę.

• Klasycystyczny kościół parafialny pw. św. Jana Nepomucena i św. Ignacego Loyoli z lat 1780-1786
• Synagoga klasycystyczna z końca XVIII w.,
• Zabudowa miejska z XIX i XX w.,
• Pierwsza szkoła spółdzielcza w Polsce
• Zabytkowy pomnik upamiętniający żołnierzy polskich na placu im. Oskara Kolberga
• Cmentarz żydowski z ok. 1745 r.

Najbliższe okolice

Za rzeką Radomką, kilka km na południe, we wsi Borkowice znajduje się kolejna rezydencja Dembińskich. Okazały gmach z początku XX w., zaprojektowany przez Władysława Marconiego i Zygmunta Mendla, znajduje się w stanie ruiny.

Zobacz też

• http://www.razemdlaradomki.pl/biuletyny/przewodnik_int.pdf
• http://www.muzeum-radom.pl/muzeum-o-kolberga