Finlandia: Różnice pomiędzy wersjami
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
|||
Linia 23:
=== Geografia ===
Większość powierzchni kraju stanowią niziny z młodą rzeźbą polodowcową. Naturalne zachodnie i południowe granice Finlandii wyznaczają Zatoka Botnicka i Zatoka Fińska, pomiędzy którymi rozciąga się poprzecinane ciągami wzniesień morenowych Pojezierze Fińskie złożone z około 55 tys. jezior. Jeziora zajmują 18,8 tys. km², bardzo liczne są bagna i torfowiska. W środkowej części kraju ukształtowanie terenu ma cechy południowych pojezierzy i leżących na północ wyżyn. Na północ od Koła Podbiegunowego rozciąga się Laponia Fińska, która stanowi przedgórze Gór Skandynawskich. Linia wybrzeża szkierowego, jest silnie rozwinięta, z dużą liczbą małych wysepek. Największym szczytem kraju jest Haltiatunturi, który ma wysokość 1328 m n.p.m. W całym kraju występuje 187 888 jezior, które mają powierzchnię większą niż 500 m².
=== Klimat ===
Południowa część Finlandii leży w strefie klimatu umiarkowanego chłodnego przejściowego. Natomiast północ (w tym Fińska Laponia) jest w zakresie klimatu okołobiegunowego subpolarnego. Średnie temperatury lipca na południu wynoszą od +17 do +18 °C i od +14 do +15 °C na północy (w najchłodniejszym miejscu pod Kilpisjärvi +12 °C). W styczniu średnie temperatury wynoszą –2 °C na Wyspach Alandzkich, –4 °C na południowym wybrzeżu, w środkowej części kraju od –8 do –10 °C i –14 °C na północy. Długość okresu wegetacyjnego na południu wynosi 185-200 dni, na północy 120. Najwyższą temperaturę zanotowano w 1914 roku w Liperi, koło Joensuu i wynosiła ona +37,2 °C. Nieoficjalnie najniższa temperatura wystąpiła w Kaaresuvanto (–54 °C). Okres zimowy występuje zwykle od połowy grudnia do końca marca na Wyspach Alandzkich, od końca listopada do końca marca na południowym wybrzeżu, od połowy listopada do połowy kwietnia w środkowej Finlandii i od końca października do końca kwietnia na północy. Liczba dni w roku z temperaturą powyżej +25 °C waha się od 20-25 na południu do 5-7 na północy (w górskiej stacji Kilpisjärvi takie temperatury występują średnio raz na 2 lata). Najwięcej zanotowano 48 dni w mieście Kkouvola w 2010 roku. Temperatury powyżej +30 °C zdarzają się rzadko i nie występują w każdym roku. Największą ich liczbę zaobserwowano w 2010 roku w Lappeenranta (14 dni). Okres bez przymrozków trwa od końca kwietnia do połowy października na Wyspach Alandzkich, na południu kraju od początku maja do końca września, na północy od początku czerwca do końca sierpnia, choć sporadycznie przymrozki mogą występować także w lipcu. Średnie roczne opady w Helsinkach wynoszą 650 mm, a największe ich natężenie przypada na sierpień. Na północy suma opadów wynosi 500 mm.
=== Historia ===
Od XII wieku Finlandia należała do Szwecji, najpierw jako prowincja, a następnie wielkie księstwo. Od 1809 roku była autonomicznym wielkim księstwem w granicach Rosji. W 1917 roku uzyskała całkowitą niepodległość. Podczas II wojny światowej Finlandia kosztem strat terytorialnych odparła radziecką inwazję. W ciągu następnych pięćdziesięciu lat Finowie dokonali zadziwiającego przeskoku od gospodarki opartej na rolnictwie i leśnictwie do zróżnicowanej, nowoczesnej gospodarki przemysłowej; dochód na mieszkańca należy do najwyższych w Europie Zachodniej. Od 1995 roku Finlandia należy do Unii Europejskiej i jest jedynym krajem skandynawskim, który przyłączył się do europejskiej unii walutowej w styczniu 1999 roku.
=== Polityka ===
| |||