Pruchna

Pruchna
Zameczek w Pruchnej (powstały w 1870), dawna siedziba folwarku Komory Cieszyńskiej. W tle zabudowania dawnej stadniny koni
Herb
Informacje
Państwo	Polska
Region	województwo śląskie
Powierzchnia	1903 km²
Ludność	2438
Nr kierunkowy	+48 33
Kod pocztowy	43-523
Strona internetowa

Planik sołectwa Pruchna

Ostatni na Śląsku Cieszyńskim krzyż pokutny

Zameczek w Pruchnej (powstały w 1870), dawna siedziba folwarku Komory Cieszyńskiej

Pomnik poległych w I wojnie światowej

Pruchna Kaplica św. Józefa

Ewangelicko-augsburski kościół pw. Zmartwychwstania Pańskiego w Pruchnej

Rzymskokatolicki kościół pw. św. Anny w Pruchnej (fotografia wykonana niezgodnie z zasadami perspektywy – wieża „przewraca się”)

Dawna gospoda "U Brańczyka" w Pruchnej, na ulicy Głównej 2 (dawniej Pruchna 42), najstarszy budynek w miejscowości, zabytek z przełomu XVIII i XIX w.

Dom zabytkowy ul. Główna 62 (d. 20)

Pruchna przystanek kolejowy

Pruchna – wieś sołecka w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie cieszyńskim, w gminie Strumień. Wieś leży w historycznych granicach regionu Śląska Cieszyńskiego, geograficznie zaś leży w regionie Dolina Górnej Wisły, będącej częścią Kotliny Oświęcimskiej.

Informacje

Współrzędne geograficzne: 49°44′06″N 18°44′11″E

W latach 1945 -1954 miejscowość była siedzibą gminy Pruchna. W latach 1975-1998 miejscowość położona była w dawnym województwie bielskim.

Historia

Miejscowość po raz pierwszy wzmiankowana została w łacińskim dokumencie „Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis” (Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego, spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna) ok. 1305 r. – (wśród 76 wsi księstwa cieszyńskiego), w postaci ithem in Prochna. W 1870 r. w celu zarządzamia folwarkami Komory Cieszyńskiej wybudowano zameczek, a przy nim uruchomiono gorzelnię a w 1890 r. stadninę koni, która zarządzana była z Drogomyśla. Według austriackiego spisu ludności z 1900 r. w 167 budynkach w Pruchnej na obszarze 1914 hektarów mieszkało 1519 osób, co dawało gęstość zaludnienia równą 79,4 osób/km². Spośród wszystkich mieszkańców 961 (63,3%) było katolikami, 534 (35,2%) ewangelikami a 24 (1,6%) wyznawcami judaizmu. 1416 (93,2%) było polsko-, 33 (2,2%) niemiecko- a 20 (1,3%) czeskojęzycznymi mieszkańcami.

W czasie I wojny światowej zginęło 42 obywateli Pruchnej. Dla uczczenia pamięci poległych mieszkańcy wsi obok szkoły postawili w 1927 r. pomnik.

Podczas II wojny światowej Pruchnej również nie ominęła germanizacja, aresztowania i łapanki. Wojna przyniosła wiele zniszczeń i ofiar. Po zakończeniu działań wojennych mieszkańcy wsi odbudowali zniszczone obiekty i organizacje społeczno-gospodarcze. Instytucje i jednostki gospodarcze czynne przed II wojną światową zostały odremontowane i uruchomione jeszcze w 1945 r.: kościół ewangelicki, kościół i parafia rzymskokatolicka, urząd pocztowy, kolej z prowizorycznym dworcem, Spółdzielnia Mleczarska, Państwowe Gospodarstwo Rolne oraz szkoła podstawowa.

Dojazd

Drogą

Przez Pruchną przebiega droga wojewódzka nr 938 Katowice – Cieszyn.

Koleją

Linia kolejowa nr 83 Trzebinia-Zebrzydowice

Stacja powstała już w roku 1855. Oddano wtedy do użytku obszerny piętrowy budynek, w którym mieściła się m.in. poczta. Przed 1869 r., kiedy to otwarto stację kolejową w Cieszynie, między Pruchną i Cieszynem kursował konny omnibus dowożący pasażerów ze stacji do miasta.

W czasie II wojny światowej, już na początku 1945 r. budynek stacyjny został całkowicie zniszczony. Po zakończeniu wojny odbudowano tory, a na potrzeby obsługi podróżnych wybudowano tymczasowe drewniane baraki mieszczące ogrzewaną poczekalnię, kasę biletową oraz pomieszczenia dyżurnego ruchu oraz zawiadowcy stacji.

Podczas elektryfikacji linii w pierwszej połowie lat 60. XX w. nie zmodernizowano infrastruktury obsługi podróżnych, a istniejący do dziś budynek stacyjny został wybudowany dopiero w połowie lat 70. XX wieku i mieścił kasy biletowe i poczekalnię. W latach 90. XX wieku działał tu także bar piwny. Obecnie kasy i poczekalnia są nieczynne, a pomieszczenia budynku wynajmowane są różnym podmiotom.

Stacja posiada 6 torów głównych, a ruch pociągów reguluje sygnalizacja świetlna. Opis stacji w ramach Kolei Śląska Cieszyńskiego: http:www.//kolejcieszyn.pl/93.php?s=pruchna

Położona jest na wysokości 263 m n.p.m.

Warto zobaczyć

Reliktem przeszłości jest ostatni na Śląsku Cieszyńskim krzyż pokutny (ul. Katowicka 58). W miejscowości warto zobaczyć 2 kościoły:

• Ewangelicko-augsburski pw. Zmartwychwstania Pańskiego (ul. Główna 66), wybudowany w 1893 r.
• Rzymskokatolicki pw. św. Anny (ul. Główna 37), wybudowany w latach 1871-1873 w miejscu dawnego drewnianego kościoła.

Zabytki

Według Narodowego Instytutu Dziedzictwa, w miejscowości znajdują się następujące obiekty zabytkowe:

• kaplica p.w. św. Józefa z początku XIX wieku
• dom nr 20, XVIII/XIX w.
• dom nr 42, XVIII/XIX w.

Zakwaterowanie

Gospodarstwo agroturystyczne WODNA DOLINA Anna i Stanisław Gabzdyl www.wodna-dolina.pl ul. Cicha 28 43-523 Pruchna, tel. 606490731

Gdzie dalej

• Drogomyśl

Znajduje się tam kościół ewangelicko-augsburski (pl. Kościelny 2), zbudowany w stylu klasycystycznym w 1788 r. W ściany świątyni wmurowano tablicę fundacyjną w języku łacińskim z herbem fundatorów kościoła, rodziny Kaliszów. Po drugiej stronie ulicy stoi pałac Kaliszów, pochodzący z XVIII w. Na uwagę zasługuje też współczesny kościół katolicki pw. Dobrego Pasterza z lat 1966-1969, zbudowany według projektu Zbigniewa Webera o niezwykle oryginalnej architekturze (plac Dobrego Pasterza). Warto też zobaczyć pomnik przyrody – wiąz szypułkowy.

• Kończyce Wielkie

Należy zwiedzić XVIII-wieczny drewniany kościół pw. św. Michała Archanioła, należący do największych kościołów drewnianych na Pogórzu Śląskim. Wewnątrz nie można nie zauważyć przepięknej rokokowej chrzcielnicy, ozdobionej sceną chrztu Chrystusa w Jordanie.

Strona internetowa: http://www.pruchna.pl, http://www.infotur.olza.pl