Rumunia

Rumunia
Lokalizacja
Flaga
Główne informacje
Stolica	Bukareszt
Ustrój polityczny	republika
Waluta	lej
Powierzchnia	238 391
Język	rumuński
Numer kierunkowy	+40
Domena internetowa	.ro
Strefa czasowa	UTC +2 – zima UTC +3 – lato

Rumunia (rum. România, wym. /ro.mɨ'ni.a/) – państwo w południowo-wschodniej Europie nad Morzem Czarnym, w Karpatach, na Nizinie Węgierskiej.

Charakterystyka

Graniczy z Ukrainą, Mołdawią, Węgrami, Serbią i Bułgarią. Dotychczas niezbyt popularna wśród turystów, powoli zyskuje znaczenie jako niebanalny zakątek, pełen malowniczych krajobrazów, tradycyjnych zwyczajów, historycznych budowli i słonecznych plaż.

Geografia

Znaczna część granicy rumuńsko-bułgarskiej i rumuńsko-serbskiej opiera się o Dunaj. Dopływ tej rzeki, Prut, tworzy granicę z Mołdawią. Dunaj wpływa do Morza Czarnego, tworząc deltę, która jest Światowym Rezerwatem Biosfery.

Ponieważ znaczne odcinki rumuńskich granic opierają się o rzeki, często meandrujące, a także ponieważ delta Dunaju stale powiększa się o 2–5 metrów rocznie, powierzchnia Rumunii nieco wzrosła w ostatnich dekadach. Obecnie powierzchnia kraju wynosi 238 391 km², podczas gdy w roku 1969 wynosiła około 237 500 km².

Karpaty stanowią dominującą formę krajobrazu w środkowej Rumunii (stanowią ponad 30% całej powierzchni kraju) i otaczają Wyżynę Transylwańską. W czterech najwyższych masywach górskich: Retezacie (do 2509 m n.p.m.), Paringu (do 2518 m), Górach Fogaraskich (do 2544 m) i Bucegi (do 2507 m) położonych w Karpatach Południowych oraz Górach Kelimeńskich i Rodniańskich w Karpatach Wschodnich liczne szczyty przekraczają wysokość 2000 metrów. Znaczna wysokość gór sprawia, że posiadają one cechy rzeźby wysokogórskiej (niewielkie kotły polodowcowe, polodowcowe jeziora górskie, ściany skalne), przypominające wyglądem Tatry Zachodnie, a w środkowej części Gór Fogaraskich rzeźbę wybitnie wysokogórską z nagimi ścianami skalnymi przypominającymi Tatry Wysokie. Na południu Karpaty przechodzą w łagodne wzgórza, a następnie w Równinę Bărăgan.

Trzy najwyższe szczyty Rumunii to Moldoveanu (2544 m), Negoiu (2535 m) i Viștea Mare (2527 m) w Górach Fogaraskich.

W Karpatach Rumuńskich znajduje się ciekawostka geologiczna, góra zbudowana z soli w miejscowości Slănic, gdzie utworzono uzdrowisko wykorzystujące miejscową solankę.

Klimat

Na południu Niziny Wołoskiej i w Dobrudży warunki pogodowe są zbliżone do śródziemnomorskich, a w wyżynnym centrum - do panujących w Europie Środkowej. Duży wpływ na klimat Wyżyny Mołdawskiej i Niziny Wołoskiej ma wiatr wiejący z północnego wschodu i ze wschodu, zwany crivățul. Za jego sprawą zimy są tam ostre, śnieżne, lecz krótkie (średnia temperatura w styczniu wynosi –3°C), a lata długie i gorące (średnia temperatura w lipcu wynosi 23°C). W Dobrudży, szczególnie zaś na wybrzeżu Morza Czarnego, upały nie są tak dokuczliwe dzięki łagodzącemu oddziaływaniu mas powietrza morskiego. Crivaţul nie dociera do Siedmiogrodu, ponieważ napotyka barierę klimatyczną, jaką stanowią Karpaty. Wraz ze wzrostem wysokości obniża się temperatura i zwiększa średnia opadów. Efekt cieplarniany wywołuje anomalie pogodowe także w Rumunii, wpływając na niwelowanie różnic klimatycznych między Karpatami i innymi częściami kraju. Pory roku zaczynają ograniczać się do bardzo gorącego lata i mroźnej zimy, co powoduje coraz większe straty w uprawach.

Opady są najobfitsze w maju i w czerwcu; średnia krajowa to 640 mm rocznie. W Karpatach średnia ta wynosi 1400 mm, na równinach - 500 mm, w Multanach, Dobrudży i w południowej części Wyżyny Mołdawskiej – 400 mm. Najmniej opadów odnotowuje się w delcie Dunaju – tylko 380 mm rocznie.

Turyści zainteresowani wyłącznie kulturą i zabytkami mogą wybrać się do Rumunii właściwie o każdej porze roku. Warto jednak pamiętać, że zimą wysokogórskie drogi (np. trasa Transfogaraska zamknięta jest od października do maja) są nieczynne z powodu obfitych opadów śniegu i dotarcie do niektórych miejsc może być utrudnione lub wręcz niemożliwe. Poza tym w zimie nieczynne są niektóre skanseny i jaskinie.

Najlepszym okresem na zwiedzanie jest koniec września i październik, kiedy drzewa mienią się jesienną feerią barw. W połączeniu z pięknymi zabytkami i malowniczymi górami, pobyt w Rumunii o tej porze roku to bardzo dobry pomysł.

Dla turystów lubiących złociste wybrzeże i ciepłe morze najlepsze miesiące na wypoczynek to czerwiec i wrzesień (chociaż nawet w sezonie rumuńskie morze nie jest zbyt popularne), kiedy plaże są mniej zatłoczone, a ceny niższe w porównaniu ze szczytem sezonu.

Najlepsze warunki dla amatorów górskich wycieczek panują od maja do września, chyba że preferują oni wędrowanie w śniegu. Rumuńskie Karpaty dają wręcz nieograniczone możliwości – nie wszystkie szlaki są wprawdzie oznaczone w terenie, ale mając dobre mapy, łatwo sobie z tym poradzić. Sporty zimowe można uprawiać od grudnia do kwietnia. Liczne kurorty i ośrodki zapewniają zadbane trasy narciarskie z wyciągami i kolejkami linowymi. Pomyślano zarówno o początkujących, jak i zaawansowanych miłośnikach nart oraz snowboardu.

Pałac Sprawiedliwości w Bukareszcie

Pory roku w Rumunii

Pora roku	Meteorologiczne	Astronomiczne	odczuwalna
wiosna	1 marzec do 31 marzec	21 marzec do 20 czerwiec	marzec do maj
lato	1 czerwiec do 31 sierpień	21 czerwiec do 20 wrzesień	czerwiec do sierpień
jesień	1 wrzesień do 30 listopad	21 wrzesień do 20 grudzień	wrzesień do listopad
zima	1 grudzień do 28 luty	21 grudzień do 20 marzec	grudzień do luty

Kościół św. Michała w Klużu-Napoce

Zjawiska pogodowe rejestrowane w poprzednich latach w Rumunii

Zdarzenia (średnia roczna)	Jan	Feb	Mar	Apr	May	Jun	Jul	Aug	Sep	Oct	Nov	Dec
Deszczowe dni	7	7	10	15	16	15	13	8	7	11	8	9
Śnieżne dni	10	9	4	0	0	0	0	0	0	0	1	8
Dni z gradem	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
Burzowe dni	0	0	0	2	10	10	10	5	1	0	0	0
Mgliste dni	18	13	6	4	4	2	1	1	1	8	14	17
Dni z tornado*	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0
Czas trwania dnia	10	11	13	14	15	16	15	13	12	10	9	9
Godzin słonecznych w ciągu dnia	4	5	9	12	11	12	12	12	9	6	4	4

* Tornada - liczone za ostatnie 5 lat

Teatr narodowy w Konstancy

Rumunia - Indeks UV tabela całoroczna

styczeń	luty	marzec	kwiecień	maj	czerwiec	lipiec	sierpień	wrzesień	październik	listopad	grudzień
1	1	1	4	7	7	8	8	5	3	1	1

źródło: http://hikersbay.com/climate/romania?lang=pl

Sobór św. Mikołaja w Gałaczu

Historia

Widok na miasto Slatina

Ratusz w Braszowie

Do 1861 roku Rumunia była podzielona na Księstwo Mołdawskie, Wołoszczyznę oraz Siedmiogród (przyłączony w XX wieku). Pierwsze próby zjednoczenia w XVI wieku wysunął Michał Waleczny. Było ono jednak niemożliwe ze względu na dominację turecką na Półwyspie Bałkańskim. Dopiero w połowie XIX wieku, w wyniku osłabień Turcji po wojnie z Rosją, ustanowiono w ramach monarchii osmańskiej autonomiczne księstwa Mołdawii i Wołoszczyzny. Aleksander Jan Cuzy w 1861 roku ogłosił powstanie nowego państwa – Księstwa Rumunii, w wyniku połączenia obu księstw. W 1866 roku Aleksander Jan abdykował, a na jego miejsce powołano księcia Karola I z dynastii Hohenzollern-Sigmaringen. W latach 1877-1878, podczas wojny rosyjsko-tureckiej, Rumunia proklamowała swoją niepodległość. Dzięki temu, że Rumunia wystąpiła po stronie Rosji, zyskała odebraną Turkom północną Dobrudżę, tracąc jednocześnie na rzecz Rosji Besarabię. W roku 1881 Rumunia ogłosiła się królestwem. Dwa lata później Karol I zawarł tajne przymierze z Austro-Węgrami i Niemcami skierowane przeciwko Rosji. Podczas drugiej wojny bałkańskiej, Rumunia wystąpiła w 1913 roku przeciwko Bułgarii, czego skutkiem była aneksja południowej Dobrudży. W sierpniu 1916 roku Rumunia przystąpiła do I wojny światowej i opowiedziała się po stronie Ententy. Po jej zakończeniu terytorium kraju zwiększyło się niemal dwukrotnie – przyłączone zostały: Besarabia, Bukowina, Siedmiogród i większa część Banatu. Zmiany te zostały uznane międzynarodowymi traktatami z Saint-Germain-en-Laye i Neuillly-sur-Seine z 1919 roku oraz Trianon z 1920 roku. W latach 30. XX wieku znaczną pozycję uzyskała profaszystowska Żelazna Gwardia. W 1938 roku rządy znalazły się w rękach Karola II, który rozwiązał partie polityczne i parlament. W roku 1939 Rumunia uzyskała gwarancje bezpieczeństwa od Francji i Wielkiej Brytanii.

W czasie II wojny światowej Rumunia straciła sporą część swoich ziemi. W czerwcu 1940 roku na rzecz ZSRR utraciła Besarabię oraz północną Bukowinę, dwa miesiące później odstąpiono Węgrom północny Siedmiogród, a następnie we wrześniu oddano Bułgarii południową Dobrudżę. W wyniku tej sytuacji abdykował Karol II, na rzecz swojego syna Michała I, który z kolei przekazał władzę ugrupowaniu faszystowskiemu z generałem Ionem Antonescu na czele. W listopadzie 1940 roku Antonescu podpisał akt przystąpienia Rumunii do Paktu Trzech (Japonia, Niemcy, Włochy) i zapewnił Niemcom kontrolę nad wydobyciem i dostawami rumuńskiej ropy naftowej. Po klęsce Niemców pod Kiszyniowem i Jassami, utworzony w 1943 roku, podziemny Patriotyczny Front Antyhitlerowski doprowadził w sierpniu 1944 roku do wybuchu powstania antyhitlerowskiego w Bukareszcie, obalenia dyktatury Antonescu i wypowiedzenia wojny Niemcom. W lutym 1945 roku powstał rząd Frontu, z premierem Petru Grozą na czele. Rok później Front zdobywa większość mandatów do zgromadzenia narodowego, rozwiązano opozycyjne partie polityczne oraz spowodowano abdykację Michała I. 30 grudnia 1947 roku rumuński parlament ogłosił Rumunię Republiką Ludową, a dwa miesiące później podpisano układ o współpracy z ZSRR, przystępując w 1949 roku do Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej, a w 1955 do Układu Warszawskiego. Po śmierci Stalina, przywódca Rumuńskiej Partii Robotniczej – Gheorghe Gheorghiu-Dejem doprowadził do opuszczenia Rumunii przez siły radzieckie. Jego następca Nicolae Ceauşescu, kontynuował taką politykę. W roku 1968 roku sprzeciwił się uczestnictwu w agresji państw-członków Układu Warszawskiego na Czechosłowację, a następnie zawiesił udział Rumunii w strukturach wojskowych paktu. Z początku Ceauşescu zyskał zwolenników wśród państw zachodnich, za dystans wobec ZSRR. Rumunia przekształciła się jednak w totalitarne, policyjne państwo, a Ceauşescu ogłosił się wodzem narodu (conducatorem). Od 1965, aż do 1989 roku nazwa państwa brzmiała: Socjalistyczna Republika Rumunii. Posługiwał się on terrorem policyjnym. W latach 80. doszło do kryzysu gospodarczego, a poziom życia był coraz niższy. Spowodowało to niechęć do opartych na przemocy rządów Rumuńskiej Partii Komunistycznej. W grudniu 1989 roku przy użyciu wojska krwawo spacyfikowano w Timişoarze uczestników wystąpień ludności węgierskiej protestującej przeciwko próbom jej wynarodowienia. 21 grudnia zorganizowano wiec poparcia dla Nicolae Ceauşescu. Przerodził się on w antyrządową demonstrację, w wyniku której dzień później manifestanci wkroczyli do siedziby Komitetu Centralnego, z której dyktator, wraz ze swoją żoną (Eleną) usiłowali zbiec na pokładzie helikoptera. W efekcie, 25 grudnia 1989 udało się ich pojmać, a także postawić przed doraźnym trybunałem wojskowym, który skazał ich na karę śmierci – wyrok wykonano natychmiast, egzekucja była transmitowana w telewizji. Po obaleniu dyktatury główną siłą polityczną stał się komunistyczny Front Ocalenia Narodowego, który w swoich szeregach skupiał byłych działaczy Rumuńskiej Partii Komunistycznej oraz przedstawicieli innych nurtów politycznych. Prezydentem został Ion Iliescu. Kiedy w 1996 roku w wyborach zwyciężyła chadecja, jego miejsce zajął Emil Constantinescu. Cztery lata później wybory wygrała postkomunistyczna Rumuńska Partia Demokracji Społecznej, a prezydentem ponownie został wybrany Iliescu. 29 marca 2004 roku Rumunia przystąpiła do Paktu Północnoatlantyckiego (NATO), a 1 stycznia 2007 – do Unii Europejskiej. Obecnie ^{(stan na: 2015)} kandyduje do strefy Schengen.

Kościół św. Antoniego w Aradzie

Kultura i sztuka

Nowoczesną literaturę rumuńską pod koniec XIX wieku rozwinął Mihai Eminescu. Znanymi piosenkarkami w Rumunii są m.in.: Antonia Iacobescu, Inna, Alexandra Stan i Paula Seling.

Społeczeństwo

Społeczeństwo rumuńskie pod wieloma względami jest podobne do polskiego. Jest ono bardzo religijne, dosyć konserwatywne obyczajowo, bardzo przywiązane do tradycji i deklarujące postawy patriotyczne. Kościół i religia odgrywają w życiu społecznym ogromną rolę. Ze statystyk wynika że Rumuni po Polakach są najpobożniejszą nacją w Europie. Oczywiście różnica polega na tym że ogromna większość Rumunów jest wyznania prawosławnego. Kościół prawosławny odgrywa doniosłą rolę życiu kulturalnym, społecznym i politycznym, cieszy się w badaniach opinii publicznej najwyższym zaufaniem społecznym. Cerkwie są pełne ludzi w różnym wieku, choć oczywiście pewna część zwłaszcza młodych odwraca się od religii, a praktyki religijne i deklaracje wiary niekoniecznie łączą się z przestrzeganiem nakazów religii szczególnie w sferze obyczajowej i seksualnej. Stosunek państwa także partii lewicowych do kościoła jest raczej pozytywny, nie ma większych tendencji antyklerykalnych mimo konstytucyjnego rozdziału państwa i religii prawosławie poniekąd ma faktyczny status religii państwowej. Należy podkreślić że rumuński kościół prawosławny, w odróżnieniu od np. rosyjskiego czy greckiego, jest nastawiony bardzo ekumenicznie, tolerancyjnie oraz życzliwie do kościoła katolickiego. W prawosławnej Rumunii ogromną popularnością i szacunkiem cieszył się Jan Paweł II a jego śmierć wywołała w społeczeństwie poruszenie jakiego nie było w wielu krajach teoretycznie katolickich. Mało jest narodów tak bardzo przywiązanych do tradycji jak Rumuni. Bardzo hołubiona jest zwłaszcza kultura ludowa. Zespoły folklorystyczne cieszą się ogromną popularnością, twórcy muzyki ludowej są znanymi gwiazdami, których płyty sprzedają się doskonale a koncerty przyciągają liczną publiczność. Rumuni ściśle trzymają się rozmaitych tradycji i obyczajów, zwłaszcza w czasie świąt Bożego Narodzenia, które podobnie jak w Polsce mają bardzo rodzinny charakter, oraz podczas Wielkanocy. Rumuni na ogół deklarują dumę ze swojego kraju, kultury i języka, który uważają za najpiękniejszy na świecie. Nawet dosyć prości ludzie znają dobrze dzieła największych rumuńskich poetów i pisarzy jak Mihai Eminescu czy Vasile Alecsandri. Mimo silnego patriotyzmu społeczeństwo rumuńskie jest raczej tolerancyjne choć spore wpływy ma nacjonalistyczna Partia Wielkiej Rumunii. Rumunia historycznie stanowiła mozaikę etniczno-religijną, czego ślady widać niemal w każdym mieście. I obecnie jest daleka od jednolitości kulturowej. Około 12% ludności stanowią mniejszości narodowe. Najsilniejszą z nich są Węgrzy, a ponadto Cyganie, Niemcy i Ukraińcy. W regionie Bukowina żyje także grupa Polaków. Za sprawą grup ekstremistycznych z obu stron dochodzi do pewnych tarć z mniejszością węgierską, ale nie mają one gwałtownego charakteru.

Problematycznie przedstawiają się za to relacje z Cyganami. Ich liczba budzi kontrowersje, wg oficjalnych statystyk jest ich ok. 400 tys., wg organizacji mniejszości romskiej aż 1,5 miliona. Większość Cyganów żyje w straszliwej nędzy, nie ma ukończonej nawet szkoły podstawowej, nigdzie nie pracuje, utrzymuje się z żebractwa i działalności przestępczej. Często Cyganie wyrzuceni są poza nawias społeczeństwa, struktury państwa i prawa. Z drugiej strony Cyganie stanowią istotny element rumuńskiego kolorytu. Jeszcze i dziś można na drogach spotkać cygańskie tabory, cygańskich treserów niedźwiedzi, a na wesela i pogrzeby zazwyczaj wynajmuje się cygańską kapelę.

Zwyczaje

Rumuni są niezwykle przyjaznymi i gościnnymi ludźmi. Wbrew stereotypom są eleganccy, zadbani i kulturalni. Savoir-vivre i uprzejmość odgrywają ogromną rolę. Formą grzecznościową jest trzecia osoba liczby mnogiej, czyli „Dumneavoastră" = "Wy" połączona z tytułem Pan „Domnul” Pani „Doamna” lub do młodych kobiet Panna „Domnișoara” Tak więc pytając o drogę mówimy np., "Spuneți-mi Doamnă cum ajung la..?", czyli "Powiedzcie mi Pani jak dojść do...?" Na słowo dziękuje=„Mulțumesc” odpowiadamy nie jak u nas „proszę”, lecz „Mulțumesc și eu”, czyli "dziękuje i ja" albo „cu plăcere”, czyli „z przyjemnością”. Podobnie jak w Polsce istnieje zwyczaj (lecz nie zawsze) całowania kobiet w rękę przy powitaniu i ustępowania im miejsca w środkach komunikacji publicznej oraz ustępowania pierwszeństwa. Udając się do rumuńskiego domu z wizytą wypada przynieść kwiaty dla pani domu. Mimo tak wielkiego przywiązania do form grzecznościowych, Rumuni są ludźmi bardzo kontaktowymi i bezpośrednimi. Normalną sprawą jest że zupełnie obce sobie osoby razem oczekujące na przystanku czy znajdujące się w jednym przedziale w pociągu nawiązują ze sobą rozmowę częstują się papierosami lub słodyczami. Zwłaszcza na prowincji w barach czy knajpach, mających stałych bywalców gdy pojawi się osoba nowa, szczególnie cudzoziemiec możliwe, że zostanie zaproszona przez miejscowych na piwo i wciągnięta do rozmowy bez jakichkolwiek złych zamiarów z ich strony. Piękną cechą Rumunów jest uczynność. Rumun zapytany np. o drogę potrafi zupełnie bezinteresownie pójść i osobiście zaprowadzić pytającego na miejsce zamiast iść tam gdzie sam zamierzał. Z drugiej strony Rumuni nie są na pewno tytanami pracy, a punktualność i organizacja życia zostawiają wiele do życzenia. Zwłaszcza na dworcach kolejowych i autobusowych panuje niesamowity chaos a uzyskanie wiarygodnej informacji jest niezwykle utrudnione. Przepisy i reguły nie mają w Rumunii wielkiego znaczenia. Choć Rumuni są schludni jeżeli chodzi o wygląd i ubiór, jak również wygląd mieszkań czy obejść w przestrzeni publicznej wyrzucają śmiecie gdzie popadnie, niestety także na łonie przyrody. Ponieważ są ludźmi o gorącym temperamencie nieporozumienia np. w jakiejś kolejce mogą przybrać gwałtowny i emocjonalny charakter. Rumuni lubią Polaków i uważają za naród zaprzyjaźniony. Gdy Rumun słyszy że rozmówca jest z Polski zazwyczaj oświadcza, że Polacy to wspaniały naród i najlepsi przyjaciele Rumunów. Osoby wynajmujące kwatery prywatne dla turystów, czy sprzedawcy pamiątek często znacząco obniżają ceny gdy dowiadują się, że klientem jest Polak.

Dojazd

Jadąc do Rumunii trzeba odpowiedzieć sobie na pytanie, co się chce zobaczyć. Jeżeli chcemy zwiedzić cerkwie w okolicach Suczawy, najkorzystniej będzie jechać przez Lwów i Czerniowce. Wprawdzie trzeba odczekać swoje na granicy, ale droga jest o 500 km krótsza, niż przez Słowację i Węgry. Jeżeli wybieramy się na południe Rumunii, odpowiednia droga będzie wiodła przez Koszyce, Miszkolc, Szeged i Arad. Dobrą opcją jest również trasa z Miszkolca na Oradeę, jednak wszystko zależy od celu podróży.

Granica

Obywatele polscy nie potrzebują wizy na pobyt turystyczny nie przekraczający trzech miesięcy. Od 1 stycznia 2007 Rumunia należy do Unii Europejskiej. Granicę możemy przekraczać na dowód osobisty.

Samolotem

PLL LOT oraz TAROM utrzymują połączenie lotnicze na trasie Warszawa – Bukareszt. Koszt biletu, bez promocji i opłat lotniskowych, wynosi ok. 900 PLN. Istnieje też połączenie tanimi liniami Wizz Air z przesiadką w Budapeszcie.

Pociągiem

Można dojechać z przesiadką w Wiedniu. Czas przejazdu 23:10, lecz pewną niedogodnością jest konieczność zmiany dworca kolejowego. Pociąg z Krakowa przyjeżdża na dworzec Wien Südbf (Ost) i trzeba się przemieścić na dworzec Wien Westbf.
Natomiast Warszawa nie posiada bezpośredniego połączenia kolejowego. PKP sugeruje przejazd z przesiadką w Wiedniu. Czas przejazdu około 28 godzin. Można też jechać przez Budapeszt Keleti (przesiadka).

Samochodem

Jest kilka tras łączących Rumunię z Polską. Najkrótsza wiedzie przez Ukrainę, chociaż większość turystów wybiera trasę przez Słowację i Węgry, granicę z Rumunią przekraczając w Borş, w pobliżu Oradei lub koło Satu Mare (w Csengersima).

Przy wjeździe trzeba opłacić winietę. Jej cena w 2017 roku wynosiła 7 euro.

Jest kilka odcinków autostrad w okolicach Bukaresztu. Autostrady są bezpłatne, a stan nawierzchni nie odbiega od europejskich norm. Utrudnieniem w poruszaniu się bocznymi drogami są często spotykane wozy konne (posiadające nawet tablice rejestracyjne) oraz zwierzęta (głównie krowy i owce) przechodzące przez drogi. Szczególnie niebezpieczne jest to wieczorem i w nocy oraz na krętych drogach w górach.

Główne drogi zazwyczaj dobre i bardzo dobre; standard nieco lepszy niż w Polsce, ale na bocznych drogach niektóre odcinki są szutrowe.

Oznakowanie najczęściej dobre. Czasami jednak zdarzają się wprowadzające w błąd (jak np. wyjazd z Bukaresztu na Konstancę). Trzeba pytać miejscowych. Jak zwykle w takich przypadkach polecane jest stosowanie systemów GPS.

Ceny paliwa są o około 1 zł/litr wyższe niż w Polsce. Jakość paliwa jest średnia – można spotkać benzynę 85, 91, ale w powszechnym użyciu jest 95 (98-oktanowa nie występuje w Rumunii).

Autobusem

Podróż możliwa przez Słowację i Węgry oraz przez Ukrainę. Droga przez Ukrainę jest bardzo zła, jedzie się długo (z Polski – Ostrołęki, do Rumunii – Roman, ok. 24 godz.) i w sporym dyskomforcie ze względu na jakość ukraińskich dróg. Odprawa celna i przejście przez granicę także nie należy do najprzyjemniejszych. Koszty przewozu zaczynają się od 150 zł w jedną stronę.

Całkiem wygodnym i tanim sposobem jest skorzystanie z węgierskich linii autobusowych OrangeWays. Można nimi z Krakowa dojechać do Oradei, Cluj Napoki albo Targu Mures (zawsze z godzinną przesiadką w Budapeszcie). Koszt waha się od 100 do 150 zł – w zależności od pory roku.

Statkiem

Utrzymywana jest żegluga turystyczna na Dunaju (na granicy bułgarskiej). Brak informacji co do regularnych rejsów pasażerskich, ale można wykupić rejs wycieczkowy.

Podział administracyjny

Rumunia pod względem administracyjnym dzieli się na 41 okręgów (judeţe, wym. żudece) oraz jedno miasto wydzielone na prawach okręgu (municipiu) – Bukareszt. Podział historyczny uwzględnia natomiast osiem krain: Banat, Bukowinę, Dobrudżę, Kriszanę, Maramureş, Mołdawię, Siedmiogród i Wołoszczyznę.

Okręgi Rumunii

• Alba
• Arad
• Argeş
• Bacău
• Bihor
• Bistriţa-Năsăud
• Botoşani
• Braşov
• Brăila
• Buzău
• Caraş-Severin
• Călăraşi
• Cluj
• Constanţa
• Covasna
• Dâmboviţa
• Dolj
• Galaţi
• Giurgiu
• Gorj
• Harghita
• Hunedoara
• Ialomiţa
• Iaşi
• Ilfov
• Maramureş
• Mehedinţi
• Mureş
• Neamţ
• Olt
• Prahova
• Satu Mare
• Sălaj
• Sibiu
• Suceava
• Teleorman
• Timiş
• Tulcea
• Vaslui
• Vâlcea
• Vrancea

Miasta

Według danych oficjalnych pochodzących z 2011 roku Rumunia posiadała ponad 310 miast o ludności przekraczającej 1,5 tys. mieszkańców. Stolica kraju Bukareszt jako jedyne miasto liczyło ponad milion mieszkańców; 18 miast z ludnością 100÷500 tys.; 11 miast z ludnością 50÷100 tys., 20 miast z ludnością 25÷50 tys. oraz reszta miast poniżej 25 tys. mieszkańców. Dla porównania, w 1937 roku w Rumunii istniało: 5 miast z ludnością powyżej 100 tys., 9 miast z ludnością 50÷100 tys., 22 miasta z ludnością 20÷50 tys. i 107 miast z ludnością 10÷20 tys.

Główne miasta w Rumunii to:

• Bukareszt (Bucureşti)
• Alba Iulia
• Arad
• Baia Mare
• Bacău
• Botoszany
• Braiła (Brăila)
• Braszów (Braşov)
• Drobeta-Turnu Severin
• Gałacz (Galaţi)
• Giurgiu
• Hunedoara
• Jassy (Iaşi)
• Kluż-Napoka (Cluj-Napoca)
• Konstanca (Constanţa)
• Krajowa (Craiova)
• Lugoj
• Mediaş
• Oneşti
• Oradea
• Piteşti
• Ploeszti (Ploieşti)
• Râmnicu Vâlcea
• Reşiţa
• Sfântu Gheorghe
• Sighişoara
• Sybin (Sibiu)
• Târgu Jiu
• Turda
• Timişoara
• Vaslui

Ciekawe miejsca

Góry Piatra Craiului

Jassy, stolica historycznej Mołdawii, są bardzo ciekawym i dobrze rozwiniętym miastem. Obfitują w liczne zabytki i piękne cerkwie. Najbardziej okazałą budowlą jest tutaj Rumuński Pałac Kultury. W mieście znajduje się także ogromne centrum handlowe, w którym można kupić niemal wszystko. Jest tutaj również prześliczny park o ogromnej powierzchni wraz z ciekawym ogrodem botanicznym.

Bardzo ciekawym regionem Rumunii jest Bukowina leżąca przy granicy z Ukrainą i Mołdawią. Stolicą regionu jest liczące około 120 tys. ludności miasto Suczawa, robiące wrażenie dobrze prosperującego. Suczawa była od XIV do XVI wieku stolicą księstwa Mołdawii. Nie ma jednolitej starówki, ale posiada wiele porozrzucanych po mieście zabytków. Najważniejszym są ruiny masywnej XV-wiecznej twierdzy, którą w 1492 r. nieskutecznie próbowały zdobyć wojska naszego króla Jana Olbrachta. Ponadto w Suczawie jest wiele cerkwi z najbardziej reprezentacyjną cerkwią św. Dymitra. Zbudowane są one w nigdzie poza Rumunią nie spotykanym unikalnym stylu. Jego podstawowymi elementami są bardzo charakterystyczne spadziste dachy oraz wieże z hełmami w kształcie szpiczastej „czapki czarnoksiężnika”. Cerkwie mołdawskie są bardzo bogato zdobione barwnymi freskami. W okolicach Suczawy znajduje się grupa najważniejszych zabytków Rumunii wpisanych na listę UNESCO – Malowanych klasztorów. Były one budowane od XVI do XVII wieku w stylu mołdawskim, z tym, że były zdobione freskami także na ścianach zewnętrznych. Najważniejsze z nich znajdują się w miejscowościach Dragomirna, Humor, Voronet, Sucevita, Moldovita i Putna. W klasztorze w Putnej freski na ścianach zewnętrznych nie zachowały się, ale sam klasztor jest wyjątkowo monumentalny. Pochowany jest tutaj największy rumuński bohater hospodar Stefan Wielki panujący w drugiej połowie XV wieku, który w wielkiej bitwie pod Vaslui w 1475 r. rozgromił dużo liczniejsze wojska tureckie. Był on najpierw sojusznikiem potem niestety wrogiem Polski. Bukowina jest regionem zamieszkałym przez wiele narodowości i wyznań: Rumunów, Ukraińców, Niemców, Cyganów i Polaków, prawosławnych, grekokatolików, katolików i protestantów. W okolicach Suczawy znajduje się kilka wiosek (np. Kaczyki) zamieszkałych w większości przez Polaków mówiących XVII-wieczną polszczyzną, ludzi bardzo gościnnych i serdecznych. Warto odwiedzić ich wioski i napić się z rodakami piwa lub czegoś mocniejszego w lokalnym barku. W polskich domach kultury można też wynająć miejsce noclegowe.

Sighişoara

Maramureș, Desești - drewniana cerkiew

Maramureș, Sapanta - Wesoły Cmentarz

Będąc w Rumunii należy koniecznie odwiedzić leżącą w sercu Siedmiogrodu Sighişoarę. To 30-tysięczne miasteczko szczyci się wspaniale zachowaną, niezwykle malowniczą średniowieczną starówką wpisaną na listę UNESCO, jako zabytek w skali światowej. Miasto położone jest na wzgórzu i składa się z dwóch części: Miasta Dolnego (Orasul de jos) i Miasta Górnego (Orasul de sus) nad którym góruje wysoka średniowieczna wieża robiąca wrażenie jakby była przeniesiona z opowieści fantasy. Można z niej oglądać wspaniałą panoramę miasta wzniesionego w średniowieczu przez niemieckich osadników. W Sighişoarze zachował się dom w którym, jak twierdzą mieszkańcy choć nie jest to pewne, urodził się słynny Vlad Palownik powszechniej znany jako Drakula. W sierpniu w Sighişoarze odbywa się festiwal folklorystyczny.

Miłośnikom plażowania polecić można Vama Veche położoną przy granicy z Bułgarią oraz Sfantu Gheorghe w Delcie Dunaju. Vama Veche uznawana jest przez wielu ludzi za ostatnią mekkę hippisów w Europie, także jedyną undergroundową plażę w Rumunii. Wzdłuż wybrzeża ciągną się rozmaite bary, każdy puszczający inną muzykę. Wieczorem plaża zamienia się w wielki parkiet taneczny. Sfantu Gheorge jest nieco spokojniejsze, nie licząc nowoczesnego, hałaśliwego campingu z jedyną we wsi dyskoteką. Dotrzeć tam można statkiem z Tulczy – podróż może trwać 5 godz.(wersja klasyczna – ok. 25 lei) albo 1,5 godz. (ok. 35 lei). Statek kursuje tylko w wybrane dni tygodnia.

O miano najbardziej rolniczego regionu z Bukowiną walczy Maramuresz, położone blisko granicy z Węgrami i Ukrainą. W jednej z wiosek – Sapanta – znajduje się Wesoły Cmentarz – stworzony przez lokalnego artystę po II Wojnie Światowej cmentarz z rzeźbionymi i kolorowo malowanymi nagrobkami z epitafiami – rymowankami opisującymi życie zmarłego w dowcipny sposób. Wstęp: 5 lei/os ^{(stan na: 2017)}. Przed cmentarzem znajduje się wiele sklepów z pamiątkami oraz tradycyjną palinką (rumuńską domową wódką >50%) zamkniętą w plastikowe butelki po wodzie mineralnej i Coca-Coli.

Dla wspinaczy i miłośników gór znajdzie się też dużo szczytów, położonych w Karpatach. Dojechać można na przykład trasą Transfogaraską (najwyższy punkt 2034 m n.p.m.) i zdobywać okoliczne wzniesienia. Nie ma szlaków – można chodzić dowolnymi drogami. Będąc na Transfogaraskiej, nie wolno też nie zwiedzić Cetatea Poienari, zamku Draculi (jest położony pod koniec szosy). Wstęp 5 lei/osoba ^{(stan na: 2014)}. Fotografowanie i filmowanie płatne 260 lei/godzina, ale nikt tego nie sprawdza – można to robić, w twierdzy nie ma kamer.

Unikalną atrakcją przyciągającą botaników, przyrodników i obserwatorów przyrody z całej Europy jest delta Dunaju. Pod koniec swojej długiej podróży po Europie, Dunaj tworzy prawdziwe królestwo wód i krajobraz niezrównanej urody. Uznany za rezerwat biosfery, Delta Dunaju jest jednym z najczęściej odwiedzanych zabytków UNESCO w Rumunii.

Obiekty z listy światowego dziedzictwa UNESCO

• Delta Dunaju
• Fortece dackie w górach Orastie
• Monastyr w Horezu
• Monastyry Mołdawskie
• Stare Miasto Sighişoary
• Wioski z kościołami obronnymi w Transylwanii
• Zespół drewnianych cerkwi z Maramures

Transport

Rumunia ma dobrze rozwiniętą sieć połączeń kolejowych. Pociągiem można dojechać niemal wszędzie. Połączenia między głównymi miastami są dosyć częste, ceny biletów na ogół dużo tańsze niż w Polsce. Pociągi jeżdżą punktualnie, lecz niestety są raczej powolne stan techniczny taboru jest znacznie gorszy niż PKP. Minusem jest fatalna organizacja. Rozkłady jazdy i informacje są mało czytelne i nie zawsze aktualne, zasady sprzedaży biletów dosyć zagmatwane, dlatego warto kupować bilety z wyprzedzeniem i na dworce przychodzić dużo wcześniej przed odjazdem pociągu aby się tym wszystkim zorientować i bezstresowo nabyć bilet. Najlepiej zaś bilety kupować nie dworcach, lecz w przedsprzedaży (od 10 do 2 dni przed terminem podróży) w biurach CFR (Caile Ferete Romane – Rumuńskie Drogi Żelazne). Biura takie zazwyczaj znajdują się w zupełnie innej części miasta niż dworzec kolejowy. Atrakcja podróżowania koleją jest możliwość podziwiania wspaniałych górskich widoków (trasy kolejowe są często bardzo malownicze) oraz możliwość nawiązania kontaktu z rumuńskimi współpasażerami. Między najważniejszymi miastami kursują również bardzo nowoczesne, szybkie i komfortowe pociągi Inter-city, lecz ze względu na ceny biletów jest oferta dla bogatszych turystów. Dosyć dobre są połączenia autobusowe, lecz za sprawą przed wszystkim prywatnych firm przewozowych. Państwowy „PKS” dysponuje autobusami w opłakanym stanie technicznym, na jego dworcach panuje chaos jeszcze większy niż na kolei, autobusy są natomiast zatłoczone. Zdecydowanie lepiej korzystać z linii prywatnych. Drogi o znaczeniu ogólnokrajowym mają stan techniczny na ogół podobny do polskiego. Drogi lokalne (np. w górach) w zimie czasem mogą być zupełnie nieprzejezdne. Rumuni jeżdżą szybko nawet po górskich, wąskich trasach. Dość dobrym sposobem poruszania się, zwłaszcza między mniejszymi miejscowościami, jest autostop. Kierowcy zatrzymują się chętnie, jednak często oczekują zapłaty za podwiezienie. Warto dogadać się co do ceny zanim wsiądzie się do samochodu, żeby uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek. Przyjęło się płacić stawki takie, jak za autobus na danej trasie lub trochę niższe. Jednak większość kierowców, kiedy orientują się, że mają do czynienia z obcokrajowcem, nie oczekują zapłaty.

Język

W mniejszych miastach niektórzy mieszkańcy znają język angielski na tyle dobrze, aby można się było bezproblemowo porozumieć. W większych miastach, jak Jassy, Oradea, Sybin czy Konstanca dużo łatwiej nawiązać kontakt. Mimo wszystko warto nauczyć się kilku przydatnych zwrotów po rumuńsku.

Rumuni rozumieją języki romańskie dużo lepiej niż angielski. Warto spróbować porozumieć się zwłaszcza po włosku i francusku, gdyż w XIX wieku te dwa języki bardzo wpłynęły na obecny rumuński.

Trzeba pamiętać, że Rumunia w obecnych granicach istnieje stosunkowo od niedawna i poszczególne regiony rozwijały się osobno. Szczególnie wyróżnia się tu Transylwania, gdzie jeszcze niedawno były liczne mniejszości narodowe (Niemcy i Węgrzy). Z tego też powodu można stosunkowo często spotkać ludzi mówiących tymi językami.

Kilka podstawowych zwrotów znajdziemy tutaj – Rozmówki rumuńskie.

Zakupy

Ceny są niższe od polskich (jeśli chodzi o produkty rolne, czasem nawet trzykrotnie).

Gastronomia

W restauracjach i barach średnie ceny są niższe niż w Polsce. Warto spróbować lokalnych specjałów. Bardzo popularna jest też kuchnia włoska.

Popularnym fast-foodem jest suberec – smażone ciasto z nadzieniem z sera lub mięsa oraz placinta – placek przypominający grubego naleśnika podawany ze śmietaną i serem oraz sosem czosnkowym (ok. 1,5-2 lei/szt – 2008 r.). Oprócz tego dużo jest budek z kebabami itp. Dla wegetarian jedyną pociechą są tanie warzywa i owoce. W restauracjach trudno o jarskie posiłki.

Noclegi

Na stacjach kolejowych w popularnych, turystycznych miejscowościach można spotkać panie oferujące dość tanie pokoje (cazare) w prywatnych mieszkaniach. To opcja w średniej cenie. Zwykle kosztują około 25 lei/os (odpowiednik około 25 PLN). Jeśli cena wydaje się wysoka, warto się potargować – często można uzyskać połowę wyjściowej ceny. Ceny noclegów w schroniskach są podobne do polskich. Można znaleźć także hotele w umiarkowanej (w przeliczeniu ok. 55 PLN) oraz kabiny na campingach (występujących w turystycznych miejscach). Najbardziej popularnym sposobem nocowania jest jednak nocleg „na dziko” w namiocie – nie jest to zabronione w Rumunii, a często staje się koniecznością (campingi są zwykle w dosyć dużej odległości od siebie).

Nauka

W Rumunii, podobnie jak w Polsce funkcjonuje bezpłatna nauka podstawowa.

Praca

O pracę nie powinno się martwić. Można się nauczyć angielskiego i pracować w biurze.

Restauracje i kawiarnie

O nie nie należy się martwić. W każdym mieście będzie chociaż jedna restauracja czy kawiarnia.

Bezpieczeństwo

Rumunia jest raczej bezpiecznym krajem. Czasami zdarzają się oszustwa, należy też uważać na nastolatków, gdyż mogą próbować wyłudzić pieniądze. Kradzieże są sporadyczne.

Zdrowie

Nie ma problemu z odnalezieniem aptek. Opieka medyczna dla przyjezdnych jest darmowa tylko w sytuacjach zagrożenia życia. Jest porównywalna do polskiej.

Kontakt

Telefon

Kod telefoniczny Rumunii to +40.

Internet

Kawiarenki internetowe z bardzo dobrymi łączami można znaleźć właściwie wszędzie; cena – podobnie jak w Polsce – w okolicach 3 lei za godzinę (maj 2007). W wielu restauracjach, nawet w mniejszych miejscowościach, istnieje możliwość uzyskania dostępu do internetu bezprzewodowego, bez dodatkowych opłat; wystarczy kelnera zapytać o hasło dostępu (wrzesień 2011).

Poczta

Główną pocztą Rumunii jest Poczta Rumuńska.

Przedstawicielstwa dyplomatyczne

Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Rumunii

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Bukareszcie

Aleea Alexandru 23

011821, sector 1

Bukareszt

Rumunia

Telefon: +40 21 30 82 200

Faks: +40 21 23 07 832

Strona www: https://bukareszt.msz.gov.pl/pl/

E-mail: bukareszt.amb.sekretariat@msz.gov.pl

Przedstawicielstwa dyplomatyczne akredytowane w Polsce

Ambasada Rumunii w Warszawie

ul. Chopina 10

00-559 Warszawa

Telefon: +48 22 621 59 83

Fax: +48 22 628 52 64

Strona www: http://varsovia.mae.ro/

E-mail: varsovia@mae.ro

---