Kościół Pokoju w Świdnicy

Kościół Pokoju pw. Trójcy Świętej – zabytkowy budynek sakralny w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie świdnickim, w Świdnicy. Wybudowany na mocy porozumień traktatu westfalskiego, zawartego w 1648 r. i kończącego wojnę trzydziestoletnią. Należy do świdnickiej parafii Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce.

Ołtarz główny w Kościele Pokoju w Świdnicy

Informacje

Współrzędne geograficzne: 50°50′46″N 16°29′29″E

Kościół z drewna, gliny i słomy.

Na świecie są tylko 2 Kościoły Pokoju. Jeden stoi w Świdnicy, drugi w Jaworze. Nie powstałyby, gdyby nie ludzkie skłonności do wojen i walk angażujących wiele krajów i wielu ludzi. W latach 1618-1648 przez Europę przetoczyła się wojna trzydziestoletnia. Z początku miała charakter konfliktu między protestantami a katolikami, szybko jednak przeistoczyła się w walki o dominację na kontynencie. Po wielu latach zmagań, w 1648 r. zawarty został pokój westfalski.

Na jego mocy protestancka Szwecja skłoniła katolickich Habsburgów - katolickiego cesarza (rzymski i król Niemiec) Ferdynanda, aby dla zachowania pokoju, uczynił gest tolerancji, zezwalając w swym katolickim kraju wybudować mieszkającym na Śląsku luteranom 3 świątynie protestanckie. Zezwolenie to zawierało jednak uciążliwe warunki, duże utrudnienia dla ewangelików: świątynie musiały być wzniesione w ciągu roku, wyłącznie z nietrwałych materiałów (zabroniono używania cegieł, kamieni i gwoździ), miały stanąć poza murami miasta (oddalone od nich na odległość strzału armatniego), i nie mogły wyglądem przypominać dotychczas stawianych kościołów - miały być pozbawione wież. Nie można było też obok budować szkoły parafialnej.

Wybudowano wszystkie 3, do dziś zachowały się kościoły w Świdnicy i Jaworze (kościół głogowski w XVIII w. strawił pożar).

Ograniczenia, które miały uniemożliwić wybudowanie lub długie istnienie kościołów, przyczyniły się do powstania świątyń unikatowych w skali światowej. Ich wyjątkowość polega na połączeniu ogromnych rozmiarów (musiały pomieścić wielką liczbę wiernych) z konstrukcją, której dotychczas nie stosowano w tak olbrzymich budowlach. Wszystkie świątynie zaprojektował ten sam architekt i... fortyfikator, mistrz budowlany Albrecht von Saebisch.

Kamień węgielny pod budowę kościoła w Świdnicy położono 23 sierpnia 1656 r., a już 10 miesięcy później 24 czerwca 1657 r. odprawiono tu pierwsze nabożeństwo. Kościół mógł pomieścić ponad 7 000 wiernych. Na jego budowę zużyto 3 000 dębów. Kościół zbudował świdnicki cieśla Andreas Kaemper.

Został zbudowany w systemie szachulcowym jako budowla centralna, na planie krzyża greckiego, mierząca 44 m długości i 30,5 m szerokości. Na parterze i czterech piętrach empor mogło się zmieścić prawie 7 500 osób (w tym 3 000 na miejscach siedzących). Kościół był budowany z myślą o pomieszczeniu jak największej liczby osób, co było ważne zwłaszcza w czasach ograniczania wolności wyznania dla protestantów, ponieważ była to jedna z dwóch świątyń protestanckich na obszarze księstwa świdnicko-jaworskiego. Dlatego też świątynia posiada ogromną powierzchnię wewnętrzną (1090 m²) i ogromną kubaturę.

Do wyjątkowo cennych elementów wyposażenia kościoła należą jego ołtarz i ambona, cenne są także organy.

Barokowa ambona, dzieło Gotfrieda Augusta Hoffmanna, pochodzi z roku 1729. Schody są zdobione scenami biblijnymi: "Zesłanie Ducha Św.", "Golgota" i "Raj". Na balustradzie znajdują się rzeźbione alegorie Wiary, Nadziei i Miłości. Nad drzwiami do ambony umieszczona jest rzeźba Jezusa Dobrego Pasterza.

Ołtarz główny, również dzieło Hoffmanna, został zamówiony z okazji stulecia kościoła w 1752 i ukończony w następnym roku. Nad mensą ołtarzową umieszczona jest niewielka płaskorzeźba przedstawiająca Ostatnią Wieczerzę. W centrum znajduje się "Chrzest Chrystusa" oraz postaci Mojżesza, arcykapłana Aarona oraz apostołów Piotra i Pawła. Powyżej, na sześciu kolumnach korynckich spoczywa fryz z napisem: "Dies ist mein geliebter Sohn, an dem ich Wohlgefallen habe" ("To jest syn mój umiłowany, którego sobie upodobałem" – Ewangelia wg św. Mateusza 3,17). Pośrodku, na wysokości fryzu, alegoria Ducha Świętego w postaci gołębicy. Powyżej, pod baldachimem, złoty trójkąt, otoczony promieniami - alegoria Boga Ojca. Na szczycie ołtarza, na księdze z 7 pieczęciami stoi baranek z chorągwią.

Na wprost ambony, nad głównym wejściem do kościoła, znajduje się zbudowana w 1698 r., bogato zdobiona loża rodziny Hochbergów, dobroczyńców kościoła.

W 1708 r., w czasie III wojny północnej, kiedy sytuacja wyznaniowa ewangelików się polepszyła, znów pod naciskiem króla szwedzkiego, obok kościoła wybudowano dzwonnicę i szkołę ewangelicką. Oba budynki zachowały się do dziś.

Kościół Pokoju w Świdnicy stanowi symbol pojednania polsko-niemieckiego nie tylko ze względu na nazwę, ale też na wspólną wizytę w świdnickim kościele w 1989 r. premiera Polski Tadeusza Mazowieckiego i kanclerza Niemiec Helmuta Kohla, kiedy obaj politycy modlili się tu o pokój i pojednanie.

W 2001 r. Kościoły Pokoju ze Świdnicy i Jawora wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.

Zwiedzanie Kościoła Pokoju w Świdnicy w miesiącach od kwietnia do października w godzinach 9.00-13.00 i 15.00-17.00 (w niedziele i święta 15.00-17.00). Od listopada do marca zwiedzanie jest możliwe wyłącznie po wcześniejszym umówieniu, tel. 74 852 2814.

Inne informacje dotyczące Świdnicy

Kościół św. św. Stanisława i Wacława, monumentalna gotycka budowla z elementami renesansu i baroku (1330 r.) góruje nad miastem. Posiada największe na Śląsku gotyckie okno kościelne, uznawany za bezcenny ołtarz maryjny z 1492 r., wzorowany na ołtarzu Wita Stwosza z kościoła Mariackiego w Krakowie oraz wieżę, która jest trzecią najwyższą w Polsce, ma 103 m wysokości.
Astronomka ze Świdnicy. Przy Rynku w Domu pod Złotym Chłopkiem mieszkała Maria Kunitz (ur. 1604 r.), astronomka, która posiłkując się wyłącznie odręcznymi wyliczeniami m.in. poprawiła kilka błędów w tablicach Keplera, dokładnie obliczyła i skorygowała trajektorie planet Układu Słonecznego oraz wykonała pierwsze obserwacje Wenus i Jowisza.
Willa rodzinna Czerwonego Diabła (Barona) - najsłynniejszego lotnika I wojny światowej, przy ul. Sikorskiego.
Jeden sążeń i dwa palce staropolskie... to wzrost piszącego. Kamień ma 32 funty a łut (np. szczęścia) to zaledwie 13 gramów. Tego rodzaju ciekawostki poznaje każdy, kto przestąpi progi Muzeum Dawnego Kupiectwa Rynek 37, tel. 74 852 12 91 www.muzeum-kupiectwa.art.pl