Koluszki

Koluszki
Koluszki z lotu ptaka
Herb
Mapa
Informacje
Państwo	Polska
Region	Województwo łódzkie
Powierzchnia	9,9 km²
Wysokość	211 m n.p.m.
Ludność	13 399
Nr kierunkowy	(+48) 44
Kod pocztowy	95-040
Strona internetowa

Koluszki – miasto w Polsce, w województwie łódzkim, w powiecie łódzkim wschodnim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej. Obejmuje swoim obszarem 15 tys. ha i liczy ponad 23 tys. mieszkańców. Głównym atutem tego miejsca jest jego lokalizacja.  Historycznie miasto położone jest na skraju Mazowsza. Ośrodek przemysłowy (odlewnia). Lokalny ośrodek usługowy. Baza paliw płynnych, połączona rurociągiem z rafinerią w Płocku.

Bogactwem naturalnym gminy Koluszki są lasy, zajmujące 41 % jej powierzchni. To dlatego nazywana bywa „ zieloną gminą”. Lasy gminne są doskonałym miejscem rekreacji i wypoczynku. Zimą urozmaicone licznymi pagórkami zachęcają do aktywnego uprawiania narciarstwa biegowego. W cieplejszej porze to znakomite obszary dla miłośników spacerów, nordic walkingu, czy jazdy rowerem. Obszar Gminy Koluszki należy do dorzecza Wisły. Rzeki odwadniające tereny naszej gminy to – Mroga, mająca swe źródła w pobliżu Gałkówka Kolonii i Rawka, mająca początek obok wsi Rewica- dopływ Bzury a także Piasecznica wypływająca w okolicy Słotwin, dopływ Pilicy. W obrębie gminy Koluszki znajduje się zbiornik wodny w Lisowicach.

Koluszki na tle powiatu łódzkiego wschodniego

Dworzec kolejowy w Koluszkach

Dworzec kolejowy w Koluszkach

Pomnik pamięci poległych i pomordowanych w II wojnie światowej

Dworzec kolejowy w Koluszkach - przejście podziemne

Dworzec kolejowy w Koluszkach - przejście nadziemne

Park w Koluszkach

Wjazd do Koluszek

Osiedle Głowackiego w Koluszkach

Charakterystyka

Położenie geograficzne: 51°44′16″N 19°48′45″E

W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do ówczesnego województwa piotrkowskiego. Miasto położone jest w odległości:

• 115 km od Warszawy
• 33 km od Łodzi
• 45 km od Piotrkowa Trybunalskiego
• 229 km od Poznania
• 199 km od Katowic

Miasto położone na Równinie Koluszkowskiej, pomiędzy Wysoczyzną Rawską, a wyniesieniami Garbu Łódzkiego, na skraju źródłowego odcinka doliny rzeki Mrogi.

Historia

Ważną rolę w rozwoju Koluszek odegrała kolej.

• 2 września 1846 r. – po raz pierwszy z Koluszek do Piotrkowa Trybunalskiego wyruszył pociąg na linii Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej
• 19 listopada 1865 r. nastąpiło uroczyście uruchomiono przewóz towarów i surowców na linii kolejowej z Koluszek z Łodzią Fabryczną (Droga Żelazna Fabryczno-Łódzka). Potem pojawiały się projekty połączenia Łodzi z tą linią kolejową, systematycznie odrzucane przez administrację carską.

Dopiero w 1864 roku wykonano projekt połączenia Łodzi z koleją Warszawsko–Wiedeńską, który zawierał również wariant jej ewentualnego przedłużenia do Kalisza. Projekt przyjęto, lecz jedynie w wariancie do Łodzi, bez pozwolenia na przedłużenie trasy. Według koncesji stacja węzłowa miała się znajdować między Rogowem a Rokicinami, a na ostateczną pozycję wybrano Koluszki. Koncesja z lipca 1865 r. pozwalała na eksploatację linii przez 75 lat. Prace budowlane na 27-kilkometrowym odcinku trwały 3 miesiące od września do listopada roku 1865. Prace odbywały się ręcznie, a ziemię i ładunki przewoziły konne furmanki, przy budowie linii pracowało 2400 osób. Początkowo przewożono wyłącznie towary. Pociągi pasażerskie ruszyły dopiero 1 czerwca 1866 r., wszak kolej nie budowano dla przewozu pasażerów, ale przewozu głównie ładunków.

Dojazd

Samolotem

Najbliższe lotnisko pasażerskie znajduje się w Łodzi na Lublinku, jest obsługiwane przez tzw. tanie linie lotnicze. Port Lotniczy Łódź im. Władysława Reymonta [1] (IATA: LCJ, ICAO: EPLL), tel. +48 42 688 84 14, info-kasa@airport.lodz.pl

Pociągiem

Miasto stanowi stację węzłową:

• Linia kolejowa nr 1: Warszawa – Katowice
• Linia kolejowa nr 17: Koluszki – Łódź Fabryczna
• Linia kolejowa nr 534: Koluszki – Mikołajów
• Linia kolejowa nr 535: Koluszki – Zieleń.

Samochodem

Przez miasto przebiegają dwie drogi wojewódzkie:

• Droga wojewódzka nr 715: Brzeziny – Koluszki – Budziszewice – Ujazd
• Droga wojewódzka nr 716: Koluszki – Rokiciny – Piotrków Trybunalski

Autobusem

Przystanki autobusowe znajdują się przy:

• dworcu kolejowym ul. 3 maja 9
• kościele Niepokalanego Poczęcia NMP ul. 11 listopada 17
• aptece ul. Brzezińska (przystanek przeniesiony na okres remontu drogi na ul. Polną 33 przy Centrali Nasiennej).

Osiedla

• Osiedle Czarneckiego
• Osiedle Głowackiego
• Osiedle 11 Listopada
• Osiedle Łódzkie
• Osiedle Łódzkie II
• Osiedle Natolin
• Osiedle Staromiejskie
• Osiedle Warszawskie
• Osiedle Zieleń Południe

Warto zobaczyć

• obyczajowy film fabularny Bal na dworcu w Koluszkach z 1989 roku, w reżyserii Filipa Bajona
• internetową historię Koluszek

Ciekawe miejsca

Do najciekawszych, zabytkowych obiektów naszej gminy należy zaliczyć Neogotycki kościół pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Koluszkach i Kościół pod wezwaniem Świętej Katarzyny Aleksandryjskiej. Do ciekawych obiektów należy także zespół ciekawej zabudowy z początków XX w., czyli osiedle pracowników kolei przy ul. Kolejowej (budynki mieszkalne z czerwonej cegły oraz stojąca obok wieża ciśnień). Do ciekawych obiektów należy także pałac w Lisowicach z końca XVIII w. 

Godnym odwiedzenia jest na pewno Muzeum im. Leokadii Marciniak w Gałkowie Dużym, które jest miejscem edukacji regionalnej. Muzeum prezentuje wiele eksponatów związanych z codziennym życiem mieszkańców dawnego Gałkowa i okolicznych wsi.

Koluszki to nie tylko kolej, rozwój kultury czy przemysł ale także sport. Odpowiedzialny za ten dział jest Ośrodek Sportu i Rekreacji w Koluszkach. Organizuje on imprezy sportowe, Lodowisko „Biały Orlik”, opiekuje się obiektami sportowymi: halą sportową, skateparkiem, boiskami wielofunkcyjnymi „Orlik”, „Skrzydlik” oraz stadionem w Koluszkach przy ulicy Zagajnikowej.

Gmina bogata jest w różnego rodzaju cmentarze (przykościelny cmentarz w Gałkowie Dużym datowany na XVII) jak i pomniki pomordowanych w II wojnie światowej.

Szlaki turystyczne

Ponadto Gmina Koluszki w towarzystwie czterech innych (Brzeziny, Dmosin, Jeżów, Rogów), została objęta projektem „Muzeum w przestrzeni-wielokulturowe korzenie regionu łódzkiego”. Celem tego projektu jest promocja wiedzy na temat walorów historyczno- kulturowych, środowiskowych oraz popularyzacja aktywnego wypoczynku.W terenie wyznaczono cztery tematyczne szlaki: Pamięci (wojenny), Wytchnienia (przyrodniczy), Zadumy (kulturowy) i Łaknienia (kulinarny). Poznanie bogatej historii obszaru oraz jego walorów umożliwiają tablice informacyjne usytuowane we wszystkich wymienionych miastach.

Szlak historyczny

Jego tematem przewodnim są wydarzenia z jesieni 1914 r. Szlak ten jest najdłuższy, liczy ok. 133 km i ma najbardziej rozwiniętą trasę przebiegu. Prowadzi do sześciu cmentarzy i pięciu mogił żołnierskich z I wojny. Na szlaku znajduje się również muzeum im. Leokadii Marciniak z ekspozycją poświęconą Operacji Łódzkiej 1914 r. i Wąskotorowa Kolej Rogowska, wybudowana przez Niemców do obsługi frontu na Rawce. Na szlaku znajdują się także pola bitew i miejsca spoczynku Powstańców Styczniowych z 1863 r. Pokonanie całego szlaku pozwoli uzyskać turyście dużo informacji na temat historii i wydarzeń batalistycznych rozgrywających się na omawianym terenie. Ponadto, szlak poprowadzi przez tereny atrakcyjne pod względem przyrodniczo-krojobrazowym i kulturowym, co uczyni go jeszcze bardziej interesującym. W szczególności szlak będzie nas wiódł przez miejsca upamiętnień, czyli: Pomnik Powstańców Styczniowych w Gałkowie Dużym, mogiły z I wojny na cmentarzu w Borowej, na cmentarzu ewangelickim w Felicjanowie, cmentarz z I wojny z grobami żołnierzy września 1939 r, w lesie pod Gałkowem Małym, głaz upamiętniający miejsce bitwy w Lesie Gałkowskim, mogiła żołnierzy poległych w 1914 r. w Kaletniku, zbiorowa mogiła z 1945 r. na cmentarzy parafialnym w Koluszkach, mogiła w lesie pod Redzeniem, grób nieznanego żołnierza na cmentarzu w Gałkowie Dużym z 1996 r., tablice pamiątkowe w kościele p.w. Niepokalanego Poczęcia NMP w Koluszkach, pomnik partyzantów w Koluszkach, pomnik poległych i pomordowanych w latach 1939-1945 w Koluszkach, pomnik w Regnach, pomnik partyzantów w Słotwinach. Szlak będzie wiódł również przez pozostałości umocnień i okopów z 1914 r. w Lesie Gałkowskim.

Powyżej wymienione zostały jedynie miejsca na terenie Gminy Koluszki. Przypomnijmy jednak, że szlak przebiegać będzie jeszcze przez Brzeziny, Dmosin, Rogów i Jeżów.

Szlak kulturowy

Ma on długość ok.102 km i prowadzi przez najciekawsze miejsca związane z dziedzictwem kulturowym regionu. Szlak może funkcjonować jako zupełnie samodzielny, ale też jako element całej sieci szlaków. Na trasie szlaku kulturowego na pewno zobaczymy: cmentarze i kościoły rzymsko – katolickie w Świnach i w Koluszkach (pw. Niepokalanego Poczęcia NMP), cmentarz ewangelicki w Katarzynowie, Słotwinach, Erazmowie i Stamirowicach, zespół pałacowy w Lisowicach, mogiłę ludności żydowskiej pod Felicjanowem, Pomnik Tadeusza Kościuszki, Pomnik poległych i pomordowanych w latach 1939-1945, Pomnik Orła Białego w Koluszkach.

Bardzo ważnymi obiektami tego szlaku są tradycyjne drewniane i murowane budynki mieszkalne oraz krzyże i kapliczki przydrożne, których na terenie naszej gminy, jak wiemy, nie brakuje, a których wartość historyczna, architektoniczna i krajobrazowa jest ogromna.

Szlak przyrodniczy

Szlak przyrodniczy ma długość 113 km i biegnie przez najcenniejsze i najbardziej atrakcyjne miejsca. Szlak ominie jednak największe miejscowości: Koluszki, Brzeziny, Dmosin i Jeżów. W dużej części przebiega terenami leśnymi. Na planowanej trasie znajdują się 4 rezerwaty przyrody, Park Krajobrazowy Wzniesień Łódzkich, 3 zespoły przyrodniczo-krajobrazowe oraz 4 obszary Natura 2000. Turyści, oprócz możliwości odpoczynku na świeżym powietrzu, będą mogli również zdobyć podstawową wiedzę na temat form ochrony przyrody itp., gdyż na trasie znajdować się będą tablice informacyjne oraz miejsca odpoczynku z zadaszeniami. Na trasie szlaku przyrodniczego zobaczymy na pewno drzewa pomnikowe w Będzelinie, Starym Redzeniu, Kaletniku, Gałkówku, Lisowicach, Wierzchach i w Koluszkach. Ponadto zwiedzimy Rezerwat „Gałków”, obszar Natura 2000 „Buczyna Gałkowska” i „Dąbrowy Świetliste koło Redzenia”, Leśny Park Dendrologiczny położony przy drodze z Będzelina do Kaletnika, ścieżkę przyrodniczo-leśną w Będzelinie, ścieżkę edukacyjną w Gałkowie, szkolny punkt edukacyjny przy Szkole Podstawowej w Będzelinie, punkt edukacyjny „Kapliczka św. Franciszka” w Będzelinie oraz Izbę Edukacji Przyrodniczo-Leśnej przy siedzibie Nadleśnictwa Brzeziny w Kaletniku.

Szlak kulinarny

Kolejnym, już ostatnim, z przedstawianych na łamach gazety szlaków turystycznych jest szlak kulinarny. Jest najkrótszy ze wszystkich czterech i liczy ok. 71 km. Szlak prowadzi bezpośrednio przy osiemnastu punktach gastronomicznych oraz w pobliżu kilku innych. Miejsca, w których podążając szlakiem można zaspokoić głód, znajdują się oczywiście Koluszki. Wśród tradycyjnych dań są: żurek, rosół, pomidorowa, grochowa, barszcz czerwony, flaki, różnego rodzaju pierogi, potrawy z kurczaka i kotlet schabowy. Uzupełnienie oferty gastronomicznej stanowią producenci miodu, tradycyjnych wędlin i serów.

Oświata

W mieście działają 3 przedszkola, 2 szkoły podstawowe, 1 liceum ogólnokształcące oraz 2 zespoły szkół ponadgimnazjalnych, a także Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy.

Zakupy

Podstawową drogą handlową w Koluszkach jest ul. Brzezińska. Popularne jest także rondo Wyszyńskiego. Targowiska odbywają się we wtorki przy ul. Rynek i w soboty przy ul. Mickiewicza 29.

Lokale gastronomiczne

• Restauracja „PERON 4 „, ul. Kolejowa 4c, Koluszki tel. 725 40 70 50

• Restauracja ” 4 Struny Świata”, ul. Kościuszki 1 tel. 710 18 89

• Restauracja „Staropolska”, ul. Tomaszowska, Słotwiny tel. 44 714 22 05

• Restauracja "Voy”, ul. 11-Listopada 63, Koluszki tel. 44 714 07 97

• Restauracja „Zachęta”, ul. Partyzantów 15a, Koluszki tel. 44 714 04 54

• Pizzeria ” Biesiadowo”, ul. 11-listopada, Koluszki tel. 44714 02 22

• Bar „Kijo”, ul. Partyzantów 8a, Koluszki tel. 44 714 36 24

• Bar „Kriada”, ul. Brzezińska 11, Koluszki tel. 44 714 15 15

• Sala Bankietowa ”RODZINNA", ul. Budowlanych 13, tel. 664190916

Instytucje w mieście

• Miejski Ośrodek Kultury w Koluszkach
• Zakład Usług Komunalnych
• Ośrodek Sportu i Rekreacji
• Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej
• Miejska Biblioteka Publiczna im. Władysława Strzemińskiego
• Biuro Powiatowe Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
• Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej powiatu łódzkiego wschodniego z/s w Koluszkach z Jednostką Ratowniczo-Gaśniczą
• Ochotnicza Straż Pożarna w Koluszkach

Informacje turystyczne

• Historia Koluszek według Tadeusza Biernackiego

• Mapy miasta
• Komunikacja
• Ostrzeżenia o zagrożeniach
• Strona internetowa Koluszek

Gdzie dalej

• Brzeziny
• Łódź
• Gałków
• Lisowice
• Długie
• Wierzchy