Żory: Różnice pomiędzy wersjami

W latach 1945–1954 siedziba gminy Żory i ponownie w latach 1977–1982 gminy Żory. Od 1975 do 1998 Żory administracyjnie należały do województwa katowickiego, będącego jednym z 49 [[Województwo|województw]] PRL.

W XIX wieku rozpoczęły się w mieście przemiany gospodarcze. Dotychczasowy charakter miasta utrzymującego się z rzemiosła, drobnego handlu a nawet rolnictwa zaczął się zmieniaczmieniać na bardziej przemysłowy. W roku 1830 powstała tu huta „Waleska”, zaś w 1842 istniejąca do dziś (pod nazwą Odlewnia Żeliwa) huta „Pawła”. W 1842 roku wybudowano młyn parowy, należący do rodziny Sternów, w której w 1888 roku urodził się Otto Stern, późniejszy laureat Nagrody Nobla z dziedziny fizyki.

Od początku [[XX wiek|XX wieku]] wśród mieszkającej w Żorach ludności pochodzenia polskiego (w mieście mieszkała także spora liczba Niemców oraz członkowie gminy żydowskiej istniejącej tu od XVI wieku), pogłębiła się chęć zamanifestowania własnej odrębności narodowej. Powstało m.in. Towarzystwo Śpiewacze „Feniks”.

W okresie międzywojennym zaczęły się w mieście tworzyć kolejne polskie organizacje: [[w:Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”|Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”,]] ZHP. W 1922 roku powstało polskie Państwowe Gimnazjum im. Karola Miarki, powstał też zakład wyrobów metalowych „Minerwa”.

Żory, wraz z resztą ziem polskiego Górnego Śląska zostały bezpośrednio przyłączone do Rzeszy. Okupacja trwała ponad 5 lat. Krótko przed końcem wojny miasto było świadkiem „marszu śmierci” więźniów obozu koncentracyjnego [[Auschwitz – -Birkenau]]. Na terenie miasta zginęło wtedy 47 więźniów. II wojna światowa zakończyła się dla Żor tragicznie. W wyniku przeprowadzonego 24 marca 1945 roku natarcia wojsk radzieckich i czechosłowackich 80 procent zabudowy miasta zostało doszczętnie zburzone.