Katowice

Katowice – największe miasto na Górnym Śląsku. Stolica województwa śląskiego. Liczy ponad 270 tys. mieszkańców.

Katowice
Herb
Mapa
Informacje
Państwo	Polska
Region	Województwo śląskie
Powierzchnia	164,67 km²
Ludność	285 711
Nr kierunkowy	32
Kod pocztowy	40-001–40-999
Strona internetowa

Charakterystyka

Katowice kojarzone są głównie z kopalniami i przemysłem, z którego przez wiele lat słynął cały Śląsk. Jednak miasto zmienia się bardzo dynamicznie zacierając powoli stary obraz. Obok kopalni, wysokich kominów i familoków (które są warte zobaczenia w dzielnicy Nikiszowiec) i starych kamienic tworzone są nowoczesne biurowce, deptaki i budynki powszechnego użytku takie jak dworzec kolejowy czy autobusowy. Mimo że miasto jest utożsamiane z kulturą Górnego Śląska, gwara śląska nie jest tak powszechna jak w miastach ościennych. Powodów tego zjawiska jest wiele, ale podstawowym jest fakt, że mieszka tu wiele osób, które przyjechały do miasta w poszukiwaniu zatrudnienia w górnictwie, ale nie tylko. Mocno zakorzeniona jest niechęć do miasta graniczącego od wschodu, czyli Sosnowca. Animozje historyczne spowodowały, że do dziś przejawia się antypatia zarówno do mieszkańców, jak i samego tego terenu, najczęściej w żartach lub niegroźnych uszczypliwościach. Katowiczanie są w konflikcie z kibicami chorzowskiego klubu Ruch Chorzów. Wspólny mecz obu drużyn zawsze wywołuje dużo emocji.

Dojazd

Samolotem

34 kilometry od centrum Katowic znajduje się port lotniczy Katowice-Pyrzowice. Latają stamtąd samoloty do wielu miast Polski i Europy. Jest to trzecie lotnisko pod względem liczby odprawianych podróżnych w Polsce. Z Katowic można dolecieć bezpośrednio do:

Ateny Barcelona Belfast Budapeszt Bolonia Kolonia Cork Dortmund Dublin Düsseldorf

Doncaster – Sheffield Dżerba Edynburg Frankfurt Frankfurt (Hahn) Kolonia Liverpool Londyn Mediolan Oslo

Palma de Mallorca Paryż Paryż (Beauvais) Rzym Rodos Stockholm Saloniki Tunis Warszawa Wenecja / Treviso

Jedną z firm obsługujących przejazd z lotniska Pyrzowice do Katowic jest KZK GOP oferujący autobus w cenie:

• bilet jednorazowy – 26 zł, jednodniowy dwukrotnego przejazdu – 32 zł oraz dla dzieci w wieku od 4 do 10 lat za 13 zł;
• czas przejazdu 45 minut.

• strona lotniska

Spodek katowicki

Archikatedra Chrystusa Króla

Koleją

Katowice są ważnym węzłem kolejowym. Główną trasą kolejową jest linia Berlin – Wrocław – Katowice – Kraków – Rzeszów – Lwów. Do Katowic można też w miarę szybko dojechać z Warszawy (Centralną Magistralą Kolejową), Poznania, Bielska-Białej.

• Rozkład pociągów z oraz do Katowic

Dworzec Główny w Katowicach znajduje się w samym centrum miasta. Można wejść do niego od ulicy Stawowej, Kościuszki oraz od strony Placu Młodzieży Powstańczej (niedaleko ulicy Andrzeja). Cztery perony znajdują się w obrębie budynku, natomiast peron piąty jest przy ulicy Wojewódzkiej. Najprościej można do niego dojść wychodząc z dworca wyjściem od ulicy Kościuszki i kierując się w lewo.Po przejściu przez ulicę Kochanowskiego, za budynkiem Kinoteatru Rialto, znajduje się wejście na peron.

Samochodem

Przez Katowice przebiega autostrada A4 - E40 (Wrocław – Opole – Katowice – Kraków) oraz kilka dróg ekspresowych (do Warszawy, Bielska-Białej, Cieszyna i Kielc). W budowie jest autostrada A1 E75.

Kościół Mariacki

Widok na Nikiszowiec

Komunikacja

Sieć komunikacyjna jest bardzo rozbudowana:

• Autobusy i tramwaje KZK GOP dojeżdżają do wielu miast całej aglomeracji katowickiej:
  • Bilety 1,6 zł / 3,2 zł na jedno miasto (gminę), 1,9 zł / 3,8 zł na 2 gminy oraz 2,4 zł / 4,8 zł na całą trasę. Są także dostępne bilety 1, 2, 5 oraz 7-dniowe...
  • Centralny przystanek autobusów znajduje się pod centrum handlowym Galeria Katowicka (poziom -1). Jest na nim 10 stanowisk, skąd odjeżdżają autobusy do większości dzielnic miasta.

Stanowisko nr 1 linia 115 kierunek: Osiedle Witosa

Stanowisko nr 2 linie 37, 689 kierunek: Piotrowice, Kostuchna

Stanowisko nr 3 linia 12 kierunek: Ligota, Panewniki

Stanowisko nr 4 linie 672, 674, 910 kierunek: Osiedle Paderewskiego, Giszowiec

Stanowisko nr 5 linie 110, 600 kierunek: Muchowiec

Stanowisko nr 6 linia 674 kierunek: Osiedle Tysiąclecia

Stanowisko nr 7 linia 600 kierunek: Bogucice

Stanowisko nr 8 linie 0, 50, 110 kierunek: Siemianowice Śląskie

Stanowisko nr 9 techniczne

Stanowisko nr 10 linia Lotnisko kierunek: Pyrzowice

• • Strona z rozkładem jazdy komunikacji miejskiej
• Autobusy MZK Tychy zapewniają połączenia z Tychami oraz Mikołowem.

• Taksówki

(kolejność alfabetyczna)

• www.airport-taxi.pl,
• www.citytaxi.katowice.pl
• www.ligataxi.pl,
• www.taxi-katowice.pl.tl,
• www.taxi-mercedes.eu,

• Kolej – pociągami osobowymi można dojechać prawie do wszystkich miast regionu z wyjątkiem Czeladzi. Kolej stanowi realną konkurencje dla komunikacji miejskiej, gdyż ceny biletów, jak i czas podróży bardzo często jest znacznie korzystniejszy (np.: połączenie Katowice – Gliwice), jednak warto wcześniej porównać obie oferty. Przykładem są Tarnowskie Góry, gdzie autobus szybciej dociera niż pociąg osobowy.

• Wynajem autokarów – W Katowicach, jak i w innych miastach regionu możliwe jest wynajęcie autokaru.

Warto również zwrócić uwagę na rodzaj spółek kolejowych. Na Śląsku działają równolegle trzy: Koleje Śląskie (obejmujące swoimi połączeniami teren województwa śląskiego), Przewozy Regionalne oraz Intercity. Ostatnie dwie oferują połączenia na terenie całego kraju, łącznie z terenem obsługiwanym przez Koleje Śląskie. Warto o tym wiedzieć, ponieważ kasy na dworcu są oddzielne i nie ma możliwości zakupu biletu na pociąg obsługiwany przez inną spółkę.

Warto zobaczyć

Katowice były miastem silnie uprzemysłowionym. Stąd też znajduje się w nim wiele zabytków industrialnych, a także architektonicznych, głównie z okresu modernizmu. Oprócz klasycznych obiektów zabytkowych warto zobaczyć dzielnice:

• Nikiszowiec (zabytkowe osiedle górnicze, tzw. „familoki”),
• Giszowiec (zabytkowe jednorodzinne domy),
• Szlak katowickiej moderny [1], szczególnie w północnej części Śródmieścia.
• Najstarszym obiektem zabytkowym jest kościół pw. św. Michała Archanioła z 1510 roku, przeniesiony z Syrynii, znajdujący się aktualnie w największym, także zabytkowym, parku Kościuszki ciągnącym się od północnego Śródmieścia do dzielnicy Brynów.
• W dzielnicy Ligota-Panewniki znajduje się neoromański zespół klasztorny franciszkanów z Bazyliką św. Ludwika i okalającą Kalwarią Panewnicką, na której w okresie Wielkiego Postu odbywa się plenerowe widowisko Kalwaria Śląska zaś w okresie letnim festiwal piosenki ekologicznej Ekosong. W okresie bożonarodzeniowym w kościele klasztornym wznoszona jest dużych rozmiarów Panewnicko Betlyjka, którą w jednym ze swych filmów przedstawiła Magdalena Piekorz.

Charakterystyczną dla centrum miasta budowlą jest hala widowiskowo-sportowa „Spodek” ( położenie na mapie) – miejsce w którym odbywało się wiele koncertów oraz festiwali. Z powodu budowy dużych hal w innych miastach, Spodek organizuje mniej ważnych imprez, ale odbywa się tu m.in. Rawa Blues Festiwal.

W Katowicach są też miedzy innymi muzea:

• Muzeum Śląskie ( położenie na mapie)
• Muzeum Historii Katowic ( położenie na mapie).

Warto zobaczyć również archikatedrę Chrystusa Króla oraz Kościół Mariacki.

Rekreacja

Katowice są najbardziej zalesionym miastem województwa śląskiego. Aż 1,7% lasów województwa znajduje się w tym mieście. Terenami rekreacyjnymi są m.in.:

• Katowicki Park Leśny – największy zalesiony obszar Katowic łączący dzielnice Muchowiec, Brynów, Giszowiec oraz Ochojec. Na jego terenie znajdują się liczne trasy rowerowe oraz kilka szlaków turystycznych PTTK.
• Rezerwat przyrody Las Murckowski – pozostałość po dawnej Puszczy Śląskiej, zajmuje obecnie powierzchnię 103 ha i znajduje się przy granicy z Tychami. Teren jest urozmaicony morfologicznie, występują liczne wzniesienia (m.in. Wzgórze Wandy) i doliny.
• Park im. Tadeusza Kościuszki – zagospodarowany teren parkowy o powierzchni 72 ha, który oddziela Śródmieście od Brynowa. W jego obrębie znajdują się dwa duże place zabaw dla dzieci oraz boisko do gry w pétanque. Ścieżki asfaltowe oraz przełaje stwarzają warunki do spacerów czy treningów w różnych warunkach. W parku drewniany kościółek pod wezwaniem Św. Michała pochodzący z 1510 roku, a przeniesiony do parku z Syrynii w 1938 r.
• Dolina Trzech Stawów – obszar zurbanizowany, posiadający główną trasę rowerową, rolkarską oraz biegową o długości 2,5 km, a także boczne ścieżki prowadzone dookoła trzech stawów. Nad jednym z nich znajduje się plaża, a obok niej boisko do siatkówki plażowej oraz stoły do gry w ping-ponga. W bliskiej odległości są dwie siłownie na świeżym powietrzu i plac zabaw dla dzieci. Miejsce jest bardzo popularne wśród mieszkańców miasta, szczególnie w weekendy. Na Dolinie odbywa się wiele zawodów sportowych, istnieje również grupa zrzeszająca biegaczy tam trenujących – Doliniarze. W parku znajduje się też kemping[2].
• Rezerwat przyrody Ochojec – część rezerwatu Las Murckowski licząca 27 ha, położona w dolinie rzeki Ślepotki. Przez teren rezerwatu przebiega czarny Szlak Ochojski. Miejsce jest cenne ze względu na wiele rzadko spotykanych, chronionych gatunków roślin (przede wszystkim liczydło górskie) i zwierząt.

Warto spróbować

Kuchnia regionalna jest silnie obecna w największym mieście Górnego Śląska. Typowe potrawy śląskie:

• Żur - zupa przygotowana na zakwasie z grubo zmielonej żytniej mąki razowej. Pierwotnie była to potrawa postna, gotowana bez mięsa, obecnie najczęściej gotuje się żur na wywarze z wędzonki i dodaje pokrojonej kiełbasy.
• Rolada - mięso wołowe zawijane z farszem z ogórka kiszonego, boczku i cebuli. Składniki farszu pokrojone w plastry lub w kostkę, w zależności od przepisu. W innych regionach Polski znana jest podobna potrawa - zraz zawijany.
• Karminadle - często kojarzona z popularnymi kotletami mielonymi potrawa mięsna. Kiedyś była przygotowywana z mięsa wieprzowego, króliczego czasem z dodatkiem surowego śledzia, obecnie głównie z wieprzowiny i wołowiny.
• Wodzionka czyli brołtzupa - zupa z chleba, masła lub smalcu, czosnku. Często podawana ze skwarkami lub innymi składnikami, według uznania.
• Modro kapusta - ugotowana czerwona kapusta z dodatkiem boczku i cebuli. Stanowi dodatek do tradycyjnego śląskiego obiadu.
• Szałot śląski - potrawa składająca się z ugotowanych ziemniaków, pokrojonego śledzia, ogórków kiszonych, boczku i cebuli. Bardzo często była podawana na ważnych uroczystościach rodzinnych tj. śluby czy chrzciny lub na śniadanie wielkanocne. Odmianą jest Hekele - drobno posiekany śledź solony z posiekaną cebulką i kiszonymi ogórkami.
• Krupniok - wyrób wędliniarski zbliżony do kaszanki, robiony z kaszy jęczmiennej, krwi wieprzowej i wieprzowych posiekanych podrobów. O popularności świadczy fakt, że ten śląski przysmak doczekał się swojego dnia. 28 maja w Nikiszowcu (dzielnicy Katowic) można spróbować, jak smakują tradycyjne krupnioki.
• Kluski śląskie - dodatek do mięsnych potraw zrobiony z mąki ziemniaczanej wymieszanej z ugotowanymi ziemniakami. Z otrzymanego ciasta formuje się kluski z zagłębieniem pośrodku i gotuje w wodzie.
• Bryja - słodkie danie kuchni górnośląskiej składające się z owoców (jabłek, gruszek i śliwek), do których dodaje się śmietanę i mąkę, a doprawia cynamonem i cukrem.

Najbliższe okolice

• Szlak Zabytków Techniki – szlak prowadzący przez najlepiej zachowane pomniki XIX i XX wiecznej kultury technicznej. Wszystkie obiekty są dobrze oznakowane, funkcjonuje przy nich informacja turystyczna, a dojazd do nich wskazuje system drogowskazów.
• Park Śląski – jeden z największych śródmiejskich parków Europy (około 520 ha). W nim zoo i Wesołe Miasteczko.

Oświata

W Katowicach znajdują się liczne placówki oświatowe, tj. szkoły podstawowe (55), gimnazja (35), licea (35) i technika (45). Oprócz tego na terenie miasta wojewódzkiego działa wiele uczelni cieszących się renomą.

Najbardziej znane uczelnie w Katowicach:

• Uniwersytet Śląski
• Uniwersytet Ekonomiczny
• Politechnika Śląska(wydział inżynierii materiałowej i metalurgii oraz wydział transportu)
• Śląski Uniwersytet Medyczny
• Śląską Wyższa Szkoła Medyczna
• Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa
• Akademia Sztuk Pięknych
• Akademia Muzyczna
• Akademia Wychowania Fizycznego

Praca

Miasto słynie z najniższej stopy bezrobocia w regionie. Od dłuższego czasu utrzymuje się ona na poziomie 3,3 %. W poszukiwaniu pracy pośredniczy PUP (Powiatowy Urząd Pracy) oraz ogólnopolskie portale internetowe. Oferty nie są skupione tylko na branży górniczej, istnieje coraz więcej firm handlowo-usługowych tworzących nowe stanowiska pracy. Do największyc pracodawców w Katowicach zaliczają się firmy takie, jak: Tauron Polska Energia S.A., Polska Grupa Górnicza, IBM, ING Bank Śląski, Unilever, Capgemini, Farmacol, PcW, PGO, Famur.

Zakupy

Na terenie miasta znajduje się wiele centrów handlowych. W najbardziej popularnym z nich, w Silesia City Center (ul. Chorzowska 109), mieści się ponad 300 sklepów na powierzchni około 86 000 metrów kwadratowych. Jest to jedno z największych obiektów tego typu w Polsce. Podczas zakupów można zaopatrzyć się zarówno w ubrania, jak i artykuły spożywcze czy gospodarstwa domowego. Inne centra handlowe to min. 3 Stawy (ul. Pułaskiego 60), Belg (ul. Przemysłowa 3), Dąbrówka (Al. Roździeńskiego 200), Bażantowo (ul. Bażantów 2) i wiele innych. Przy przebudowanym dworcu kolejowym niedługo (koniec 2013) zostanie otwarta kolejna galeria handlowa – Galeria Katowicka. W centrum Katowic nie brakuje sklepów, a wręcz ulic sklepowych. Na zakupy można wybrać się na ulicę 3 Maja, Stawową lub Staromiejską gdzie jest duże zagęszczenie lokali handlowych i gastronomicznych. Oprócz wielkich sklepów znajdują się również osiedlowe oraz targowiska (min. przy wjeździe do Panewnik oraz na placu Karola Miarki).

Gastronomia

Oszczędnie

• Złoty Osioł ul. Mariacka 1 – restauracja wegetariańska oferująca zapiekanki warzywne i inne dania typowo wegetariańskie. Do każdego zamówienia można zamówić sok z kawałkami owoców, a także skorzystać z baru sałatkowego, w którym to od nas zależy jak dużą nałożymy sobie porcję. Wystrój lokalu utrzymany w orientalnym klimacie.
• Dobra Karma ul. św.Jacka 1 – kolejna wegetariańska restauracja na gastronomicznej mapie Katowic, która oprócz jedzenia oferuje warsztaty i wykłady. Potrawy przygotowywane są według teorii 5 przemian. Można zamówić zarówno pizzę, jak i makarony czy pierogi. Lokal urządzony kameralnie, co odpowiada lokalizacji (około 15/20 minut pieszo od centrum).
• Deka Smak ul. Stawowa 10 – bar samoobsługowy, gdzie sami komponujemy swoje danie i porcję składników. Płacimy tyle, ile waży nasze danie, niezależnie, od tego, co nałożyliśmy na talerz. Do wyboru od klusek śląskich i pieczeni po ryby i ryż z przyprawami. W ofercie jest również deser oraz koktajl owocowy.
• Fanaberia ul. Wita Stwosza 6 – herbaciarnia oferująca ponad 100 rodzajami herbat. Ponadto można zamówić wiele rodzajów kawy, słodkie przekąski, a także zapalić sziszę. Miejsce urządzone w stylu orientalnym.
• MaxiPizza ul. Jana III Sobieskiego 13 – mała pizzeria oferująca wiele rodzajów pizz, zarówno w lokalu, jak i na wynos. Poza pizzą można spróbować lazanii tradycyjnej lub szpinakowej. Wraz z rachunkiem otrzymuje się kupony rabatowe na zamówienia przy kolejnej okazji.

Umiarkowanie

• Restauracja U Babuni ul. Kilińskiego 16 – domowa restauracja w Katowicach, która mieści się niedaleko dworca PKP. W menu znajdują się potrawy kuchni polskiej przygotowane według tradycyjnych receptur. Z uwagi na region, jest wiele dań śląskich. Wystrój stylizowany na staropolski z przewagą drewna w ornamentyce.
• Restauracja Zaklęty Czardasz ul. Kopernika 9 – tutaj można spróbować dań kuchni węgierskiej, a także skosztować jednego z wielu rodzajów oferowanych win, ponieważ w piwnicy restauracji znajduje się winiarnia. Jest możliwość zamówienia również dania z kuchni polskiej.
• Buddha Restauracja Indyjska ul. Drzymały 9 – lokal specjalizujący się w kuchni indyjskiej. W karcie znajdziemy dania wegetariańskie oraz mięsne. W środku dominuje stylistyka dalekowschodnia, a ściany ozdobione są motywami buddyjskimi.
• Cityrock ul. Chorzowska 9B – amerykański lokal w centrum miasta, w którym możemy zjeść obiad, ale także wieczorem napić się drinka. Wiele dań ma nazwy w języku angielskim, a ściany ozdobione są zdjęciami gwiazd Hollywood lub gitarami.
• Restauracja Pizzeria Sicilia ul. Kochanowskiego 2 – pizzeria we włoskim stylu. Wnętrze jest utrzymane w ciepłych kolorach, panuje romantyczna, włoska atmosfera. Oprócz pizzy można zamówić makarony czy polędwicę wołową w różnych odsłonach.
• Restauracja Fantasmagoria ul. Gliwicka 51 – jasne wnętrze, w lecie taras i ogródek. Kuchnia polska z akcentami kresowymi.

Ekskluzywnie

• Restauracja Autorska Adama Gesslera ul. Bytkowska 1A – restauracja znanego restauratora Adama Gesslera serwująca głównie dania kuchni polskiej. Znajdziemy tam zarówno tradycyjny rosół, jak i bardziej wykwintne połączenia kulinarne. Codziennie w lokalu wypiekane są ciasta oraz pieczywo. W menu znajduje się także duży wybór różnego rodzaju win.
• Hellas pl. dr Rostka 2 – miejsce, gdzie możemy spróbować tradycyjnej kuchni greckiej wśród śródziemnomorskiego wystroju. Skosztować można prostych, aczkolwiek mało znanych dań z drugiego końca Europy. W ofercie znajdują się sałatki, owoce morza, risotto i wiele innych potraw.
• Jeff’s ul. Chorzowska 109 (Silesia City Center) – lokal specjalizujący się w przysmakach zza oceanu, które są mniej lub bardziej znane w Polsce. W całym kraju są tylko cztery restauracje z tej sieci, w tym dwie poza Warszawą. Można spróbować amerykańskiego śniadania, deseru i innych tamtejszych specjałów.
• Kryształowa ul. Warszawska 5 – w samym centrum Katowic Magda Gessler postanowiła dać drugie życie dawnej Kawiarni Otto (późniejszej Kawiarni Kryształowa). Przeważają tu potrawy kuchni polskiej, jest także wiele odniesień do lokalnej kuchni górnośląskiej. Lokal jest jasno oświetlony i elegancki. W karcie brak cen napoi, a do ostatecznego rachunku doliczane jest 10% za serwis.

Festiwale, imprezy

W Katowicach wiele dużych imprez odbywa się w Hali Widowiskowej „Spodek” – są to różne festiwale muzyczne oraz koncerty znanych zespołów.

Cykliczne festiwale muzyczne w Katowicach (lista niekompletna):

• Mayday (muzyka elektroniczna)
• Off Festival (muzyka alternatywna)
• Odjazdy (rock)
• Rawa Blues Festival (blues)
• Tauron Nowa Muzyka (muzyka alternatywna)

---