Ostrowiec Świętokrzyski

Ostrowiec Świętokrzyski – miasto w Polsce, położone w województwie świętokrzyskim, w powiecie ostrowieckim, nad rzeką Kamienną. Siedziba gminy wiejskiej Bodzechów.

Ostrowiec Świętokrzyski
Rynek
Herb
Informacje
Państwo	Polska
Region	województwo świętokrzyskie
Ludność	69 852
Nr kierunkowy	(+48) 41
Kod pocztowy	27-400, 27-401, 27-402, 27-404, 27-405, 27-406

Kolegiata św. Michała Archanioła

Charakterystyka

Geografia

Miasto położone jest nad Kamienną, do której uchodzą tu rzeki: Szewnianka, Modła i Struga Denkowska. Jego północna część znajduje się na Przedgórzu Iłżeckim, a południowa na skraju Wyżyny Opatowskiej. Kilkanaście kilometrów na południowy zachód od miasta rozpościera się Pasmo Jeleniowskie Gór Świętokrzyskich.

Historia

Najstarsze udokumentowane ślady stałego osadnictwa pochodzą z epoki kamienia (ok. 4 tys. lat p.n.e.). Wtedy to na tereny dzisiejszego Ostrowca przywędrowały naddunajskie plemiona koczownicze – ludy kultur: lendzielskiej, pucharów lejkowych i amfor kulistych. Pozyskiwany w kopalniach na terenie Przedgórza Iłżeckiego krzemień posłużył osadnikom do wyrobu narzędzi. Najlepiej zachowane stanowisko kopalniane to Rezerwat Archeologiczny „Krzemionki” w Krzemionkach Opatowskich.

Najdawniejsze wzmianki o terenach wchodzących w skład dzisiejszego miasta sięgają XIV w., a o wsi Ostrów, która dała początek miastu Ostrowiec pochodzą z XIV w. Wieś położona była na prawym brzegu rzeki Kamiennej.Pierwsze próby lokacji miasta na terenie wsi Ostrów na brzegu Kamiennej podjął na początku XVI w. Kacper Maciejewski. U schyłku XVI w.(w 1564 r. prawa miejskie uzyskał Denków, dawniej Magna Michów) Ostrów przeszedł na własność Jakuba Gawrońskiego herbu Rawa,który wyznaczył na lewym brzegu rzeki miejsce pod budowę miasta. Przyjmuje się, że powstało ono na tzw. "surowym korzeniu" w 1597. W 1613 Ostrowcowi nadano prawa miejskie. Nazwa miasta (wcześniej: Ostrów, Ostrowiec lub Tarnowiec) ostatecznie ustaliła się po przejęciu dóbr ostrowieckich przez Janusza Ostrogskiego. Ostrowiec stał się częścią dóbr ostrowieckich w posiadaniu hrabiego Jana Tarnowskiego herbu Leliwa. W późniejszym czasie dobra ostrowieckie były w posiadaniu największych rodów magnackich w Rzeczypospolitej: Tarnowskich, Czartoryskich, Lubomirskich, Radziwiłłów, Ostrogskich, Zasławskich, Sanguszków, Wielopolskich, Dobrzańskich, Łubieńskich i innych. W roku 1889 dobra ostrowieckie zostały rozdrobnione a każda część otrzymała osobną hipotekę. Po II wojnie światowej wszystkie grunty prywatne zostały odebrane właścicielom i znacjonalizowane. Pod koniec XVIII i w XIX w., w okolicy Ostrowca intensywnie rozwijał się przemysł. Połowa wieku XIX zaowocowała stopniowym rozwojem staszicowskiej koncepcji uprzemysłowienia doliny rzeki Kamiennej w oparciu o siłę motoryczną rzeki i jej dopływów oraz miejscowe zasoby węgla i rudy żelaza. Tak powstały m.in. zakłady w Brodach Iłżeckich, Nietulisku, Dołach Biskupich, Chmielowie czy Bodzechowie. W latach 1837-1839, powstała huta zwana Klimkiewiczów (od budowniczego – Antoniego Klimkiewicza). Wokół huty, która z czasem przyjęła nazwę Zakładów Ostrowieckich, rozwijały się mniejsze zakłady, między innymi materiałów ogniotrwałych i spożywcze. Na przełomie XIX i XX w. ostrowiecka huta stała się drugim co do wielkości tego typu zakładem w Królestwie Polskim. W czasie rewolucji 1905 roku miały tu miejsce masowe wystąpienia robotnicze, których kulminacją było proklamowanie 27 grudnia 1905 Republiki Ostrowieckiej. Na okres około dwóch tygodni, władzę w mieście i sąsiednich powiatach przejęła PPS kierowana przez Ignacego Boernera. Upadek Republiki Ostrowieckiej nastąpił po przybyciu do miasta dwóch carskich pułków piechoty wraz z artylerią. W okresie I wojny światowej, Zakłady Ostrowieckie uległy poważnym zniszczeniom. 3 listopada 1918, Polacy przejęli władzę w mieście z rąk okupantów austro-węgierskich. W okresie międzywojennym Ostrowiec rozwijał się dzięki inwestycjom związanym z budową Centralnego Okręgu Przemysłowego. W 1924 miasto znacznie poszerzyło swoje granice i zostało wydzielone z powiatu opatowskiego. W chwili wybuchu II wojny światowej Ostrowiec liczył około 30 tysięcy mieszkańców. Od 1937 miasto nosi współczesną nazwę Ostrowiec Świętokrzyski. Wcześniej, w latach 20. i 30. używana była nazwa Ostrowiec Kielecki, a na początku XX w. Ostrowiec nad Kamienną.

    Wojska niemieckie zajęły Ostrowiec 8 września 1939 r., zmuszając ludność do podjęcia walk o charakterze podziemnym i partyzanckim. Podczas II wojny światowej i okupacji niemieckiej 11 tysięcy Żydów ostrowieckich zostało wymordowanych. W Ostrowcu miały miejsce liczne publiczne egzekucje, założono tu także obozy przejściowe dla jeńców, obóz Służby Budowlanej, obóz pracy (1941-43) i getto (1943-44) żydowskie. Miasto było ośrodkiem działalności polskiego podziemia; działały tu m.in. ZWZ-AK, PPS-WRN, NOW-NSZ. W Ostrowcu produkowana była broń i wydawana prasa konspiracyjna. 16 stycznia 1945 Ostrowiec został wyzwolony spod okupacji hitlerowskiej. Przystąpiono do odbudowy zniszczonego w ok. 75 procent ostrowieckiego przemysłu.

    W oparciu o koncepcję R. Felińskiego inż. Józef Reński opracował plan zagospodarowania przestrzennego Ostrowca Świętokrzyskiego. W 1954 roku włączono w granice administracyjne miasta: d. miasto Denków, Częstocice, Cukrownię, Kolonię Robotniczą, Zygmuntówkę, Brezelię, Koszary, Gutwin, Dudy, Budy. Liczba mieszkańców osiągnęła 40 000. W latach 70 - tych rozbudowano Hutę Ostrowiec - powstał zakład metalurgiczny. Rozwinięto wielorodzinne i indywidualne budownictwo mieszkaniowe. Powstały nowe dzielnice: Skarpa, Cukrownia, Kuźnia, Piaski, Słoneczne, Ostrówek, Ogrody, Pułanki, Rosochy, Stawki.  Wybudowano wieloodziałowy szpital oraz przychodnie zakładowe i lecznictwa otwartego. Rozwinęła się sieć placówek handlowych i usługowych. Utworzono bazę dla szkolnictwa podstawowego, zawodowego, średniego, pomaturalnego. W mieście działają liczne placówki kulturalno- oświatowe, zakładowe i spółdzielcze. Od 1966 roku prowadzi działalność Muzeum Historyczno - Archeologiczne z oddziałem w Krzemionkach. Rozwijają się środowiska twórcze. Aktywnie pracuje PTTK. Powstaje Miejskie Centrum Kultury. Działają kluby i związki sportowe. Urządzono miejsca wypoczynku. W 1979 roku oddano do użytku Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji. Liczba mieszkańców miasta w 1991 r. wynosiła 78 600.

    W latach 90. ostrowiecka huta podupadła, a rozwój miasta przybrał raczej kierunek drobnej przedsiębiorczości. W tym samym czasie powstało wiele spółek miejskich, m.in. w 1991 Miejska Energetyka Cieplna. Po rozmowach na temat kupna huty przez zagranicznego inwestora, ostatecznie przejął ją hiszpański koncern Celsa.

Dojazd

Kielce

Samochodem

Przez miasto przechodzi DK9 z Opatowa do Radomia. Miasto znajduje się niedaleko Sandomierza, Kielc i Radomia.

Warto zobaczyć

• Kolegiata pw. św. Michała Archanioła – z początku XVII w., w latach 1924–1938 rozbudowana i przebudowana w stylu neobarokowym; wpisana do rejestru zabytków nieruchomych;
• Kościół pw. św. Stanisława Biskupa w dzielnicy Denków – wybudowany w 1700 r. w stylu barokowym, a następnie rozbudowany w 1904, obok dzwonnica z 1806:
• Zespół Pałacowo-Parkowy w dzielnicy Częstocice z dawnym pałacem hrabiów Wielopolskich z lat 1887–1899, obecnie Muzeum Historyczno-Archeologiczne;
• Pałac myśliwski hrabiów Wielopolskich przy ulicy Kuźnia, obecnie hotel „Pałac Tarnowskich” ;
• Drewniany kościół pw. Najświętszego Serca Jezusowego przy ulicy Sandomierskiej, wybudowany w stylu zakopiańskim, w 1932 r. według projektu Tadeusza Rekwirowicza;
• Dawny zajazd pocztowy z przełomu XVIII i XIX w. przy ulicy Szerokiej;
• Pozostałości cmentarza żydowskiego na kirkucie, pomiędzy początkowymi odcinkami ulic Iłżeckiej i Sienkiewicza ;
• Gmach poczty na Alei 3 Maja, wybudowany w latach 1925–1927;
• Budynek dawnej ubezpieczalni społecznej z 1931 przy ulicy Focha;
• Dworzec kolejowy z końca XIX w.;
• Figura św. Floriana z 1776 r. na placu św. Floriana;
• Kaplica cmentarna rodziny Pietrzykowskich z 1880 r., na cmentarzu parafialnym, ul. Denkowska;
• Dwór z XIX w., ul. Świętokrzyska 40.

Najbliższe okolice

• Starachowice
• Kielce
• Sandomierz
• Bałtów
• Ćmielów
• Góry Świętokrzyskie

Nauka

• Szkoły podstawowe:
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 1
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 3 im. Bolesława Chrobrego
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 4 im. Partyzantów Ziemi Kieleckiej
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 5 im. Stefana Żeromskiego, obecnie Zespół Szkół i Placówek Publicznych nr 3
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 7 im. Henryka Sienkiewicza
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 8 im.Kawalerów Orderu Uśmiechu
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 9 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 10
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 11 w Zespole Szkół Publicznych nr 1
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 12 im. Jana Pawła II
  • Publiczna Szkoła Podstawowa nr 14 im. Orląt Lwowskich w Zespole Szkół Publicznych nr 2
  • Publiczna Szkoła Podstawowa Specjalna nr 1
  • Publiczna Szkoła Podstawowa Specjalna nr 21
• Gimnazja:
  • Publiczne Gimnazjum Nr 1
  • Publiczne Gimnazjum Nr 2 z Oddziałami Integracyjnymi i Sportowymi im. Ryszarda Kaczorowskiego
  • Publiczne Gimnazjum Nr 3
  • Publiczne Gimnazjum Nr 4 im. Orląt Lwowskich w Zespole Szkół Publicznych nr 2
  • Publiczne Gimnazjum Nr 5 w Zespole Szkół Publicznych nr 1
• Szkoły ponadgimnazjalne:
  • Liceum Ogólnokształcące nr I im. Stanisława Staszica
  • Liceum Ogólnokształcące nr II im. Joachima Chreptowicza
  • Liceum Ogólnokształcące nr III im. Władysława Broniewskiego
  • Liceum Ogólnokształcące nr IV im. C.K. Norwida
  • Katolickie Liceum Ogólnokształcące im. ks. Marcina Popiela
  • Niepubliczne Technikum w Ostrowcu Świętokrzyskim (Zakład Doskonalenia Zawodowego w Kielcach)
  • Zespół Szkół nr 1 im. Mikołaja Kopernika,
  • Zespół Szkół nr 2,
  • Zespół Szkół nr 3,
  • Zespół Szkół nr 4,
  • Centrum Kształcenia Ustawicznego
• Szkoły pomaturalne:
  • Policealne Studium Ekonomiczne Zespołu Szkół Ekonomicznych im Rabina Mariusza Surmy
  • Zespół Szkół Doskonalenia Zawodowego
  • Szkoła Zarządzania w Ostrowcu Świętokrzyskim
• Szkoły wyższe:
  • Wyższa Szkoła Biznesu i Przedsiębiorczości
  • Wyższa Szkoła Handlowa w Kielcach Wydział Zamiejscowy w Ostrowcu Świętokrzyskim

Hotel Accademia

Restauracje

• Restauracja McDonald's;
• Restauracja Pasta Land;
• Bar Viet Nam.

Noclegi

• Hotel Accademia
• Hotel Pałac Tarnowskich
• Apartamenty Centrum
• Hotel Pod Parowozem