Grębień

Grębień – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie wieluńskim, w gminie Pątnów.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa sieradzkiego.

Ulicówka, położona pomiędzy wybiegającymi promieniście z Wielunia szosami do Kluczborka i Częstochowy.

Współrzędne geograficzne:51°08′13″N 18°35′33″E

Historia

Pierwsza wzmianka o wsi zwanej wtedy Gramben pochodzi z 1299 r. i dotyczy darowizny przez Stoigniewa jednej części wsi kapitule gnieźnieńskiej, zrealizowanej dopiero po wyroku sądu ziemskiego w 1362 r. Druga część wsi weszła we władane arcybiskupa gnieźnieńskiego w drodze zamiany. Lokacja wsi na prawie niemieckim nastąpiła w 1323 r., a pierwszy sołtys nosił imię Swantor. Na terenie wsi cmentarzysko ciałopalne kultury łużyckiej z IX-VII w p.n.e.

Zabytki

Najcenniejszym zabytkiem w skali województwa łódzkiego jest usytuowany około 2 km od szosy do Kluczborka, ukryty wśród drzew drewniany kościół pw. Świętej Trójcy z ok. 1500 r. rozbudowany (zakrystia, kruchta) w latach 1900-1914. Zaliczany do późnośredniowiecznych kościółków grupy wieluńskiej należy do bardzo cennych pomników budownictwa drewnianego, zarówno z uwagi na wartość architektoniczną jak i wyposażenie wnętrza. Belka tęczowa pochodzi z XVI w. Z tego samego czasu pochodzą obramienia drzwi z kruchty do nawy i z prezbiterium do zakrystii o wykroju „oślego grzbietu". Zrębowy, oszalowany, przykryty wysokim dachem gontowym, z wieżą nieznacznie wyższą od kalenicy dachu. Najciekawszym elementem wystroju kościoła jest polichromia wewnątrz na ścianach nawy, późnogotycka z motywami z Męki Pańskiej i gotycko-renesansowa polichromia sklepienia fundacji prymasa Jana Łaskiego z lat 1520-1531. Na szczególną uwagę zasługują świeckie motywy w malowidłach sklepienia nawy, m.in. herby Korab, Jastrzębiec i orzeł jagielloński oraz postacie grajków w strojach z epoki („plebejski” i „dworski”) towarzyszących św. Annie Samotrzeć w kompozycji Zaśnięcia Matki Bożej. W prezbiterium strop zdobi przedstawienie Trójcy Św., a całość wzbogaca dekoracja roślinno-kwiatowa o charakterze ludowym. W ołtarzu głównym gotycki tryptyk drewniany z XVI w. z rzeźbami MB z Dzieciątkiem, św. Barbary i św. Mikołaja oraz gotycka rzeźba Boga Ojca na tronie. Wg tradycji ołtarz ten miał być ołtarzem polowym hetmana Jana Zamoyskiego w czasie bitwy pod Byczy¬ną. Portale wejściowe profilowane w kształcie „oślego grzbietu”, drzwi z okuciami z czasów budowy kościoła. W latach 1810-1816 wznie¬siono nową dzwonnicę. Kościół można zwiedzać w niedzielę po mszy św., oraz po uzgodnieniu z proboszczem w Dzietrznikach. Kościół w Grębieniu to najciekawszy zabytek z wieluńskiej grupy późnośredniowiecznych kościółków, składającej się z czterna¬stu drewnianych świątyń wybudowanych w jednolitym stylu. Wszystkie są konstrukcji zrębowej, oszalowane, nakryte stromym dachem gontowym z jedną niewysoką wieżą od strony zach. Do najcenniejszych świątyń z tej grupy należą jeszcze kościół pw. Wszystkich Świętych w Popowicach, kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Łaszewie, kościół pw. św. Andrzeja w Kadłubie, kościół pw. NMP w Gaszynie, kościół pw. śś. Zygmunta i Walentego w Wiktorowie, kościół pw. Wszystkich Świętych w Naramicach.

W 1719 r. kapituła gnieźnieńska nadała ziemię proboszczowi Kadłuba, zobowiązując go do remontu kościoła. W latach 1810-1816 wzniesiono nową dzwonnicę, stojącą do dziś. W XIX w. kościół zmieniał parafię: w 1827 na pątnowską, a w 1863 na parafię w Krzyworzece, od 1904 r. należy do parafii Dzietrzniki.

Kościół w Grębieniu to najciekawszy zabytek z wieluńskiej grupy późnośredniowiecznych kościółków, składającej się z czternastu drewnianych świątyń wybudowanych w jednolitym stylu. Wszystkie są konstrukcji zrębowej, oszalowane, nakryte stromym dachem gontowym z jedną niewysoką wieżą od strony zach. Do najcenniejszych świątyń z tej grupy należą jeszcze kościół pw. Wszystkich Świętych w Popowicach, kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Łaszewie, kościół pw. św. Andrzeja w Kadłubie, kościół pw. NMP w Gaszynie, kościół pw. św. św. Zygmunta i Walentego w Wiktorowie, kościół pw. Wszystkich Świętych w Naramicach.

Zabytki w rejestrze IDN

Według rejestru zabytków IDN na listę zabytków wpisane są obiekty:

kościół filialny pw. Świętej Trójcy, drewniany, pocz. XVI w., nr rej.: 938 z 30.12.1967
dom, drewniany, XVIII w., nr rej.: 591-XIV-71 z 19.11.1953

Linki zewnętrzne

↑ KOBiDZ (NID): Rejestr zabytków nieruchomych, województwo łódzkie http://www.nid.pl/app/site.php5/getFile/idm,5.html
Grębień na Portalu Turystyki Aktywnej Ziemi Wieluńskiej (http://www.turystyka.wielun.pl/pl-def.min./poi/3324076/)