Świeradów-Zdrój

Świeradów-Zdrój
Informacje
Państwo	Polska
Region	Województwo dolnośląskie
Powierzchnia	20,72 km²
Ludność	około 4500
Nr kierunkowy	75
Kod pocztowy	59-850
Strona internetowa

Świeradów-Zdrój – leży we wschodniej części polskich Górnych Łużyc, a mówiąc ściślej w jednym z pasm Sudetów Zachodnich, mianowicie na skraju Gór Izerskich. Góry te zamykają od zachodu Kotlinę Jeleniogórską. Składają się na nie cztery równoległe grzbiety. Dwa z nich, tj. Średni i Waloński Grzbiet, oddzielone od pozostałych rzeką Izerą, znajdują się w granicach Czech. Dwa pozostałe, przedzielone od siebie doliną górnej Kwisy i Małej Kamiennej, należą do Polski. Jest to Wysoki Grzbiet z najwyższym szczytem Wysoką Kopą (1127 m) oraz Grzbiet Kamienicki z Kamienicą (958 m).

Świeradów-Zdrój położony jest między masywami Wysokiego i Kamienickiego Grzbietu. Urocza kotlina, w której leży miasteczko, zamknięta jest zboczami Stogu Izerskiego (1107 m) od południa, Zajęcznika (595 m) od północnego zachodu oraz Sępiej Góry (829 m), należącej do Grzbietu Kamienickiego, od strony północno-wschodniej. Środkiem kotliny przepływa rzeka Kwisa, będąca najdłuższym dopływem Bobru. Zabudowania uzdrowiska znajdują się na poziomie od 470 do 650 m n.p.m..

Charakterystyka

Świeradów-Zdrój, w przeciwieństwie do szeregu innych uzdrowisk i wczasowisk Dolnego Śląska, nie leży w pobliżu żadnego większego miasta. Jego unikalne położenie w spokojnej kotlinie, z dala od miejskiego gwaru, pozwala na wspaniały wypoczynek w ciszy górskiego lasu. Miejscowość liczy około 4500 stałych mieszkańców. Sezon kuracyjny trwa w Świeradowie przez cały rok. W sezonie letnim przebywa tu stale ponad 2000 wczasowiczów i kuracjuszy.

Dojazd

Do miejscowości dojechać można dojechać od strony Szklarskiej Poręby, drogą nr 404, lub od strony Jeleniej Góry, drogą nr 361. Możliwy też jest dojazd autobusami z następujących miast^{(stan na: sie.2017)}:

• Speedbus z Wrocławia i Lwówka Śląskiego
• PKS Bolesławiec z Bolesławca przez Lwówek Śląski i Gryfów Śląski
• Slaw Trans z Jeleniej Góry (różne trasy, m.in. przez Szklarską Porębę)
• Komunikacja miejska Świeradowa w weekendy dojeżdża do Szklarskiej Poręby oraz Novego Mesta pod Smrkem w Czechach.

W Świeradowie istniała również stacja kolejowa (jej budynek znajduje sie przy ulicy Dworcowej), jednak ruch pasażerski został zakończony w 1996 roku. Obecnie brakuje też części torów kolejowych. W 2017 roku miastu została przyznana unijna dotacja na rewitalizację budynku stacyjnego (będzie pełnił prawdopodobnie funkcję muzeum oraz inne funkcje użytkowe). Od kilku lat mówi się też o planach odbudowy połączenia kolejowego do Gryfowa Śląskiego (skąd pociągi mogłyby jeździć dalej w kierunku Jeleniej Góry lub przez Węgliniec do Wrocławia, Legnicy czy Zielonej Góry).

Komunikacja

Od czerwca 2016 roku w mieście funkcjonuje bezpłatna komunikacja miejska, realizowana specjalnymi busami. Składa się ona z dwóch linii:

• Linia 1: kursuje po mieście, dojeżdżając również do Czerniawy-Zdrój oraz granicy z Czechami. W weekendy oraz święta dojeżdża Również do Novego Mesta pod Smrkem. Kursuje 7 razy dziennie w dni powszednie oraz 4 razy dziennie w weekendy.
• Linia 2: kursuje wyłącznie w weekendy, umożliwiając dojazd do Szklarskiej Poręby (2 razy dziennie).

Atrakcje

Dom zdrojowy

Hala spacerowa w Domu Zdrojowym

Dom Zdrojowy z widoczną wieżą zegarową

Obecny budynek Domu Zdrojowego powstał w roku 1899 na miejscu istniejącego w tym miejscu Domu Źródlanego, który spłonął w 1895. Składa się z dwóch budynków, połączonych halą spacerową o długości 80 metrów. Jest to najdłuższa taka hala na Dolnym Śląsku. Nad Domem Zdrojowym wznosi się wieża zegarowa o wysokości 46 metrów. Stanowi ona, obok dwóch wież pobliskiego kościoła, charakterystyczny punkt gdy patrzy się w stronę miasta z pobliskich szczytów.

Przed Domem Zdrojowym znajduje się taras o długości 160 m. Poniżej niego leży "Sztuczna Grota", która kiedyś była pijalnią. Obecnie zabezpieczona przed wchodzeniem.

W hali spacerowej znajdziemy liczne sklepy z pamiątkami oraz kawiarnię. Pijalnia (miejsce gdzie można kupić wodę zdrojową) jest czynne w lecie w godzinach 8–18. Ceny: kubek: 20 gr., woda 80 gr.^{(stan na: sie.2017)} W podziemiach znajduje się Muzeum Zdrojowe (czynne od wtorku do niedzieli w godzinach 11-18; bilet normalny: 10 zł, ulgowy: 7 zł).

Wokół Domu Zdrojowego rozciąga się również park zdrojowy, projektu Karla Grossera z 1898 roku. Składa się on z kilku niepołączonych ze sobą mniejszych części.

W pobliżu Domu Zdrojowego rozpoczyna się Główny Szlak Sudecki do Prudnika (oznaczony kolorem czerwonym).

Kolej gondolowa

Kolej gondolowa

Uruchomiona w 2008 roku kolej gondolowa pozwala na wygodne przemieszczanie się pomiędzy Świeradowem a Stogiem Izerskim. Dolna stacja znajduje się na ulicy Źródlanej, górna - w bezpośrednim sąsiedztwie schroniska na Stogu Izerskim. Kolej wyposażona jest w 71 wagoników, które są w stanie przewieźć nawet 2400 osób na godzinę. Podróż trwa około 8 minut. Możliwy jest również przewóz rowerów, a w zimie także nart. Wzdłuż trasy gondoli znajduje się nartostrada o długości 2500 m (oświetlona).

Ceny: w górę: 30 zł, w dół: 25 zł, w obie strony: 35 zł^{(stan na: sie.2017)}.

Czarci młyn

Czarci Młyn w Czerniawie-Zdrój

W skansenie produkcyjnym Czarci Młyn można prześledzić jak dawniej powstawał chleb. Położony jest w Czerniawie-Zdrój, obecnie dzielnicy Świeradowa, ale niegdyś oddzielnej miejscowości. Budynek, w którym się znajduje, jest dawnym młynem wodnym wybudowanym około roku 1890. Wśród wyposażenia znajduje m.in. ponadstuletni piec, w którym nadal wypieka się chleb.

Budynek przeszedł gruntowną renowację w latach 2010-12. Odrestaurowano wówczas urządzenia, a także uruchomiono koło młyńskie.

Zwiedzanie: w wakacje i ferie zimowe wtorek - niedziela od 11 do 17 (ostatnie wejście o 16); w pozostałych terminach środa - sobota od 9 do 16. Czas zwiedzania około 30 minut. Wejście bezpłatne. We wtorki dodatkowo warsztaty. Strona Czarciego Młyna na Facebooku

Pozostałe

• Łazienki Leopolda – powstały w latach 1838-39, znajdują się przy ulicy Piłsudskiego 16. Obecnie mieści się w nich centrum reumatologii.
• Łazienki Marii – wybudowane w roku 1904 jako zakład do zażywania całkowitych kąpieli w wannach (początkowo 12). Pełnią tę funkcję do dziś, obecnie pod nazwą Zakładu Kuracji Borowinowej. Znajdują się przy ulicy Zdrojowej 10.
• Mini Muzeum Szachów
• Schronisko na Stogu Izerskim
• Kopalnia Stanisław

Turystyka piesza

Przez Świeradów przechodzą trzy szlaki turystyczne: czerwony, zielony oraz niebieski. Wszystkie spotykają się w pobliżu Domu Zdrojowego.

Polana Izerska

• Główny Szlak Sudecki – rozpoczyna się w Świeradowie i przemierza większość najciekawszych miejsc w Sudetach, kończąc się w Prudniku. W pobliżu miasta czerwonym szlakiem dotrzemy najpierw na Stóg Izerski, potem na Polanę Izerską, a następnie przez nieczynną kopalnię kwarcu "Stanisław" i Wysoki Kamień do Szklarskiej Poręby. UWAGA: Odcinek za Polaną Izerską prowadzi przez bagna i bywa bardzo błotnisty i mokry, szczególnie po deszczach.
• Zielony szlak w jedną stronę prowadzi przez górę Zajęcznik do Czerniawy-Zdrój i dalej doliną Czarnego Potoku na Stóg Izerski, gdzie skręca na nieco wyższy Smrek. Tam, przy granicy z Czechami, skręca ponownie w kierunku Czerniawy, którą mija w pobliżu Źródła Cesarza Leopolda. Następnie prowadzi koło wieży Mon Plasir (obserwatorium astronomiczne) do Pobiednej i dalej na północ.
• W drugą stronę szlak zielony przekracza Kwisę w pobliżu budynku dawnej stacji kolejowej, następnie kieruje się w stronę Sępiej Góry. Omija jednak szczyt i schodzi do Gierczyna, gdzie krzyżuje się ze ścieżką dydaktyczną "Śladami Dawnego Górnictwa Kruszców". Z Gierczyna kieruje się dalej na północ.
• Początkowo prowadzi wraz z zielonym w kierunku Sępiej Góry, jednak dociera na jej szczyt (dość stronym podejściem). Dalej trzyma się mniej więcej grani Grzbietu Kamienickiego do Żelaznego Mostu/Płókowego Mostku, skąd skręca do szosy Świeradów - Szklarska Poręba. Osiąga ją na Rozdrożu Izerskim, gdzie spotyka się z dwoma szlakami żółtymi i zielonym. Następnie prowadzi w kierunku Piechowic.
• W drugą stronę szlak niebieski stanowi najkrótszą drogę do Polany Izerskiej, skąd prowadzi dalej na Halę Izerską. Większość tej trasy to asfaltowa droga, uczęszczana przez rowerzystów. Z Hali kieruje się do rozdroża pod Cichą Równią i dalej do kopalni "Stanisław", gdzie łączy się ze szlakiem czerwonym (GSS).

Na zboczach góry Zajęcznik znajduje się również ścieżka dydaktyczna (pokrywająca się w dużej mierze z zielonym szlakiem), przeznaczona głównie dla dzieci. Znajdziemy na niej interaktywne punkty, dotyczące głównie flory i fauny okolicy. W tym samym miejscu wytyczono również "runtrack" - ścieżkę pieszą przeznaczoną przede wszystkim dla amatorów biegania. Jej podłoże stanowią drobne kamienie o barwie dużo jaśniejszej od otoczenia (Zobacz film informacyjny).

Szlaki i ścieżki w pobliżu miasta

Wejście do podziemnej trasy turystycznej na ścieżce śladami górnictwa

• Śladami Dawnego Górnictwa Kruszców - trasa o długości około 8 km, poświęcona górnictwu funkcjonującemu w okolicy od lat. Na początku trasy znajduje się tzw. Geopark, gdzie można zwiedzić (wyłącznie z przewodnikiem) sztolnie dwóch dawnych kopalni. Wejście jest bezpłatne (przynajmniej do lipca 2018, ze względu na przepisy unijne), nie ma określonych godzin, jednak powinna się uzbierać około 10-osobowa grupa.
  W dalszej części ścieżka prowadzi przez miejscowość Gierczyn do Przecznicy. Po drodze ustawiono kilkanaście tablic informacyjnych poświęconych niedostępnym do zwiedzania kopalniom lub budowlom inżynieryjnym z nimi związanym. Zalecane jest przechodzenie trasy od Geoparku do Przecznicy, zarówno ze względu na logiczną kolejność opisów na tablicach, jak i na kiepskie oznakowanie w drugą stronę.
• Rozpoczyna się przy schronisku na Stogu Izerskim. Początkowo biegnie w kierunku Smreka, jedna szybko skręca w Drogę Borowinową, która biegnie przez Torfowiska Doliny Izery do Hali Izerskiej. Następnie prowadzi do Rozdroża Izerskiego, gdzie się kończy, łącząc się z innymi szlakami.

Schroniska turystyczne

Schronisko na Stogu Izerskim

Chatka Górzystów na Hali Izerskiej

• Schronisko na Stogu Izerskim znajduje się bardzo blisko górnej stacji kolei gondolowej, przez co zatraciło nieco swój górski charakter. W schronisku można zjeść posiłek oraz zostać na noc. Znajduje się ono kilka minut drogi od szczytu Stogu Izerskiego (nieoznakowanego) - szlak żółty lub zielony.
• Chatka Górzystów - schronisko na Hali Izerskiej znajduje się w budynku dawnej szkoły, jedynym ocalałym z dawnej wsi Groß Iser, która została zniszczona po wojnie najprawdopodobniej przez Wojska Ochrony Pogranicza. Schronisko oferuje niewielką salę jadalną oraz miejsca noclegowe. Nie są obsługiwani turyści, którzy na Halę Izerską wjadą samochodem, o czym informuje napis wewnątrz. Oprócz niego znajdziemy w budynku również mapy i fotografie poświęcone nieistniejącej wsi.
• Schronisko Orle znajduje się blisko Jakuszyc. Przy schronisku rozpoczyna się ścieżka dydaktyczna "Układ Słoneczny", polegająca na umieszczeniu głazów symbolizujących planety z zachowaniem proporcji odległości pomiędzy nimi.

Turystyka rowerowa

Pomiędzy Świeradowem i Novym Mestem znajduje się sieć wąskich (około 1 m) i jednokierunkowych tras rowerowych, tzw. Single Track. Oferują one różny poziom trudności (związany z nachyleniem terenu), oznaczony odpowiednimi kolorami. Po stronie polskiej funkcjonują dwie główne pętle:

• Zajęcznik – na zboczach góry o tej samej nazwie, pomiędzy Świeradowem a Czerniawą
• Czerniawska Kopa – pomiędzy dolną stacją kolei gondolowej a granicą z Czechami

Oprócz tego w okolicach miasta znajduje się dobrze rozwinięta sieć zwykłych dróg rowerowych, często jednak pokrywających się ze szlakami pieszymi (po Single Trackach nie można chodzić pieszo). Rower można wwieźć również na Stóg Izerski koleją gondolową.

Warunki narciarskie

Narciarze znajdą w rejonie Świeradowa kilka przygotowanych do zjazdów stoków. Wszystkie, poza jednym, mają wyciągi orczykowe. Najciekawsza trasa dostępna jest za sprawą kolei gondolowej (przy dolnej stacji duży parking), która zawiezie chętnych na Stóg Izerski. Zjazd prowadzi oddaną do użytku w roku 2008 nartostradą. Jest ona bardzo dobrze przygotowana, przyciąga sporo amatorów sportów zimowych każdego roku. W Świeradowie można bez problemów wypożyczyć sprzęt narciarski lub skorzystać z oferty nauki bądź doskonalenia techniki pod okiem wykwalifikowanych instruktorów.

Noclegi

• noclegi Świeradów Zdrój – 76 obiektów noclegowych o zróżnicowanym standardzie i cenie.
• Nocowanie Świeradów-Zdrój – hotele, kwatery, pokoje, Spa, pensjonaty

---