Lidzbark Warmiński

Lidzbark Warmiński – miasto w Polsce, w województwie warmińsko-mazurskim, siedziba powiatu lidzbarskiego oraz gminy wiejskiej Lidzbark Warmiński.

Lidzbark Warmiński
Lidzbark Warmiński nocą, układ urbanistyczny XIV, XV, autor zdjęcia Qvidemus
Herb
Flaga
Mapa
Informacje
Państwo	Polska
Region	Województwo warmińsko-mazurskie
Powierzchnia	14,4 km²
Wysokość	71 m n.p.m.
Ludność	15 877
Nr kierunkowy	(+48) 89
Kod pocztowy	11-100 do 11-102
Strona internetowa

Zamek Biskupów Warmińskich wraz z fragmentem przedzamcza w Lidzbarku Warmińskim; autor zdjęcia Romek

Baszta w Lidzbarku Warmińskim; autor zdjęcia Semu

Domy przy ul. Reja 2-6; autor zdjęcia ZeroJeden

Dom przy ul. Hożej 9b; autor zdjęcia Madzik stu

Baszta na przedzamczu - zabytek nr rejestr. A-1137; autor zdjęcia Romek

Charakterystyka

Położenie geograficzne: 54°07′25,29″N 20°34′54,25″E

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do ówczesnego województwa olsztyńskiego.

Lidzbark Warmiński (dla odróżnienia od Welskiego, położonego na południe od Olsztyna przez 4 i ½ wieku był stolicą regionu (Warmia).

O dziwo, nieczęsto bywa kojarzony z naszym największym astronomem, a przecież Mikołaj Kopernik mieszkał tu dłużej niż w Olsztynie (gdzie był zarządcą Zamku Kapituły Warmińskiej przez 5 lat). Po powrocie ze studiów w Italii tu zdobywał praktykę lekarską ale także pomagał wujowi w sprawach administracyjnych i sądowych. Tu napisał wstęp do dzieła swojego życia.

Dobry klimat do życia i pracy twórczej odczuwał inny słynny mieszkaniec, Ignacy Krasicki, biskup. Znany jednak bardziej ze swoich bajek niż działalności duszpasterskiej. Dziś patronuje luksusowemu hotelowi na Podzamczu.

Dojazd

Warto zobaczyć

• Zamek Biskupów Warmińskich wraz z przedzamczem, bastionem i basztą – jeden z najcenniejszych zabytków w Polsce. Jest najlepiej zachowaną budowlą na ziemiach byłego państwa zakonnego, choć nigdy bezpośrednio nie znalazł się we władaniu Krzyżaków. Bryłę zamku w narożu północno-wschodnim zdobi wieża wysoka – stołp, a w pozostałych narożach wieżyczki na konsolach. Dziedziniec lidzbarskiego zamku ze względu na krużganki przypomina dziedziniec Królewskiego Zamku na Wawelu,
• Wysoka Brama (właściwie: przedbramie) - Do dzisiaj w Lidzbarku z trzech bram zachowała się jedna. Jest to przedbramie zwane Wysoką Bramą, przy której znajdował się niegdyś barbakan (usunięty w r. 1868). Jest to najbardziej monumentalny zabytek tego typu na Warmii; przypomina Bramę Holsztyńską w Lubece. Ta gotycka budowla powstała w latach 1466-1478 r. Górną część przemurowano około 1850 r. W środkowej części bramy znajduje się ostrołukowy przejazd,
• Mury obronne i układ urbanistyczny – w II połowie XIV w. zaczęto miasto otaczać murami z basztami i bramami. Od wschodu, południa i części zachodu świetną naturalną ochroną była rzeka Łyna. Mury tu też były osłonowe, słabsze. Od północy powstały masywne mury z licznymi basztami i sucha fosą. O ich ogromie może świadczyć fakt, że zachowały się do dzisiaj. Budowę fortyfikacji zakończono w 1357 r. Przez lata dobudowywano do murów małe domki biednych mieszkańców. Mury stały się dla nich ochroną, zachowały się bowiem dwa domy XV-wieczne. Układ urbanistyczny podlega ochronie prawnej na obszarze 50–200 m od murów miejskich,
• Kościół Podwyższenia Krzyża – barokowy kościółek odwrotnie orientowany, postawiony jako wotum dziękczynne za kres epidemii dżumy. Kamień węgielny poświęcono w 1709 r., ale chorągiewka na szczycie pochodzi z 1789 r., wtedy prawdopodobnie za biskupa Krasickiego ukończono tę barokową świątynię. Barokowe wyposażenie pochodzi z 1790 r. Mały kościółek otoczony jest murami z dwiema narożnymi kaplicami. Sufit płaski, drewniany z polichromią. Świątynia ma wymiary 24 x 10 m i jest odwrotnie orientowana o dwuspadowym dachu, elewacja podzielona pilastrami, zachodnia fasada zwieńczona latarenką o ostrosłupowym hełmie,
• Kolegiata św. Piotra i Pawła wraz z klasztorem i wikarówką, budowla późnogotycka, murowana, orientowana ze sklepieniem gwiaździstym]]. Po 1698 r. kościół przebudowano na barokowy, a w latach 1870-1872 regotyzowano. W latach 1892-1896 dobudowano trójnawowe bazylikowe prezbiterium, zakrystię i boczne kruchty,
• Dawny kościół ewangelicki - najwybitniejszy przykład architektury protestanckiej na Warmii, wybudowany w latach 1818-1823. Kościół wystawiony w konstrukcji ryglowej, na kamiennej podmurówce, oszalowany, jest trójnawową, pięcioprzęsłową bazyliką emporową, z płytkim prezbiterium od północy i dwuwieżową fasadą od południa. Jest pseudoromańską bazyliką, aktualnie cerkwią prawosławną,
• Oranżeria Krasickiego – tzw. oranżeria, barokowo-klasycystyczny pawilon ogrodowy, wzniesiony w latach 1711-1724 dla biskupa Teodora Potockiego, rozbudowany ok. 1770 roku dla biskupa Ignacego Krasickiego. Przebudowa objęła dobudowę skrajnych pomieszczeń, wykonanie owalnych okien sali głównej i ujednolicenie elewacji zewnętrznej. Obiekt nabrał w ten sposób cech barokowego klasycyzmu stanisławowskiego. Budynek parterowy o pięciu symetrycznych członach, które tworzą wydłużony prostokąt,
• Ratusz – neogotycki XIX-wieczny. Trwają prace projektowe nad odbudową średniowiecznego – spalonego, najokazalszego na Warmii ratusza
• Budynek dawnego młyna
• Kolejowa wieża ciśnień
• Most drogowy przy ul. Kopernika
• Zabytkowe domy przy ulicach: Wysokiej Bramy, Kajki, Mickiewicza, Kopernika, Lipowej, Wyszyńskiego, Placu Konstytucji 3 maja, Ratuszowej, Hożej, Kasprowicza, Placu Wolności 3.
• Cmentarze: miejski, wojenny z lat 1914-1918, żydowski
• Pomniki, popiersia, tablice pamiątkowe

Najbliższe okolice

• Bartoszyce
• Święta Lipka
• Kętrzyn i Wilczy Szaniec – dawna wojenna kwatera Hitlera. Jest to kompleks schronów położonych w lesie w Gierłoży.

Imprezy

Co roku na przełomie sierpnia i września odbywają się Lidzbarskie Wieczory Humoru i Satyry.

Noclegi

• Podzamcze zostało zaadaptowane na luksusowy hotel
• hotel GÓRECKI, ul. Olsztyńska 4

Informacje turystyczne

Muzeum zamkowe czynne od poniedziałku do piątku w godzinach od 8:00 do 16:00. Wstęp wolny. Zamek był niedawno remontowany, część pomieszczeń jeszcze nie zagospodarowana.

Wyjazd