Borneo

wyspa w Azji Południowo-Wschodniej
Mapa fizyczna i położenie wyspy w Azji Południowo-Wschodniej

Borneo - wyspa w Azji Południowo-Wschodniej, położona w granicach Indonezji i Malezji. Na wyspie usytuowane jest także państwo Brunei. Borneo jest trzecią co do wielkości wyspą na Ziemi (po Grenlandii i Nowej Gwinei) i największa wyspą Archipelagu Malajskiego.

Geografia

edytuj

Północna część należy do Malezji. Są to stany Sarawak i Sabah. Niewielki obszar (ok. 5 tys. km²) pomiędzy Sarawak i Sabah zajmuje Brunei, reszta zaś to terytorium Indonezji, w którym wyróżniamy prowincje: Borneo Południowe, Borneo Środkowe, Borneo Wschodnie i Zachodnie.

Powierzchnia wyspy wynosi 743 330 km² (dla porównania powierzchnia Polski to 312 685 km²). Wyspę porastają głównie lasy równikowe, zamieszkane przez wiele różnych gatunków zwierząt. Słynnym przedstawicielem świata fauny na wyspie jest orangutan czy słoń karłowaty, podgatunek słonia indyjskiego, oba zagrożone wyginięciem. Świat flory z kolei to głównie kauczukowce, drzewa rattanowe, bambusy, helikonie, dzbaneczniki, konopie i bukietnice.

Wyspa ma około 15,7 mln mieszkańców, z czego w samym Brunei mieszka 0,5 mln (stanowi to w przybliżeniu 3,2% populacji wyspy).

Najwyższym szczytem Borneo jest góra Gunung Kinabalu (4 101 m n.p.m.), położona po malezyjskiej stronie wyspy, w Górach Crockera, na terenie Parku Narodowego Kinabalu.

Historia

edytuj

Od I wieku n.e. istniało tu państwo Indusów. W XIII wieku teren wyspy zajmowały liczne państewka muzułmańskie. W 1521 roku na Borneo osiedlili się Portugalczycy, wyparci następnie przez Holendrów. W 1847 roku wyspę częściowo zajęli Brytyjczycy, tworząc na pobliskiej wysepce Labuan swoją bazę. W czasie II wojny światowej, w marcu 1942 roku, wyspa została zajęta przez Japończyków. Obecnie była holenderska część wyspy to tereny indonezyjskie, a była brytyjska – malezyjskie. W grudniu 1962 roku powstała Narodowa Armia Północnego Borneo (która miała prawdopodobnie wsparcie materialne Indonezji) i przeprowadził pucz w celu obalenia sułtana – zwolennika przystąpienia do Federacji Malezyjskiej. Sułtan wezwał na pomoc Brytyjczyków stacjonujących w Singapurze i powstanie zostało szybko stłumione, a lewicowa Partia Ludowa powiązana z rebeliantami rozwiązana. Mimo likwidacji Narodowej Armii Północnego Borneo, w latach 60. na wyspie działała lewicowa partyzantka walcząca z siłami malezyjskimi i promalezyjskimi. Partyzantka wspierana była przez rząd Indonezji. W latach 1963–1966 na wyspie toczyły się działania zbrojne spowodowane konfrontacją indonezyjsko-malezyjską.

Język

edytuj

W Borneo używa się języka indonezyjskiego i malajskiego, a także kilku innych np. kadazan, dajak i bandżar, ale są one używane zazwyczaj przez autochtoniczne grupy etniczne. W Brunei można spotkać się np. z chińskim, którym mówi blisko 1/10 mieszkańców kraju.

Miasta

edytuj

Warto zobaczyć

edytuj
  • Park Narodowy Gunung Mulu
  • Park Narodowy Kinabalu
  • Pomost w Parku Narodowym Gunung Mulu
    Park Narodowy Batang Ai
  • Park Narodowy Niah
  • Park Narodowy Lambir Hills
  • Tanjung Puting
  • Góra Santubong
  • Rezerwat Danum Valley
  • Jaskinie Gomantong
  • Wodospad Mahua
  • Fort Margherita i Muzeum Kotów w Kuching
  • Meczet Sułtana Omara Saifuddina w Bandar Seri Begawanie
  • Park Rozrywki w Jerudong

Gdzie dalej

edytuj