Biała Rawska

Biała Rawska
Herb
Informacje
Państwo	Polska
Region	Województwo łódzkie
Powierzchnia	9,62 km²
Ludność	3244
Nr kierunkowy	+48 46
Kod pocztowy	96-230
Strona internetowa

Biała Rawska – miasto w Polsce, w województwie łódzkim, w powiecie rawskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Biała Rawska.

Miasto położone jest na Wysoczyźnie Rawskiej, nad rzeką Białką – dopływem Rawki, należącej do dorzecza Bzury.

Według danych GUS 31 grudnia 2013 r. miasto liczyło 3244 mieszkańców.

mapa dawnego województwa rawskiego z zaznaczonym położeniem Białej i otaczającego ją powiatu bielskiego

Pałac

Ulica i dom w centrum miasta, nad nimi góruje dzwonnica kościoła

Kościół i dzwonnica w Białej Rawskiej. Zdjęcie wykonane bardzo niewłaściwie, bez zachowania perspektywy (budynki "walą się")

Wnętrze kościoła

Drewniany dom w centrum miasta

Charakterystyka

Położenie geograficzne: 51°48′27″N 20°28′19″E

Ulice w mieście rozchodzą się od rynku położonego w centrum, w pobliżu którego znajduje się zabytkowy kościół pw. św. Wojciecha. Zabudowa w centrum to stare, niekiedy XIX-wieczne budynki wielo- i jednorodzinne, kamienice murowane i domy drewniane.

Biała Rawska jest jednym z najstarszych ośrodków osadniczych na Mazowszu, w XII w. była grodem kasztelańskim (pełniącym rolę ośrodka administracyjnego) oraz ważnym ośrodkiem handlowym, jednakże w źródłach pisanych pojawiają się dopiero w 1246 r., a pierwsza zachowana bezpośrednia wzmianka pochodzi z 24 sierpnia 1295 r.

W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do ówczesnego województwa skierniewickiego.

Dojazd

W odległości 8 km od Białej znajduje się droga krajowa nr 8: Warszawa – Katowice (tzw. Gierkówka).

Samolotem

Najbliższe lotnisko znajduje się w Łodzi na Lublinku, jest obsługiwane przez tzw. tanie linie lotnicze. Port Lotniczy Łódź im. Władysława Reymonta [1] (IATA: LCJ, ICAO: EPLL), tel. +48 42 688 84 14, info-kasa@airport.lodz.pl

Koleją

Przez miasto przebiega wybudowana w latach 1971-1977 Centralna Magistrala Kolejowa (Linia kolejowa nr 4) Grodzisk Mazowiecki – Zawiercie. To linia kolejowa o długości 223,8 km, przebiegająca przez Województwo mazowieckie, Województwo łódzkie, Województwo świętokrzyskie i Województwo śląskie. Linia ta jest częścią międzynarodowego korytarza transportowego E 65.

W Białej Rawskiej znajduje się także stacja końcowa zabytkowej Kolei Wąskotorowej Rogów - Rawa - Biała prowadzącej z Rogowa przez Rawę Mazowiecką do Białej Rawskiej.

Samochodem

Przez miasto przebiega droga wojewódzka nr 725: Rawa Mazowiecka – Grójec.

Warto zobaczyć

• Zespół pałacowy i park:
  • Pałac – został wzniesiony w 1. połowie XIX w., w stylu romańskim z elementami neogotyku i neorenesansu dla ówczesnego właściciela miasta – Aleksandra Leszczyńskiego. Autorem projektu pałacu, kształtem przypominającego średniowieczny zamek, był Franciszek Maria Lanci. Budynek zbudowano z cegły na planie zbliżonym do litery L. Główna część – piętrowa, z czteroboczną wieżą z klatką schodową, oraz dwa parterowe skrzydła. Zachodnia część obiektu posiada taras, zaś południowa – okrągłą wieżyczkę. Całość pokrywa dach dwu- i czterospadowy. Zwieńczony jest neogotyckimi blankami. Po wojnie pałac został znacjonalizowany. Mieściła się w nim m.in. apteka i izba porodowa, szkoła, a także mieszkania. Obecnie znajdują się w nim sklepy i bar.
  • Park krajobrazowy – w otaczającym pałac parku krajobrazowym rośnie ok. 30 dębów (szypułkowych i bezszypułkowych), których obwody pni dochodzą do 3,5 m. Oprócz nich w parku rośnie ponad 500-letni dąb, o obwodzie pnia blisko 7,5 m., tzw. "Dąb Napoleona" – jeden z największych drzew tego gatunku rosnących w Polsce, nazwany tak ze względu na fakt, że wg lokalnych opowieści odpoczywał pod nim cesarz francuski Napoleon Bonaparte, wracający z wojny z Rosją.
• Kościół pw. św. Wojciecha – zabytkowy kościół parafialny pw. św. Wojciecha pierwotnie z początku XVI w., przebudowany XVIII/XIX w.
• Cmentarz parafialny – W Białej znajduje się porośnięty starymi drzewami, głównie lipami rzymskokatolicki cmentarz parafialny z XVIII w. Na jego terenie, przy głównej alei znajdują się zabytkowe kaplice nagrobne dawnych właścicieli miasta – Leszczyńskich oraz właścicieli m.in. pobliskiego Babska – Okęckich. Kaplica Leszczyńskich zbudowana jest w stylu klasycystycznym. Groby Okęckich pochodzą z 1887 r., ozdobione są frontonami wysokości prawie 6 m i furtami z kutego żelaza. Na terenie nekropolii znajdują się także inne, mniej okazałe, lecz również zabytkowe pomniki nagrobne, oraz symboliczny grób ofiar II wojny światowej.
• Kapliczka – Na rozwidleniu dróg, prowadzących w kierunku Mszczonowa i Grójca znajduje się zabytkowa, murowana kapliczka z 1916 r. z figurą Chrystusa. Od znajdującej się na niej płaskorzeźby, nazywana jest potocznie "świętym Markiem".
• Centrum miasta – Układ ulic i placów w centrum miasta zachował swój historyczny charakter; pochodzi on jeszcze z XVI w. Na obszarze tym znajdują się XIX-wieczne, pożydowskie domy mieszkalne – murowane i drewniane, a wśród nich – budynek straży pożarnej, niegdyś będący siedzibą synagogi.
• Synagoga – W centrum miasta, przy Placu Wolności znajduje się dawna synagoga, która stoi na miejscu wzniesienia pierwszej, drewnianej synagogi z 1822 r. Po pożarze z 1842 r. na jej miejscu w latach 1845-1847 zbudowano nowy obiekt, murowany. Także i ona spłonęła, podpalona przez Niemców w 1939 r. Odbudowana po wojnie, w latach 50., obecnie pełni funkcję remizy strażackiej. Więcej informacji o tej synagodze znaleźć można w wikipedii na poświęconej jej stronie.
• Dawny cmentarz żydowski – W pobliżu rzeki Białki znajdują się pozostałości dawnego, XVIII-wiecznego cmentarza żydowskiego. Został on zniszczony przez Niemców w czasie II wojny światowej i nigdy go nie odbudowano. Kirkut ten jest obecnie porośnięty krzewami, zachowało się na nim zaledwie kilkanaście resztek macew, w tym tylko 2 niezniszczone, z czytelnym napisami w języku hebrajskim. Na kirkucie znajduje się współcześnie wybudowany ohel ku czci tutejszego cadyka.
• Stacja kolei wąskotorowej – W Białej Rawskiej znajduje się ostatnia stacja zabytkowej Rogowskiej Kolei Wąskotorowej, zbudowanej w 1915 r. przez Niemców w trakcie I wojny światowej dla potrzeb przebiegającej w pobliżu Białej Rawskiej linii frontu wschodniego. Obecnie kursująca okresowo na trasie Rogów – Biała Rawska kolej jest lokalną atrakcją turystyczną.

Informacje turystyczne

• Ciekawa jest zabytkowa aleja lipowa w kierunku wschodnim od drogi Warszawa - Katowice wiodąca do kościoła parafialnego w Babsku.
• Ponadto niedaleko znajduje się Rezerwat przyrody Babsk o powierzchni ponad 10 ha istniejący od 1958r. Położony jest w kompleksie leśnym Babsk. Leży on w odległości ok. 1,5 km na zachód od centrum wsi, dojść do niego można ścieżką w dół rzeki, wzdłuż jej biegu. Najdogodniejsze wejście jest przy leśniczówce.

Rezerwat został utworzony w celu zachowania ze względów naukowych i dydaktycznych fragmentu lasu liściastego z domieszką lipy drobnolistnej w wieku 80-170 lat, naturalnego pochodzenia stanowiącego jedyny tego rodzaju drzewostan na terenie tej części województwa (w latach 50. XX w. lipa drobnolistna w lasach środkowej Polski była niezbyt często spotykanym drzewem). Dlatego drzewostany, w których znajdowano stare lipy były bardzo cennymi obiektami przyrodniczymi. W rezerwacie „Babsk" ochroną objęto bujny wielowarstwowy liściasty las lipowo-dębowy z domieszką sosny zwyczajnej, brzozy brodawkowatej i graba. Roślinność rezerwatu stanowi las lipowo-grabowo-dębowy, czyli grąd subkontynentalny. Obwód kilku najstarszych okazów drzew przekracza 2 m. Teren rezerwatu położony jest na wysokości 140 m n.p.m. Ukształtowanie terenu jest równinne, jedynie w części północno-zachodniej teren opada dość stromym stokiem ku płynącemu tu strumieniowi. Ok. 50% drzewostanu zajmuje dąb szypułkowy, około 20% przypada na lipę drobnolistną (Tilia cordata), resztę stanowi grab i sosna pospolita. W runie leśnym dominują siewki drzew i roślinność zielona.

Wyjazd