Wersja z 17:29, 10 maj 2019 edytuj Świętokrzyskie3 (dyskusja \| edycje) 9210 edycji Poprawienie Znacznik: VisualEditor ← poprzednia edycja		Wersja z 11:27, 15 maj 2019 edytuj anuluj edycję 94.254.176.254 (dyskusja) Rozbudowano 5 rozdziałów m.in. →‎Ośrodki turystyczne i narciarskie: . Dodano 2 zdjęcia do artykułu. Znacznik: VisualEditor następna edycja →
Linia 6: == Charakterystyka == === Geografia === Teren województwa obejmuje zachodnią część krainy historycznej i geograficznej zwanej [[Małopolska\|Małopolską]] oraz fragmenty dwóch mniejszych krain historycznych – [[Spisz\|Spisza]] i [[Orawa\|Orawy]]. Geograficznie zaś, województwo obejmuje fragmenty [[Karpaty Zachodnie\|Karpat Zachodnich]] oraz Wyżyny Małopolskiej. Małopolskie graniczy z następującymi województwami: * [[Województwo podkarpackie\|podkarpackim]] na długości 177,9 km na wschodzie * [[Województwo śląskie\|śląskim]] na długości 273,4 km na zachodzie * [[Województwo świętokrzyskie\|świętokrzyskim]] na długości 178,4 km na północy oraz z krajami [[Kraj preszowski\|preszowskim]] i [[Kraj żyliński\|żylińskim]] położonymi na Słowacji. === Fauna i flora === Około 60 % powierzchni województwa małopolskiego objęta jest prawną ochroną przyrody. System ochrony przyrody tworzy: 6 parków narodowych (największy – tatrzański, babiogórski, gorczański, pieniński, część magurskiego i najmniejszy ojcowski) oraz parki krajobrazowe wraz z ich otulinami, 85 rezerwatów przyrody, obszary NATURA 2000, użytki ekologiczne, obszary chronionego krajobrazu, pomniki przyrody, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, stanowiska dokumentacyjne, strefy ochronne wokół miejsc rozrodu zwierząt. <!-- Ten rozdział ma sens tylko w przypadku, gdy dany region odróżnia pod względem fauny i flory od państwa lub regionu, w którym się znajduje, w przeciwnym przypadku powinien zostać usunięty.--> [[Plik:Kozica tatrzańska.jpg\|mały\|Kozica tatrzańska - jeden z bardziej endemicznych gatunków Małopolski.]] W województwie występuje wiele gatunków zwierząt i roślin podlegających ochronie gatunkowej wśród nich są unikalne w skali Polski gatunki endemiczne. Szeroki i urozmaicony wachlarz siedlisk daje szanse życia: owadom a wśród nich najpospoliciej występującym chrząszczom z rodzin biegaczy i tęczników oraz około 310 gatunkom motyli (m.in niepylak apollo, czerwończyk nieparek, szlaczkoń torfowiec). Przez Kotlinę Orawsko-Podhalańską przepływa rzeka Orawa, która jest naturalnym stanowiskiem drapieżnej ryby z rodziny łososiowatych – głowacicy. Płazy reprezentowane są m.in. przez salamandrę plamistą, rzekotkę drzewną, kumaki oraz ropuchy szarą i zieloną. Województwo zamieszkują również gady: jaszczurki zwinka i żyworodka, padalec zwyczajny czy żmija zygzakowata. Występuje tu bardzo liczna (ok. 140 gatunków) reprezentacja gromady ptaków, m.in.: drapieżny orlik krzykliwy, niewielka muchówka białoszyja czy gniazdującego w koronach stuletnich drzew bociana czarnego. Przedstawicielami występujących w Małopolsce ssaków są rzadkie w skali kraju gatunki nietoperzy - często skrajnie zagrożone w skali Europy, tereny wysokogórskie zasiedlone są przez: kozice tatrzańskie, niewielkie choć dobrze znane gryzonie, świstaki oraz ważące niekiedy ponad 500 kg niedźwiedzie brunatne. Występują tu duże drapieżniki takie jak wilk i silnie zagrożony wyginięciem ryś oraz cała gama innych gatunków, których nie sposób wyliczyć. === Klimat === [[Plik:Mała Babia Góra, Beskid Żywiecki 02.jpg\|mały\|Szczyt Babiej Góry]] Województwo małopolskie leży w strefie klimatu umiarkowanego. Występuje duża amplituda temperatur wynikająca z dużego zróżnicowania wysokości. Maksymalna zanotowana temperatura wynosi +37 °C, a minimalna −38 °C. Pokrywa śnieżna w [[Tatry\|Tatrach]] często utrzymuje się od listopada do połowy maja, ale jego opady są możliwe o każdej porze roku. W innych górskich rejonach śnieg pokrywa stoki do marca, a na sztucznie dośnieżanych stokach narciarskich można czasami szusować nawet na początku kwietnia. Małopolski klimat ma swoje anomalie. Najbardziej znany jest ''halny'' – gwałtowny, ciepły wiatr, który w kilka dni może stopić nawet kilkadziesiąt centymetrów śniegu. Z kolei ''orawiak'' jest wiatrem zimnym, wiejącym od [[Babia Góra\|Babiej Góry]], który temperaturę na Podhalu może obniżyć nawet o kilka stopni. === Historia === Linia 71 ⟶ 89: * [[Białka Tatrzańska]] – góralska wieś w powiecie tatrzańskim, popularny ośrodek narciarski * [[Szczawnica]] – miasto w Pieninach – najczęściej odwiedzana arena narciarska [[Krynica-Zdrój]] - znane uzdrowisko i jeden z największych w Polsce ośrodków narciarskich [[Muszyna]] - uzdrowiskowa miejscowość z ośrodkiem narciarskim Dwie Doliny == Ciekawe miejsca == Linia 76 ⟶ 96: * [[Park Miniatur Świat Marzeń w Inwałdzie]] – park rozrywki, w którym znajdują się miniatury słynnych budowli z kraju i całego świata. * Dinolandia w [[Inwałd]]zie [[Zator (województwo małopolskie)\|Zator]] - niewielkie miasto z dwoma dużymi parkami rozrywki Sanktuarium Górskie na Groniu Jana Pawła II * [[Zalipie (województwo małopolskie)]] Wieś Zalipie od dawna słynie z malowanych chat. Zwyczaj ozdabiania wiejskich izb kwiecistymi malunkami wywodzi się z końca XIX w., kiedy to mieszkanki wsi zaczęły dekorować wnętrza chałup kwiatami wykonanymi z bibułki, wycinankami i pająkami ze słomy wiszącymi u powały oraz malowanymi na ścianach kwiatami. Malowidła wykonywano także na zewnętrznych ścianach budynków, studniach i płotach. Znajduje się tu ok. 20 malowanych domów. == Transport == Województwo małopolskie położone jest na skrzyżowaniu ważnych szlaków komunikacyjnych. Przez jego obszar wiodą szlaki tranzytowe ze wschodu na zachód i z północy na południe: linie kolejowe i drogi krajowe. === Transport drogowy === Przez województwo przebiega tylko 1 autostrada (A4) i kilkanaście dróg krajowych. Należą do nich DK94, DK87, DK79, DK75, DK73, DK52, DK49, DK47, DK44, DK28 i DK7. Oprócz tego przez województwo małopolskie biegnie kilka dróg ekspresowych i dróg wojewódzkich. Większość dróg w województwie posiada nawierzchnię asfaltową. === Transport kolejowy === W województwie małopolskim znajduje się 1121 km eksploatowanych linii kolejowych (7. miejsce w kraju), z czego 653 km to linie jednotorowe, natomiast 468 km – dwu- i więcej torowe. 870 km linii kolejowych jest zelektryfikowanych (stan na dzień 31 grudnia 2013). W 2017 roku statystyczny mieszkaniec województwa małopolskiego jechał 4,9 raza pociągiem. W województwie znajduje się 26 czynnych dworców kolejowych, 4 z nich są wpisane do rejestru zabytków: Nowy Sącz, Rabka-Zdrój, Tarnów, Zakopane. === Transport lotniczy === Międzynarodowy Port Lotniczy Kraków-Balice posiada regularne połączenia z miastami Europy, Ameryki Północnej i Izraelem. Trwa rozbudowa terminala pasażerskiego, który po przebudowie będzie mógł obsługiwać ponad 8 mln osób rocznie. == Wyjazd == Linia 93 ⟶ 127: * [[Kalwaria Zebrzydowska]] i [[Wadowice]] – arcydzieło polskiej architektury sakralnej i miejsce urodzenia polskiego papieża * [[Ojcowski Park Narodowy]] [[Gorczański Park Narodowy]] [[Biecz]] * [[Olkusz]]

Województwo małopolskie: Różnice pomiędzy wersjami