Park Krajobrazowy Chełmy


Informacje ogólne edytuj

Data utworzenia: 1992 rok
Powierzchnia: 15 990 ha.
Powierzchnia otuliny: 12 470 ha
Położenie administracyjne:

  • powiat jaworski: gmina Paszowice, Męcinka
  • powiat złotoryjski: gmina Złotoryja
  • powiat legnicki: gmina Krotoszyce oraz gmina i miasto Jawor

Ścieżki i szlaki edytuj

Teren Parku Krajobrazowego Chełmy jest idealnym rejonem do uprawiania turystyki zarówno pieszej, rowerowej jak i narciarskiej. Łączna ilość szlaków to ponad 110 kilometrów.


Ścieżki dydaktyczne i przyrodnicze

  • "Wąwóz Myśliborski" - Myślibórz | długość : 4,5 km
  • "Archeologiczna" | długość : 4 km
  • "Las Świniec" - Muchów | długość : 4,5 km
  • "W dolinie Błotnicy" - Męcinka - Bogaczów | długość : 6 km
  • "Śladami kopaczy" - Chełmiec - Raczyce | długość : 5 km
  • "Synklina leszczyny" - Leszczyna | długość : 3,5 km
  • "Nad groblą" - Grobla | długość : 7,5 km

Szlaki turystyczne - piesze

  • Szlak Wygasłych Wulkanów (żółty), Legnickie Pole - Jawor - Myślibórz - Pomocne - Ostrzyca - Złotoryja
  • Szlak Brzeżyny (czerwony), Złotoryja - Leszczyna - Chełmiec - Myślibórz - Grobla - Bolków
  • Szlak Kopaczy (niebieski), Leszczyna - Sichów - Górzec
  • Szlak Doliną Nysy Małej (zielony), Grobla - Siedmica - Wąwóz Siedmicki - Muchów

Szlaki turystyczne - rowerowe

  • Dookoła Wąwozu Myśliborskiego, Myślibórz - Myślinów - Jakuszowa - Kobylica - Myślibórz | długość : 9 km
  • Trasa widokowa, Stanisławów - Leszczyna | długość : 4 km

Walory kulturowe edytuj

Obszar Parku jest bardzo bogaty w zabytki kultury materialnej. Znaleźć tutaj można liczne grodziska, wiele średniowiecznych osad, wały obronne, zabytki pozostałe po cystersach, a także ślady po górniczej eksploatacji.

Najstarsze ślady osadnictwa w widocznej formie - to grodziska nawiązujące do przebiegu -wczesnośredniowiecznej "Przesieki". W strefie krawędziowej Pogórza z ośrodkiem na Górzcu. Średniowieczne osadnictwo reprezentują pocysterskie wsie: Słup (1127 r.), Chełmiec, Pogwizdów, Męcinka (1202 r.), Pomocne, Muchów (1203 r.), Sichów (1217 r.). Pałac w Męcince


Kościółki wiejskie o cechach gotyckich zachowały się w Pogwizdowie, Kondratowie, Nowej Wsi Wielkiej, Chełmcu i Myślinowie. Najstarsze wzmianki o górnictwie sięgają początków XVI w. i odnoszą się do kopalni rud miedzi w okolicy Chełmca. Kościół w Kondratowie


Ożywienie działalności górniczej miało miejsce również w II połowie XVIII w. i na przełomie XIX / XX w. Ostatnie kopalnie zamknięto w XX wieku:

  • w 1974 roku kopalnię rud miedzi „Lena”
  • w 1999 roku kopalnię barytu w Stanisławowie.

Likwidacja tych kopalń polegała na usunięciu wszystkich urządzeń naziemnych i podziemnych, a wejścia do podziemnych wyrobisk zabezpieczono.

Obecnie, jedynie na obrzeżach Parku funkcjonują kamieniołomy bazaltu: "Męcinka", "Trupień", "Krzeniów" i "Winna Góra".

Rezerwaty edytuj

Aby chronić faunę, florę oraz przyrodę nieożywioną ustanowiono na terenie Parku 4 rezerwaty:

Rezerwat "Wąwóz Myśliborski

  • obszar 9,6 ha
  • typ florystyczny
  • paproć Języcznik Zwyczajny
  • staropaleozoiczne lawy poduszkowe
  • wstęp ograniczony, tylko z przewodnikiem.


Rezerwat "Wąwóz Lipa"

  • obszar 101 ha
  • typ leśno-geologiczny
  • lasy grądowe ze zbiorowiskami roślinności naskalnej
  • głazy narzutowe.


Rezerwat "Wąwóz Siedmicki"

  • obszar 68 ha
  • typ florystyczno-geologiczny
  • zbiorowiska roślinności łąkowej
  • lawy poduszkowe.


Rezerwat "Nad Groblą"

  • obszar 87,8 ha
  • typ leśno-krajobrazowy
  • stanowisko jarząbu brekinii
  • lawy poduszkowe.


Geologia edytuj

Pod względem geologicznym Park leży w obrębie metamorfiku kaczawskiego i częściowo obejmuje nieckę północnosudecką. Charakteryzuje się urozmaiconą budową geologiczną. Skały metamorficzne reprezentują powstałe w wyniku przeobrażenia produktów wulkanizmu podmorskiego - zieleńce z wykształconymi strukturami diabazów oraz przeobrażone osady morskie jako łupki serycytowe i fyllity, niekiedy z fauną graptolitową. Utwory nieprzeobrażone - osadowe skały powstałe w okresie od permu do kredy górnej. Interesujący jest pełny profil cechsztynu miedzionośnego w okolicy Leszczyny. Skały osadowe w okolicy Leszczyny

Występują tu różne relikty wulkanizmu synklinalnego z okresu permu w postaci skał ryolitowych, masywów Swarnej (389 m n..m) i Jastrzębnej (468 m n.p.m). Liczne trzeciorzędowe pokrywy wulkaniczne law bazaltowych z charakterystycznym odsłonięciem słupowym na Rataju, Czartowskiej Skale i Krzyżowej Górze tworzą główny element współczesnego krajobrazu Parku. Obszar posiada wielowiekowe tradycje górnicze związane z eksploatacją metali: (złoto, żelazo, miedź) i barytu w okolicach Chełmca, Stanisławowa i Leszczyny.


Warto zobaczyć edytuj

Będąc na terenie Parku warto odwiedzić kilka miejsc, w których zachowały się zabytkowe kaplice i kościoły oraz znaleźć można ślady pozostawione przez cystersów.


  • Leszczyna - dawny ośrodek górnictwa i hutnictwa miedzi, którego relikty udostępniono do zwiedzania lokalizując tam ścieżki dydaktyczne. Zachowały się tam stare piece wapiennicze. Można zobaczyć interesujące wychodnie skał cechsztynu miedzionośnego - pomnik przyrody.
  • Sichów - wieś pocysterska, w której koniecznie trzeba zobaczyć kościół gotycki z XIV w., park podworski z okazem tulipanowca amerykańskiego (4,6 m obwodu), oraz odsłonięcie słupowe bazaltu na Krzyżowej Górze (258 m n.pm).
  • Myślibórz - centrum edukacyjne i krajoznawcze Parku. Powastał tam rezerwat przyrody "Wąwóz Myśliborski" z górą "Rataj" (350 m n.p.m).
  • Muchów - śródleśna wieś o walorach wypoczynkowych u podnóża Wzgórz Muchowskich ze ścieżką edukacyjną. Można tam zobaczyć lipę szerokolistna o obwodzie 760 cm - pomnik przyrody.
  • Kondratów - wieś pocysterska w dolinie potoku Wilcza, o zachowanym średniowiecznym układzie zabudowy oraz zabytkowych kościołach.
  • Pogwizdów - wieś na "szlaku cystersów" z wczesnogotyckim kościołem oraz zabytkowym parkiem.
  • Grobla - wieś w dolinie Nysy Małej, ze średniowiecznym kościołem. W pobliżu znajduje się rezerwat przyrody "Nad Groblą".
  • Nowa Wieś Wielka - śródleśna wieś o walorach wypoczynkowych ze średniowiecznym kościółkeim. Niedaleko znajduje się rezerwat przyrody "Wąwóz Lipa".
  • Męcinka - wieś pocysterska o oryginalnej zabudowie z kapliczkami i kościółem o bogatym wystroju barokowym. W pobliżu znajduje się kalwaria na wzgórzu Górzec oraz sztolnia nieczynnej kopalni rud żelaza i leśna kolonia Bogaczów z miejscem wypoczynkowym.
  • Stanisławów - najwyżej położona wieś w Parku, z której podziwiać możemy wspaniały widok na zielone okolice.

Linki edytuj



Na niniejszej stronie wykorzystano treści ze strony: Park Krajobrazowy Chełmy opublikowanej w portalu Wikitravel; autorzy: w historii edycji; prawa autorskie: na licencji CC-BY-SA 1.0