Afryka: Różnice pomiędzy wersjami

Usunięta treść Dodana treść
Sidevar (dyskusja | edycje)
Nie podano opisu zmian
Linia 5:
Egzotyczny, „Czarny Ląd”, który przyciąga także obecnie wielu turystów. Afryka ma największą pustynię świata – Saharę i najdłuższą rzekę – Nil. Bogactwo niespotykanych gdzie indziej krajobrazów, przyrody i fascynujących miejsc; parki narodowe z unikalną florą i fauną, wyprawa na safari, wspinaczka na Kilimandżaro, czy kurorty nad Morzem Czerwonym to tylko kilka z przebogatych możliwości, które stoją przed szukającymi przygód i wrażeń turystami.
 
== Charakterystyka ==
''''''Tekst tłustą czcionką'''''''''Tekst tłustą czcionką'''''''''Tekst tłustą czcionką'''SAIMITE TO BOK SMIECIE'''''''''
{{Mapframe |7|21|zoom=3|height=400|width=400}}
[[Plik:Zebra Botswana edit.jpg|mały|Zebry w [[Botswana|Botswanie]]]]
Drugi pod względem wielkości kontynent (30,37 mln km²), czyli 1/5 lądów na Ziemi, przez który przechodzą południk 0°, obydwa zwrotniki i równik.
 
Afryka to 54 państwa, które zamieszkuje ok. 1070 mln ludzi (2012), czyli 1/7 całej populacji, lecz jest jednocześnie najsłabiej zurbanizowanym kontynentem (ok. 39% ludności mieszka w miastach). Największe miasta pod względem liczby mieszkańców to [[Lagos]], [[Kair]], [[Kinszasa]], [[Aleksandria]], [[Casablanca]] i [[Abidżan]] (nie licząc zespołów miejskich [[Chartum]] i [[Johannesburg]]). Największe państwo – [[Algieria]] (2 381 740 km²), najludniejsze – [[Nigeria]] (132 mln), najgęściej zaludnione – [[Mauritius]] (610 osób na km²); najmniejsze – [[Seszele]] (455 km²), najmniej ludne – Seszele (83 tys.), najrzadziej zaludnione – [[Sahara Zachodnia]] (1 os./km²). Ma najwyższy na świecie przyrost naturalny i średnio najmłodszych mieszkańców.
 
Afryka to kontynent wielu problemów, który kojarzy się często z biedą, klęskami suszy i głodu, a także z epidemią AIDS. To w Afryce jest najniższy dochód na głowę mieszkańca (895 dolarów USA) i najniższa średnia długość życia (47 lat).
 
W kilku krajach Afryki wciąż trwają wojny domowe i różne konflikty zbrojne. Najgroźniejszymi punktami zapalnymi wciąż pozostają Darfur w Sudanie, Sudan Południowy, wschodnia część Demokratycznej Republiki Konga, Czad, Wybrzeże Kości Słoniowej, Somalia, Zimbabwe, północna część Nigerii i Libia.
 
=== Regiony ===
<imagemap>
Plik:Regions_Africa_2011.svg|right|300px|Regiony Afryki
 
poly 1067 463 1063 481 1069 491 1084 501 1084 523 1076 532 1068 532 1064 544 1078 546 1082 554 1094 561 1102 583 1116 588 1115 604 1089 602 1077 615 1065 618 1033 622 1029 622 1022 623 1003 602 1000 609 988 604 977 607 964 593 962 578 948 577 945 561 926 551 920 537 907 535 907 525 911 523 917 509 925 502 925 497 935 497 948 508 956 509 959 504 972 506 978 512 987 510 992 503 1001 503 1005 494 1013 494 1025 507 1030 504 1040 491 1051 485 1050 474 1045 472 1046 466 1059 463 [[Afryka Wschodnia]]
 
poly 178 270 192 264 243 270 244 249 259 234 266 235 269 187 322 196 323 174 481 299 500 306 497 322 541 315 639 244 680 249 687 257 707 250 839 311 839 302 854 304 854 270 983 266 1002 272 1023 247 1020 230 984 175 993 164 997 138 978 105 957 112 944 104 930 107 908 119 853 106 836 103 814 102 804 92 781 88 762 104 767 126 754 134 732 125 696 99 667 91 637 85 628 73 635 51 634 40 633 21 616 14 583 17 567 15 534 18 487 24 458 32 448 45 408 43 393 28 372 52 329 81 320 100 315 127 280 152 257 154 228 187 196 238 178 261 [[Afryka Północna]]
poly 175 272 187 265 244 269 242 246 252 234 265 235 269 189 321 192 322 169 480 297 500 305 501 318 537 313 638 244 682 247 689 254 713 248 837 310 838 302 855 302 853 270 985 266 996 273 1016 246 1041 260 1056 288 1057 320 1077 332 1074 340 1050 347 1044 420 1023 441 1025 456 1013 464 1017 495 1005 501 998 500 996 509 1008 511 1027 530 1029 551 1045 554 1042 563 1025 565 1006 577 962 583 941 565 916 571 906 545 891 543 884 525 863 502 839 497 831 490 834 478 818 458 808 459 787 492 761 490 759 507 698 521 694 492 681 489 681 476 692 475 691 463 690 426 683 420 679 423 680 439 671 415 665 410 646 419 606 417 592 426 572 419 563 424 540 412 511 414 502 441 480 440 474 431 461 430 444 409 445 390 412 400 377 413 359 448 356 466 340 468 336 458 322 465 311 463 305 465 293 425 276 434 261 434 249 431 243 388 226 361 207 350 176 351 187 310 183 298 189 290 [[Sahel]]
poly 175 352 170 372 157 379 168 402 161 423 191 452 215 481 216 500 249 522 302 563 317 566 368 554 412 562 446 545 458 543 463 535 516 539 532 565 563 566 579 567 599 529 615 524 629 537 648 499 653 495 668 461 682 447 678 432 675 419 668 408 646 422 611 417 593 429 571 417 562 424 540 414 513 420 496 442 472 432 463 426 449 402 445 387 418 396 377 412 358 449 357 464 336 466 335 459 323 467 311 461 299 451 303 442 293 424 275 432 255 434 251 416 248 385 231 358 205 349 [[Afryka Zachodnia]]
poly 579 565 600 524 620 530 633 539 646 504 654 493 664 461 683 448 671 423 682 420 690 429 690 460 699 471 676 475 681 489 694 496 701 520 754 506 760 488 788 484 810 455 822 458 839 480 837 495 862 502 883 525 909 546 916 572 945 564 959 580 960 600 970 609 944 637 945 666 954 665 962 679 956 692 959 705 935 719 942 760 954 778 980 802 996 805 1003 823 1001 857 985 880 988 886 943 900 945 911 916 911 912 924 885 947 857 947 849 934 799 947 755 940 747 929 670 932 661 925 633 929 643 875 668 851 669 825 659 803 664 782 644 741 598 680 590 664 542 645 545 630 559 607 570 609 561 629 556 645 588 659 595 624 607 595 594 578 577 569 [[Afryka Środkowa]]
poly 631 932 658 923 674 933 745 929 751 938 796 941 850 933 858 943 883 943 910 925 913 912 941 909 943 916 962 917 983 926 984 952 978 972 984 988 955 1026 960 1098 973 1098 965 1123 867 1220 830 1226 764 1234 740 1218 732 1200 734 1173 714 1138 690 1109 684 1063 678 1056 675 1015 633 957 [[Afryka Południowa]]
poly 1076 330 1052 343 1045 418 1025 439 1021 455 1012 458 1012 495 993 498 996 509 1014 520 1033 547 1039 550 1045 568 1019 563 1000 579 960 581 960 599 970 611 943 641 940 668 956 663 962 677 952 687 960 697 946 719 932 718 938 762 959 786 993 803 1003 827 995 854 989 885 943 900 944 913 970 922 985 928 987 948 979 968 982 986 956 1032 959 1104 973 1104 975 1081 1016 1068 1023 1025 1004 988 1035 971 1082 937 1113 913 1115 897 1113 849 1124 834 1109 817 1101 790 1108 766 1093 752 1121 692 1199 610 1216 604 1263 545 1292 480 1295 429 1255 440 1230 442 1223 451 1208 447 1191 463 1163 444 1143 451 1164 419 1138 399 1113 379 1097 373 [[Afryka Wchodnia]]
poly 1197 1089 1253 974 1265 939 1279 927 1266 860 1253 857 1235 880 1221 904 1172 924 1162 948 1167 989 1140 1024 1144 1047 1147 1085 1163 1100 1178 1099 [[Madagaskar]]
 
desc bottom-left
</imagemap>
 
* [[Afryka Północna]]
* [[Sahel]]
* [[Afryka Zachodnia]]
* [[Afryka Środkowa]]
* [[Afryka Wschodnia]]
* [[Afryka Południowa]]
 
=== Państwa ===
{{Układ wielokolumnowy|liczba=3|
* [[Algieria]]
* [[Angola]]
* [[Benin]]
* [[Botswana]]
* [[Burkina Faso]]
* [[Burundi]]
* [[Czad]]
* [[Demokratyczna Republika Konga]]
* [[Dżibuti]]
* [[Egipt]]
* [[Erytrea]]
* [[Etiopia]]
* [[Gabon]]
* [[Gambia]]
* [[Ghana]]
* [[Gwinea]]
* [[Gwinea Bissau]]
* [[Gwinea Równikowa]]
* [[Kamerun]]
* [[Kenia]]
* [[Komory]]
* [[Kongo]]
* [[Lesotho]]
* [[Liberia]]
* [[Libia]]
* [[Madagaskar]]
* [[Malawi]]
* [[Mali]]
* [[Maroko]]
* [[Mauretania]]
* [[Mauritius]]
* [[Mozambik]]
* [[Namibia]]
* [[Niger]]
* [[Nigeria]]
* [[Republika Południowej Afryki]]
* [[Republika Środkowoafrykańska]]
* [[Republika Zielonego Przylądka]]
* [[Rwanda]]
* [[Senegal]]
* [[Seszele]]
* [[Sierra Leone]]
* [[Somalia]]
* [[Suazi]]
* [[Sudan]]
* [[Sudan Południowy]]
* [[Tanzania]]
* [[Togo]]
* [[Tunezja]]
* [[Uganda]]
* [[Wybrzeże Kości Słoniowej]]
* [[Wyspy Świętego Tomasza i Książęca]]
* [[Zambia]]
* [[Zimbabwe]]
}}
 
=== Terytoria zależne i o nieustalonym statusie międzynarodowym ===
* [[Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego]]
* [[Francuskie Terytoria Południowe i Antarktyczne]] (tylko niewielka część terytorium – [[Wyspy Rozproszone]])
* [[Majotta]] (terytorium [[Francja|Francji]])
* [[Reunion]] (departament zamorski [[Francja|Francji]])
* [[Sahara Zachodnia]]
* [[Somaliland]]
* [[Wyspa Świętej Heleny]], [[Wyspa Wniebowstąpienia]] i archipelag [[Tristan da Cunha]] – terytorium zamorskie [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]]
 
=== Terytoria stanowiące integralną część państw nie zaliczanych do afrykańskich ===
* [[Wyspy Kanaryjskie]], [[Ceuta]], [[Melilla]] i inne [[hiszpańskie posiadłości w Afryce Północnej]]
* [[Sokotra]] – należy do [[Jemen]]u
* [[Madera]], [[Wyspy Selvagens]] – należy do [[Portugalia|Portugalii]].
 
=== Największe miasta ===
[[Plik:South Africa-Johannesburg-Skyline02.jpg|thumb|Johannesburg]]
* [[Akra]] – stolica [[Ghana|Ghany]]
* [[Addis Abeba]] – metropolia, która jest stolicą [[Etiopia|Etiopii]]
* [[Kair]] – największe miasto Afryki, w jego okolicy ([[Giza]]) znajdują się słynne egipskie piramidy
* [[Kapsztad]] – główny port morski Republiki Południowej Afryki
* [[Dakar]] – stolica Senegalu
* [[Johannesburg]] – największe miasto RPA, centrum handlu, biznesu i finansów
* [[Lagos]] – nigeryjskie miasto na wybrzeżu Atlantyku, jedno z największych afrykańskich miast
* [[Luanda]] – stolica Angoli, jedno z najdroższych miast na świecie
* [[Marrakesz]] – marokańskie miasto
* [[Nairobi]] – stolica Kenii
* [[Kinszasa]] – stolica i największe miasto [[Demokratyczna Republika Konga|Demokratycznej Republiki Konga]]; po drugiej stronie rzeki znajduje się [[Brazzaville]], stolica [[Kongo|Konga]]
 
== Dojazd ==
Drogą lądową można przekraczać granicę kontynentu przez [[Izrael]] do [[Egipt]]u (w Afryce znajdziemy się dopiero po przepłynięciu Kanału Sueskiego). Opuszczając ląd można przepłynąć przez Cieśninę Gibraltarską ([[Hiszpania]] – [[Maroko]]). Można dopłynąć też promem z [[Kreta|Krety]] do [[Libia|Libii]] lub z [[Włochy|włoskiej]] [[Sycylia|Sycylii]] do [[Tunezja|Tunezji]].
 
== Transport ==