Rumunia: Różnice pomiędzy wersjami

 

Najlepsze warunki dla amatorów górskich wycieczek panują od maja do września, chyba że preferują oni wędrowanie w śniegu. Rumuńskie Karpaty dają wręcz nieograniczone możliwości – nie wszystkie szlaki są wprawdzie oznaczone w terenie, ale mając dobre mapy, łatwo sobie z tym poradzić. Sporty zimowe można uprawiać od grudnia do kwietnia. Liczne kurorty i ośrodki zapewniają zadbane trasy narciarskie z wyciągami i kolejkami linowymi. Pomyślano zarówno o początkujących, jak i zaawansowanych miłośnikach nart oraz snowboardu.

 

=== Pory roku w Rumunii ===

|grudzień do luty

|}

 

=== Zjawiska pogodowe rejestrowane w poprzednich latach w Rumunii ===

|}

<nowiki>*</nowiki> Tornada - liczone za ostatnie 5 lat

 

=== Rumunia - Indeks UV tabela całoroczna ===

|}

źródło: http://hikersbay.com/climate/romania?lang=pl

 

=== Historia ===

Do 1861 roku Rumunia była podzielona na Księstwo Mołdawskie, Wołoszczyznę oraz Siedmiogród (przyłączony w XX wieku). Pierwsze próby zjednoczenia w XVI wieku wysunął Michał Waleczny. Było ono jednak niemożliwe ze względu na dominację turecką na Półwyspie Bałkańskim. Dopiero w połowie XIX wieku, w wyniku osłabień Turcji po wojnie z Rosją, ustanowiono w ramach monarchii osmańskiej autonomiczne księstwa Mołdawii i Wołoszczyzny. Aleksander Jan Cuzy w 1861 roku ogłosił powstanie nowego państwa – Księstwa Rumunii, w wyniku połączenia obu księstw. W 1866 roku Aleksander Jan abdykował, a na jego miejsce powołano księcia Karola I z dynastii Hohenzollern-Sigmaringen. W latach 1877-1878, podczas wojny rosyjsko-tureckiej, Rumunia proklamowała swoją niepodległość. Dzięki temu, że Rumunia wystąpiła po stronie Rosji, zyskała odebraną Turkom północną Dobrudżę, tracąc jednocześnie na rzecz Rosji Besarabię. W roku 1881 Rumunia ogłosiła się królestwem. Dwa lata później Karol I zawarł tajne przymierze z Austro-Węgrami i Niemcami skierowane przeciwko Rosji. Podczas drugiej wojny bałkańskiej, Rumunia wystąpiła w 1913 roku przeciwko Bułgarii, czego skutkiem była aneksja południowej Dobrudży. W sierpniu 1916 roku Rumunia przystąpiła do I wojny światowej i opowiedziała się po stronie Ententy. Po jej zakończeniu terytorium kraju zwiększyło się niemal dwukrotnie – przyłączone zostały: Besarabia, Bukowina, Siedmiogród i większa część Banatu. Zmiany te zostały uznane międzynarodowymi traktatami z Saint-Germain-en-Laye i Neuillly-sur-Seine z 1919 roku oraz Trianon z 1920 roku. W latach 30. XX wieku znaczną pozycję uzyskała profaszystowska Żelazna Gwardia. W 1938 roku rządy znalazły się w rękach Karola II, który rozwiązał partie polityczne i parlament. W roku 1939 Rumunia uzyskała gwarancje bezpieczeństwa od Francji i Wielkiej Brytanii.

 

W czasie II wojny światowej Rumunia straciła sporą część swoich ziemi. W czerwcu 1940 roku na rzecz ZSRR utraciła Besarabię oraz północną Bukowinę, dwa miesiące później odstąpiono Węgrom północny Siedmiogród, a następnie we wrześniu oddano Bułgarii południową Dobrudżę. W wyniku tej sytuacji abdykował Karol II, na rzecz swojego syna Michała I, który z kolei przekazał władzę ugrupowaniu faszystowskiemu z generałem Ionem Antonescu na czele. W listopadzie 1940 roku Antonescu podpisał akt przystąpienia Rumunii do Paktu Trzech (Japonia, Niemcy, Włochy) i zapewnił Niemcom kontrolę nad wydobyciem i dostawami rumuńskiej ropy naftowej. Po klęsce Niemców pod Kiszyniowem i Jassami, utworzony w 1943 roku, podziemny Patriotyczny Front Antyhitlerowski doprowadził w sierpniu 1944 roku do wybuchu powstania antyhitlerowskiego w Bukareszcie, obalenia dyktatury Antonescu i wypowiedzenia wojny Niemcom. W lutym 1945 roku powstał rząd Frontu, z premierem Petru Grozą na czele. Rok później Front zdobywa większość mandatów do zgromadzenia narodowego, rozwiązano opozycyjne partie polityczne oraz spowodowano abdykację Michała I. 30 grudnia 1947 roku rumuński parlament ogłosił Rumunię Republiką Ludową, a dwa miesiące później podpisano układ o współpracy z ZSRR, przystępując w 1949 roku do Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej, a w 1955 do Układu Warszawskiego. Po śmierci Stalina, przywódca Rumuńskiej Partii Robotniczej – Gheorghe Gheorghiu-Dejem doprowadził do opuszczenia Rumunii przez siły radzieckie. Jego następca Nicolae Ceauşescu, kontynuował taką politykę. W roku 1968 roku sprzeciwił się uczestnictwu w agresji państw-członków Układu Warszawskiego na Czechosłowację, a następnie zawiesił udział Rumunii w strukturach wojskowych paktu. Z początku Ceauşescu zyskał zwolenników wśród państw zachodnich, za dystans wobec ZSRR. Rumunia przekształciła się jednak w totalitarne, policyjne państwo, a Ceauşescu ogłosił się wodzem narodu (''conducatorem''). Od 1965, aż do 1989 roku nazwa państwa brzmiała: Socjalistyczna Republika Rumunii. Posługiwał się on terrorem policyjnym. W latach 80. doszło do kryzysu gospodarczego, a poziom życia był coraz niższy. Spowodowało to niechęć do opartych na przemocy rządów Rumuńskiej Partii Komunistycznej. W grudniu 1989 roku przy użyciu wojska krwawo spacyfikowano w Timişoarze uczestników wystąpień ludności węgierskiej protestującej przeciwko próbom jej wynarodowienia. 21 grudnia zorganizowano wiec poparcia dla Nicolae Ceauşescu. Przerodził się on w antyrządową demonstrację, w wyniku której dzień później manifestanci wkroczyli do siedziby Komitetu Centralnego, z której dyktator, wraz ze swoją żoną (Eleną) usiłowali zbiec na pokładzie helikoptera. W efekcie, 25 grudnia 1989 udało się ich pojmać, a także postawić przed doraźnym trybunałem wojskowym, który skazał ich na karę śmierci – wyrok wykonano natychmiast, egzekucja była transmitowana w telewizji.

Po obaleniu dyktatury główną siłą polityczną stał się komunistyczny Front Ocalenia Narodowego, który w swoich szeregach skupiał byłych działaczy Rumuńskiej Partii Komunistycznej oraz przedstawicieli innych nurtów politycznych. Prezydentem został Ion Iliescu. Kiedy w 1996 roku w wyborach zwyciężyła chadecja, jego miejsce zajął Emil Constantinescu. Cztery lata później wybory wygrała postkomunistyczna Rumuńska Partia Demokracji Społecznej, a prezydentem ponownie został wybrany Iliescu. 29 marca 2004 roku Rumunia przystąpiła do Paktu Północnoatlantyckiego (NATO), a 1 stycznia 2007 – do Unii Europejskiej. Obecnie {{stan na|2015}} kandyduje do strefy Schengen.

 

=== Kultura i sztuka ===