Powiat pińczowski

Powiat pińczowski – powiat w Polsce, w województwie świętokrzyskim, utworzony w 1999 r. w ramach reformy administracyjnej. Jego siedzibą jest Pińczów.

Herb powiatu pińczowskiego

Podział administracyjny

W skład powiatu wchodzą:

   gminy miejsko-wiejskie: Działoszyce, Pińczów
   gminy wiejskie: Kije, Michałów, Złota
   miasta: Działoszyce, Pińczów

Gminy

Liczba ludności i powierzchnia gmin 31 grudnia 2010 r.[2] Gmina Ludność Powierzchnia POL Pińczów COA.svg Pińczów (w tym miasto) 21 556 (11 303) 212,82 km² (14,33 km²) POL Działoszyce COA.svg Działoszyce (w tym miasto) 5 361 (991) 105,76 km² (1,92 km²) POL gmina Złota COA.svg Złota 4 730 82,01 km² POL gmina Michałów COA.svg Michałów 4 765 112,09 km² POL gmina Kije COA.svg Kije 4 533 100,17 km² Razem 40 945 612,85 km² Położenie geograficzne

Graniczy z powiatami:

   kieleckim na północy i północnym wschodzie,
   buskim na wschodzie,
   kazimierskim na południu,
   miechowskim (woj. małopolskie) na zachodzie,
   jędrzejowskim na północy i północnym zachodzie.

Warto zobaczyć

w Pińczowie

Zabytki Obraz Matki Bożej Mirowskiej Kaplica św. Anny Budynek dawnego zespołu klasztornego paulinów, obecnie Muzeum Regionalne Kościół św. Jana Ewangelisty Przed kościołem stoi dzwonnica zbudowana w latach 1685–1691 przez architekta Wojciecha Trybulskiego Pałac Wielopolskich w Pińczowie Dom Ariański (zwany również Drukarnią Ariańską) na Mirowie z przełomu XVI i XVII w. Obecnie mieści się tu oddział Archiwum Państwowego w Kielcach. Cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej, z lat 1914–1915 Cmentarz na "Zawięzieniu" przy ul. 11 Listopada w Pińczowie. Miejsce Pamięci Narodowej - historyczne miejsce straceń - dawna strzelnica sportowa Portal z herbem Jastrzębiec pochodzącym z rozebranego zamku w Pińczowie.

   Dawny zespół klasztorny oo. paulinów, znajduje się na rogu Rynku. Opactwo w Pińczowie założył w 1449 kardynał Zbigniew Oleśnicki wraz z swym bratem Janem Głowaczem. W 1550 w okresie reformacji, Mikołaj Oleśnicki wygnał zakonników z miasta, a klasztor przekształcił w zbór kalwiński. W 1551 powstało w nim gimnazjum pińczowskie znane później w całej Polsce. Wyrokiem Trybunału Koronnego paulinom przywrócono zajęty przez Oleśnickiego majątek. Mnisi wrócili do Pińczowa w 1586. W 1819 klasztor uległ kasacji, a jego majątek przeszedł na własność rządu Królestwa Polskiego. W skład zespołu klasztornego wchodzi kościół farny pw. św. Jana Apostoła i Ewangelisty. Świątynia połączona jest przewiązką z dawnym budynkiem klasztornym, który powstał w XVII w. Do wnętrza budynku klasztornego prowadzi portal zwieńczony trójkątnym przyczółkiem z herbem Dębno Oleśnickich. W północnym skrzydle budynku znajduje się zegar słoneczny z 1723. Współcześnie w budynku mają swoją siedzibę: Muzeum Regionalne, Pińczowskie Samorządowe Centrum Kultury oraz kino Belweder.

Przed kościołem stoi dzwonnica zbudowana w latach 1685–1691 przez architekta Wojciecha Trybulskiego. Składa się ona z dwóch kondygnacji oddzielonych gzymsem. Całość nakrywa łamany dach namiotowy, zwieńczony iglicą z krzyżem. Od strony zachodniej, pod dachem, widoczna jest tarcza zegara. W dzwonnicy zawieszone są trzy gotyckie dzwony, noszące imiona: Jan, Fabian i Jutrzniak. W dolnej kondygnacji była kiedyś czynna brama cmentarna o dwóch kamiennych portalach, bowiem do końca XVIII w. tereny przy kościele i klasztorze były cmentarzem. W północnej ścianie dzwonnicy wmurowane są dwie tablice pamiątkowe. Starsza, wmurowana w 1933 w 250. rocznicę zwycięstwa Jana III Sobieskiego pod Wiedniem, młodsza, z 1998, upamiętnia osobę Józefa Piłsudskiego i jego pobyt w Pińczowie w 1914.[14]

   Zespół klasztorny oo. reformatów na Mirowie. Pierwotny kościół ufundował w 1587 biskup krakowski Piotr Myszkowski. Jego bratanek Zygmunt w 1605 sprowadził do Pińczowa zakon reformatów. Po interwencji niechętnego reformatom zakonu bernardynów zostali oni zmuszeni do opuszczenia Mirowa, do którego powrócili w 1683. W międzyczasie w 1619 ukończono budowę kościoła. W latach 1910–1928 mieścił się tam szpital miejski. W 1928 klasztor reaktywowano. Klasztorny kościół pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny jest budowlą jednonawową. Wzniesiono go w stylu późnorenesansowym. Do nawy z obydwu stron dobudowane są kwadratowe kaplice przykryte kopułami z latarnią. Północna kaplica nosi wezwanie św. Jana Nepomucena, południowa Pana Jezusa. Na fasadzie zachodniej umieszczony jest herb fundatorów Jastrzębiec. Prezbiterium posiada sklepienie kolebkowe z lunetami. Barokowy ołtarz główny pochodzi z 2. poł. XVII w. Za ołtarzem znajduje się oratorium zakonne. Wyposażenie kościoła pochodzi z XVIII w. W jednym z ołtarzy bocznych znajduje się uznawany za cudowny obraz Matki Boskiej Mirowskiej. Pochodzi on z 2. poł. XVII w. Według tradycji miał go przywieźć z Rzymu margrabia Zygmunt Myszkowski. Na budynek klasztorny składają się trzy skrzydła połączone krużgankami. Wybudowano go w latach 1686–1706.
   Kaplica św. Anny wzniesiona w stylu manierystycznym w 1600.
   Dom Ariański (zwany również bezpodstawnie Drukarnią Ariańską) na Mirowie z przełomu XVI i XVII w. Obecnie mieści się w nim oddział Archiwum Państwowego w Kielcach. Do wnętrza prowadzi ozdobiony łacińską sentencją portal.
   Pałac Wielopolskich z 1789. Wzniesiony prawdopodobnie według projektu Franciszka Naxa. Jest to budynek piętrowy. Jego fasadę przyozdabiają wykonane w stiuku płaskorzeźby przedstawiające sceny z mitologii. Na fasadzie znajduje się także herb Franciszka Wielopolskiego.
   Pawilon ogrodowy w kształcie baszty z XVI w. wybudowany przez Santi Gucciego. Znajduje się w parku nieopodal pałacu Wielopolskich. Wzniesiono go na planie pięcioboku. Na nadprożu górnego portalu umieszczony jest herb Jastrzębiec rodu Myszkowskich.
   Pozostałości pińczowskiego zamku z XIII w., przebudowanego w XVI w. według projektu Santi Gucciego. Zamek został rozebrany na przełomie XVIII i XIX w.
   Cmentarz parafialny położony na południowym stoku wzgórza przy ulicy Grodziskowej. Założono go w końcu XVIII w. po zamknięciu cmentarza przy kościele paulinów. Najstarsze zachowane nagrobki pochodzą z początku XIX w., a ich największe skupisko znajduje się na tzw. Starym Cmentarzu, będącym obecnie lapidarium rzeźby nagrobkowej (głównie klasycystycznej). Ustawione na postumentach obeliski i kolumny nakrywają wazony i urny ozdobione bogatym wystrojem roślinnym: powojem, bluszczem, liściem laurowym i polnymi kwiatami. Nagrobki zdobią herby, klepsydry i wierszowane napisy wykute w kamieniu, a także figury Matki Boskiej, Chrystusa, krucyfiksy i postacie świętych patronów zmarłych[15].
   Cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej, z lat 1914–1915, przylegający od wschodniej strony do cmentarza parafialnego. Spoczywa na nim 938 poległych żołnierzy, w tym ekshumowani i przeniesieni w 1937 z cmentarzy wojennych w Kijach i Skowronnie Górnym. Wśród pochowanych jest 9 żołnierzy z armii niemieckiej, 497 z rosyjskiej oraz 432 z armii austro-węgierskiej. W cmentarnej kaplicy znajduje się też marmurowa płyta upamiętniająca pięciu harcerzy pińczowskiego hufca Szarych Szeregów zamordowanych w 1943 przez Niemców: phm. Waldemara Kaczmarczyka ps. Krzak, l.20, phm. Janusza Laskowskiego ps. Szczerbo, l.20, phm. Czesława Lecha ps. Młot, l.22, phm. Zdzisława Marczewskiego ps. Giermek, l.22, ppor. Antoniego Piaseckiego ps. Kułak, l.26.[16]
   Cmentarz na „Zawięzieniu” przy ul. 11 Listopada w Pińczowie. Miejsce Pamięci Narodowej - historyczne miejsce straceń - dawna strzelnica sportowa. W latach 1939–1944 Gestapo, Żandarmeria i Ekspedycja Karna dokonywały wielu morderstw na Polakach. Rozstrzeliwano w tym miejscu i po zewnętrznej stronie muru więziennego. 1 lipca 1943 r. po rozstrzelaniu po murem więziennym zostali tu pochowani czterej instruktorzy harcerscy z Szarych Szeregów.
   Budynek z przełomu XVIII i XIX w. na al. Piłsudskiego. Jego fronton przyozdobiony jest portalem z herbem Jastrzębiec pochodzącym z rozebranego zamku.
   Synagoga Stara, wybudowana w latach 1594–1609. Jest jedną z najstarszych synagog zachowanych w Polsce.
   Ciuchcia Expres Ponidzie – atrakcja turystyczna, do Pińczowa dotarła w latach 20. XX w., łączyła Pińczów m.in. z Hajdaszkiem (dalej Jędrzejowiem i Szczucinem) i Kocmyrzowem. Obecnie czynna na trasie do Umianowic i dalej do Jędrzejowa lub Hajdaszka, szlak do Wiślicy jest nieprzejezdny, ale w planach jest uruchomienie, początkowo na odcinku Pińczów – Młodzawy.

poza Pińczowem

nie ma