Świętochłowice

Świętochłowice Schwientochlowitz
Widok na miasto
Herb
Mapa
Informacje
Państwo	Polska
Region	Województwo śląskie
Powierzchnia	13,31 km²
Wysokość	249–314 m n.p.m.
Ludność	50 385
Nr kierunkowy	(+48) 32
Kod pocztowy	41-600 do 41-608
Strona internetowa

Świętochłowice (niem. Schwientochlowitz) to w miasto na prawach powiatu w Polsce, w województwie śląskim.

Charakterystyka

Historia

Pierwsza wzmianka o Świętochłowicach pochodzi z 25 maja 1313. Istnieją też wcześniejsze zapisy jednak te dotyczą wyłącznie dzisiejszej dzielnicy miasta – Chropaczowa (z 21 lipca 1295). Na przestrzeni dziejów właściciele miasta bardzo często się zmieniali. Poszukiwania węgla na tym terenie rozpoczęły się z początkiem lat 20. XIX w. W 1825 firma „Spadkobiercy Gieschego”uruchomiła na terenie Lipin pierwszą kopalnię „Król Saul”.

We wrześniu 1939 w mieście nie były prowadzone żadne poważniejsze działania wojenne. Zajęcie Świętochłowic przez Wehrmacht nastąpiło w nocy z 2 na 3 września. Na terenie miasta powstały filie obozów koncentracyjnych, w tym utworzony w 1943 r. podobóz KL Eintrachthütte w dzielnicy Zgoda. Był on filią obozu KL Auschwitz, na terenie której zginęło kilkaset więźniów. 27 stycznia 1945 miasto zostało zajęte przez Armię Czerwoną. Natychmiast po zajęciu miasta przez Armię Czerwoną ponownie otwarto Obóz Zgoda, którego komendantami zostali Aleksy Krut i Salomon Morel. W ciągu 300 dni istnienia obozu zmarło lub zostało zamęczonych do 2500 przetrzymywanych osób. Obóz zlikwidowano 16 listopada 1945.

Do 1946 siedziba wiejskiej gminy Świętochłowice.

Dzielnice

Ulica Katowicka

Geografia

Położenie geograficzne: 50°17'36.1"N 18°55'01.1"E.

Obszar Świętochłowic stanowi fragment południowej części Wyżyny Śląskiej, znajdujący się w obrębie Wyżyny Katowickiej. Pod względem tektonicznym obszar ten zajmuje część karbońskiego siodła głównego, przebiegającego wzdłuż osi Zabrze-Mysłowice. W obrębie tego siodła występują kopuły stanowiące wypiętrzenia warstw karbońskich o dużej miąższości pokładów węgla kamiennego, dochodzące do powierzchni ziemi. Jedną z nich jest kopuła chorzowska, w skład której wchodzi także obszar Świętochłowic.

Rzeźba terenu

Najwyższym wzniesieniem jest Góra Hugona – 314 m n.p.m. znajdująca się na południu miasta w obrębie Wzgórz Chropaczowskich. Natomiast najniżej położona jest dolina Lipinki, znajdująca się na wysokości ok. 249 m n.p.m.

Klimat

Świętochłowice wraz z całym obszarem Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego leżą w obrębie śląsko-krakowskiej dzielnicy klimatycznej. Charakteryzuje ją przewaga wpływów oceanicznych nad kontynentalnymi oraz sporadyczne oddziaływanie docierających tu od południowego zachodu przez Bramę Morawską mas powietrza zwrotnikowego. Docierają tu również zimne masy powietrza arktycznego z północy – głównie w chłodnej połowie roku. Średnia temperatura stycznia wynosi ok. –2,5 °C, lipca +19,1 °C, roczna +8 °C. Liczba dni ze średnią temperaturą dobową co najmniej +5 °C dochodzi do 220, co stwarza korzystne warunki dla wegetacji roślin. Średnia roczna suma opadów wynosi ok. 700 mm, najwyższe opady są w lipcu, a najniższe w lutym. Świętochłowice, podobnie jak i cały obszar Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, cechuje także dość długi okres zalegania pokrywy śnieżnej oraz stosunkowo duża jej przeciętna grubość w porównaniu do nizinnych terenów Polski środkowej.

Przeważają wiatry zachodnie i południowo-zachodnie, przynoszące w zimie powiewy ciepłych mas powietrza znad Europy Zachodniej i basenu Morza Śródziemnego, powodując często odwilże. W lecie wiatry przynoszą znad Atlantyku wilgotne masy powietrza, które obniżają temperatury i powodują opady.

Kościół śś. Piotra i Pawła

Kiedy jechać

Najlepiej jechać wczesną jesienią – lodziarnie będą jeszcze otwarte, ale nie będzie wiele turystów, więc i kolejek.

Dojazd

Samolotem

Najbliższe lotniska to Lotnisko Katowice-Muchowiec i Lotnisko Katowice-Pyrzowice.

Pociągiem

W mieście znajduje się przystanek kolejowy.

Samochodem

Miasto jest ważnym węzłem drogowym.

Dzielnice

Dzielnice miasta zostały wytyczone Uchwałą nr XLVI/305/97 Rady Miejskiej z dnia 22 grudnia 1997 roku, która weszła w życie w dniu 1 stycznia 1998 roku. Ich granice administracyjne są określone i funkcjonują na podstawie uchwały, jako:

• Centrum
• Chropaczów
• Lipiny
• Piaśniki
• Zgoda

Niemniej w przeszłości granice obecnych dzielnic przebiegały odmiennie. Przykładowo większa, wschodnia część obecnej dzielnicy Zgoda (Kalina, Os. Nowowiejska, Góra Hugona) historycznie należy do Świętochłowic (Centrum), natomiast tereny na zachód od ul. Śląskiej (Zgoda właściwa) stanowiły część gminy Nowy Bytom. Z kolei Piaśniki wchodziły w skład gminy Lipiny. Ponadto na terenie obecnego miasta istniały w przeszłości inne kolonie robotnicze, tj. Martinschacht, czy Kol. Kolejowa.

Komunikacja

Ratusz

Warto zobaczyć

Kościół św. Augustyna

Flaga Świętochłowic

Wpis do rejestru zabytków posiadają: zespół zabudowań walcowni na terenie dawnych Zakładów Cynkowych „Silesia” w Lipinach, kościół ewangelicki im. św. Jana Chrzciciela, wieże wyciągowe szybów I i II kopalni „Polska” (30-metrowa wieża basztowa z 1908 o stalowej konstrukcji wypełnionej cegłą, z elektryczną maszyną wyciągową, oraz 20-metrowa wieża kozłowa o konstrukcji stalowej, nitowanej, wspierana przez 4 ustawione pod kątem podpory), kościół pw. Matki Boskiej Różańcowej, zespół trzynastu witraży w kościele św. Augustyna, Krzyż Męki Pańskiej w Chropaczowie, organy w kościele św. Augustyna w Lipinach oraz kaplica szpitalna przy ulicy Chorzowskiej.

• Centrum:
  • kamienice zwane familokami z 2. połowy XIX wieku i początku XX wieku
  • Urząd Miasta z 1926 r.
  • Kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła z 1891 roku
  • Wieża ciśnień z 1909, przy ulicy Katowickiej zbudowanej w 1879
  • Dyrekcja Kopalń i Hut Donnersmarcków zbudowana jeszcze przed 1883 rokiem
  • Dawna siedziba zarządu dóbr ziemskich Donnersmarcków w Świętochłowicach z 1907 roku
  • Stary cmentarz z 1896 roku
  • Kościół ewangelicki im. św. Jana Chrzciciela z 1901 roku
• Chropaczów:
  • Były ratusz z 1911 roku
  • kamienice zwane familokami z 2. połowy XIX wieku i początku XX wieku
  • Kościół Matki Bożej Różańcowej z roku 1913
• Lipiny:
  • kamienice zwane familokami z 2. połowy XIX wieku i początku XX wieku
  • Były ratusz z 1908 roku
  • Kościół św. Augustyna z 1872 r.
• Piaśniki:
  • Zameczek zbudowany w 1859 roku
  • Schron bojowy z 1937 roku
• Zgoda:
  • Kościół św. Józefa z 1931 r.
  • Zabytkowe wieże szybowe KWK „Polska”

Kawiarnie i restauracje

• Restauracja BeefSTRO,
• Restauracja Wietnamsko-Chińska Vinh Bao,
• Restauracja Ramzes,
• Bar " U Heli ",
• Pizzeria Olimp,
• Mateo Bar.

Noclegi

• ZGODA Kompleks Hotelarski,
• Noclegi Intermo.

Bezpieczeństwo

W ciągu dnia można być pewnym, że nic poważnego się nie stanie i spokojnie podziwiać piękne kamienice, lecz po zmroku lepiej nie zapuszczać się w okolice Lipin, Chropaczowa i mniejszych ulic w Centrum. Piaśniki za to są oazą spokoju i mieszkają tam głównie sympatyczni staruszkowie.

Wyjazd