Kuźnica (województwo pomorskie)

Kuźnica
Herb
Informacje
Państwo	Polska
Region	Województwo pomorskie
Ludność	532
Nr kierunkowy	(+48) 58
Kod pocztowy	84-141

Kuźnica (kaszub. Kùsfeld, niem. Kussfeld) – osada w Polsce, położona w województwie pomorskim, powiecie puckim, na Mierzei Helskiej, nad Morzem Bałtyckim, a z drugiej strony nad Zatoką Gdańską. W 1954 r. nastąpiło administracyjne połączenie Boru, Jastarni, Juraty i Kuźnicy pod nazwą Jastarnia a w 1973 r. nadano Jastarni prawa miejskie. W 2017 roku Bór został przekazany Helowi, a Jurata i Kuźnica stały się osobnymi miejscowościami.

Współrzędne geograficzne: 54°44′01″N 18°34′56″E

Kurort wypoczynkowy z kąpieliskiem i przystanią morską. Integralną częścią Kuźnicy jest pobliskie osiedle Syberia. W Kuźnicy mierzeja jest najwęższa – ma tylko niepełna 200 metrów. W Kuźnicy tory kolejowe są położone najbliżej brzegu morskiego na całym polskim Wybrzeżu.

Z obu stron osady wznoszą się kilkumetrowe wydmy (w tym wydma Lubek).

Niektórzy nazwę Kuźnicy wywodzą z kaszubskiego podania opierając się na brzmieniu kaszubskiej i niemieckiej nazwy Kusfeld („Miejsce Pocałunku”) oznaczające miejsce symbolicznego dotykania się („całowania”) morza z zatoką.

Historia

Zapisy historyczne z 1570 r. mówią o tym że Kuźnica leżała wówczas na jednej z ciągu wysepek, z których połączenia powstała Mierzeja Helska i mieszkała tam 1 rodzina. Późniejsze informacje pisane mówią o karczmarzu. W 1635 r. wskazywana jest jako miejsce czterobastionowego fortu "Kazimierzowo" (budowa w latach 1634-1635) obsadzonego 200-osobową załogą, opuszczonego po potopie szwedzkim.

W XIX w. miejscowość rozwijała się, będąc największą po Helu osadą na półwyspie (Mierzei Helskiej). Do dziś zachowały się murowane rybackie domki z końca XIX w.

Wydany w 1883 r. tom IV Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa 1883, nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1880-1914 Tom IV, strona 948 podaje, że w: "R 1663 stała tu tylko jedna chata, inne zapewne w czasie wojny szwedzkiej zrujnowane i opuszczone. Wieś należała do dóbr starosty puckiego. Lustracya tegoż starosty z r. 1678 donosi: Od r.1660 trzymał tę osadę Wojciech Byzewski jure emphiteutico do lat 30. Ale popełniwszy kryminał praedae z rozbitego okrętu lubeckiego i circumstancyi zabicia ludzi niewinnych w tym okręcie od nawalności salwowanych z zięciem swoim Matysem Walkowcem, zgodził się z panem Karolem Fondoren, plenipotentem pryncypałów przerzeczonego okrętu lubeckiego i residuitatem annorum emphiteuticorum puścił temu to Fondoren. Powinność posesora taka: brzegu morskiego pilnować, piwo pańskie i gorzałkę szynkować i czynszu za rok dawać fl.8"

W 1883 roku Kuźnica liczyła "zagrodników-rybaków 21, mieszkańców samych katolików 332, domów 50. […] Rolnictwem wcale się nie zajmują mieszkańcy".

Rybacki charakter osady zaczął zmieniać się w latach 20. XX w. gdy po wybudowaniu w 1922 r. przez wojsko linii kolejowej na Hel zaczęli także do Kuźnicy przyjeżdżać letnicy z całej Polski. Wkrótce na przekazanej przez rybaków ziemi stanął kościół parafialny. Neogotycki kościół rybacki z lat 30. XX w. z amboną w kształcie łodzi, wzorowany był stylistycznie na kościele w Swarzewie. Miejscem wspólnej modlitwy mieszkańców zanim powstał, była wybudowana przed 1887r., zlokalizowana koło szkoły, kapliczka św. Antoniego Padewskiego.

Podczas wojny Kuźnica ucierpiała znacznie mniej niż sąsiadujące Chałupy.

Warto zobaczyć

Na miejscowym cmentarzu, w lasku znajduje się pomnik-symboliczny grób rybaków i żołnierzy, ofiar wojen i żywiołów. Do 1985 r., zanim rozmyły go morskie fale, istniał leśny cmentarz żołnierzy niemieckich z okresu II wojny światowej.

Po wojnie na terenach sąsiadujących z Jastarnią powstało nowa część osiedla zwana Syberią. Nazwę tej części osiedla niektórzy wiążą z panującymi tu ekstremalnymi warunkami klimatycznymi. Bywały lata że podczas zimowych sztormów Syberia była zalewana przez wody Zatoki Gdańskiej.

Przystań morska

W Kuźnicy, nad Zatoką Pucką jest ustalona przystań morska. Do niedawna stanowiło ją nabrzeże postojowo-wyładunkowe o długości 92 m, a także pochylnia dla kutrów i łodzi. 30 października 2012 r. po dwóch latach rozbudowy odbyło się oficjalne otwarcie portu rybackiego. W wyniku rozbudowy powstały dwa falochrony - wschodni o długości 110 m i południowy o długości 174 m z dwoma pirsami cumowniczymi, tworząc basen portowy o powierzchni 3,5 ha, poszerzono nabrzeże północne, wybudowano nowy slip oraz budynek bosmanatu, a także przeprowadzono remont starego nabrzeża.

Zabytki

• Rybackie budownictwo przełomu XIX i XX w. w okolicach kościoła,
• kościół parafialny z lat 1931-1933 wzorowany na sanktuarium maryjnym w Swarzewie,
• ceglany budynek szkoły (przy głównej ulicy Helskiej) z oryginalną mozaiką kaszubską.

Atrakcje

• Molo spacerowe nad zatoką przy rybackim porcie,
• wydma Libek (ok. 2,5 km na wschód od Kuźnicy) w pobliżu której rozbił się ongiś niemiecki statek „Lübeck” (ponoć przewożący wysokoprocentowe trunki),
• krzyż dziękczynny przy wjeździe do Syberii postawiony w miejscu rozbicia się wojskowego samolotu odrzutowego Mig-21, który ominął pobliskie domy mieszkalne,
• suszące się na palach przy przystani żaki – sieci na obręczach, używane do połowu węgorzy.